1. Dòng sự kiện:
  2. Nổ xưởng gỗ ở Đồng Nai
  3. 70 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ

Có dấu hiệu vi phạm hình sự trong vụ nước tương

Vụ việc ém nhẹm thông tin về nước tương có chất 3-MCPD gây ung thư suốt 6 năm đang gây “sốc” cho dư luận và gây lo lắng cho người tiêu dùng (NTD). Dưới góc nhìn khoa học hình sự, luật sư Hà Đăng (Đoàn Luật sư Hà Nội) nhận định có nhiều dấu hiệu của tội phạm hình sự trong vụ việc này.

Sản phẩm không đủ tiêu chuẩn là hàng giả

Dưới góc độ pháp luật, luật sư có thể cho biết những đánh giá của mình về việc ém nhẹm thông tin an toàn thực phẩm qua vụ nước tương?

Chúng ta phải xác định tính chất nguy hiểm của việc này. Các cơ quan chức năng cũng như doanh nghiệp khi phát hiện nước tương có độc tố gây ung thư đã không có biện pháp xử lý, gây nguy hiểm tới sức khỏe, tính mạng người tiêu dùng. Mà sức khỏe, tính mạng con người là khách thể được Bộ luật hình sự bảo vệ.

Khách thể đó đang bị xâm hại, đang có nguy cơ mắc bệnh ung thư, một căn bệnh gây tử vong cao nên tính chất của sự việc này rất nguy hiểm. Nguy hiểm ở đây là việc không xử lý, không công bố các sản phẩm độc hại, để nó ảnh hưởng trực tiếp, lâu dài đến tính mạng, sức khỏe cộng đồng. Về phía doanh nghiệp, những người không xử lý, không công bố điều này là những người che giấu sản phẩm vi phạm của mình.

Chúng ta chưa có một kết quả điều tra, một thống kê nào mang tính tương đối về hậu quả của việc sử dụng nước tương này. Đến nay, ai đã mắc bệnh, ai đang trong thời kỳ ủ bệnh, ai đã tử vong do sử dụng loại nước tương này vẫn là một câu hỏi.

Việc các doanh nghiệp sản xuất và lưu hành các sản phẩm thực phẩm không đảm bảo chất lượng trong một thời gian dài như vậy có dấu hiệu phạm vào điều luật nào của BLHS?

Xét về bản chất, xét ở góc độ khoa học hình sự, các doanh nghiệp sản xuất, tiêu thụ sản phẩm thực phẩm độc hại để thu lợi nhuận là bất hợp pháp. Đúng ra, doanh nghiệp phải ngăn chặn, việc lưu hành sản phẩm hoặc đình chỉ sản xuất.

Nếu so sánh với tội làm hàng giả, doanh nghiệp biết nước tương có độc tố gây ung thư mà vẫn sản xuất thì có dấu hiệu làm giả chất lượng sản phẩm. Hàng giả về nhãn mác, dù chất lượng có tốt thì vẫn bị coi là hàng giả.

Vậy ở đây, hàng xịn, hàng thật về nhãn mác nhưng không làm đúng theo tiêu chuẩn an toàn và chất lượng như đã đăng ký thì cũng nên bị coi là hàng giả và nên lấy tội làm hàng giả để so sánh hoặc so sánh với tội lừa dối khách hàng.

Ở đây, có thể coi là dùng thủ đoạn gian dối về chất lượng, gây thiệt hại đến NTD. Đặc biệt, những hành vi này có dấu hiệu của các tội trên nhưng là lỗi cố ý.

Trước đây, Hà Nội có một vụ án xảy ra ở phố Hàng Bè (Hà Nội), ông hàng xóm bơm hóa chất vào đường ống nước với mục đích gây tử vong cho hàng xóm, ở đây động cơ giết người là đê hèn. Vậy việc các doanh nghiệp cố ý cho hóa chất có nguy cơ gây ung thư vào sản phẩm cho nhiều người ăn là gì?

Cố ý làm trái, thiếu trách nhiệm?

Về phía các nhà quản lý, việc 6 năm qua không công bố thông tin này, theo ông có trách nhiệm như thế nào?

Trước hết, phải nói là các nhà quản lý hiện mới chỉ phạt tiền và thu nộp vào ngân sách Nhà nước. Việc xử phạt và tiếp tục cho lưu hành như vậy là không kiên quyết, không triệt để. Số tiền phạt có đủ để chữa bệnh cho những người đã sử dụng thứ nước tương đó hay không, hay chỉ là hình thức?

Chế tài phạt tiền trong trường hợp này không phù hợp, không bao hàm việc ngăn chặn tính nguy hiểm của sự việc. Đúng ra kèm theo phạt, cơ quản lý phải cấm lưu hành sản phẩm, ngừng sản xuấtm, thậm chí là tịch thu luôn doanh thu nếu hậu quả xảy ra lớn.

Những người có trách nhiệm với nhà nước trong quản lý lĩnh vực này lại đi ém nhẹm thông tin thì đó có phải là một tội hay không?

Trả lời câu hỏi “Ai ém nhẹm thông tin?”, theo tôi rất đơn giản vì người phải chịu trách nhiệm là người có trách nhiệm quản lý theo phân cấp. Về khía cạnh nào đấy ém nhẹm thông tin là đánh đố NTD và giúp đỡ DN.

Về mặt cá nhân, trách nhiệm đầu tiên thuộc về trưởng đoàn thanh tra, vì đã cố ý làm trái hoặc thiếu trách nhiệm khi thi hành công vụ Ngoài ra người đứng đầu cơ quan quản lý Nhà nước cũng phải chịu trách nhiệm khi không sâu sát kiểm tra, xử lý tình trạng này.

Theo Minh Quang
Báo Tuổi trẻ