Cò đang dần vắng bóng ở đầm Hà Côộc

Còn đâu những đàn cò bay lượn mỗi chiều?

Với người dân Mai Xá, từ khi các bậc tiền nhân khai khẩn ra mảnh đất này, lập làng định cư cho đến hôm nay, họ đã quen thuộc với hình dáng con cò. Người dân luôn tự hào rằng, quê hương của họ có đầy đủ ruộng đồng, sông, suối, có rừng nguyên sinh, sinh vật dồi dào... Nhờ sự trù phú đó mới đủ sức “níu giữ” những đàn cò ở lại trú ngụ.

Trẻ em làng Mai Xá lớn lên cũng đã thân quen với những cánh cò trên những ngọn cây trước làng. Cứ vào mỗi buổi chiều là người lớn, trẻ nhỏ đều nhìn ra khu đầm Hà Cộôc, một khoảnh rừng nguyên sinh còn sót lại ngay cạnh sông Hiếu, để ngắm những cánh cò lả lướt bay lượn.

Nhưng khi quê hương ngày càng đổi mới, sự tác động từ bàn tay con người đã khiến cho những đàn cò trắng cảm nhận được sự mất an toàn. Hệ quả là đầm Hà Côộc ngày nay cũng thưa dần bóng cò. Đầm Hà Cộôc nay chỉ còn lác đác một vài con cò đang ẩn mình.

Cò Mai Xá chỉ còn trong hoài niệm…

Đang tất tưởi đẩy chiếc xe rùa chở đầy ngư cụ từ bến sông trở về, ông Phan Văn Học buông tiếng thở dài: “Bây giờ có cò đâu nữa mà ngắm. Ngày trước cò về đây trú ẩn trắng cả rừng cây. Người đi đường chỉ cần nghe tiếng kêu thôi, không cần nhìn cũng thấy vui tai. Người dân chúng tôi thì mỗi ngày được ngắm những đàn cò bay lượn trên không rồi sà xuống khu rừng. Mỗi khi chúng bay đi kiếm ăn là khu rừng như náo động. Mấy năm nay thì không thấy cò về nữa rồi”.

Ngôi nhà của cụ Nguyễn Thị Lượt (72 tuổi) nằm sát bìa rừng nên cụ cũng thông thuộc cả thời gian cò đi, cò về, cả những tiếng kêu của cò. Cụ Lượt nói: “Tui ở đây đã mấy chục năm nên đã quen dần với những đàn cò. Buổi sáng sớm là cả khu rừng như náo động bởi đây là thời điểm cò đi kiếm ăn. Tối đến cũng vậy, khi nghe những tiếng kêu vọng ra từ khu rừng sau nhà là biết cò trở về. Có một thời gian dài, chủ yếu là vào ban đêm, tui nằm trong nhà nhưng nghe những tiếng kêu rất lạ, sau đó là tiếng cò vỗ cánh xào xạc. Bình thường thì yên lặng lắm. Do mắt kém nên tui chỉ biết nín thở lắng nghe và biết là có mấy cậu thanh niên đang đi bắt cò. Rất nhiều lần như vậy nên cò sợ quá mà bỏ đi. Bây giờ thiếu vắng cũng cảm thấy buồn lắm chú nờ, tại người dân mình cả thôi chứ trách ai được”.

Theo nhiều người dân địa phương thì việc cò bỏ đầm Hà Cộôc cũng xuất phát từ nhiều nguyên nhân. Có thể là do biến đổi khí hậu, môi trường sống, hoặc nguồn sinh vật cạn dần… Nhưng khả năng lớn nhất là thực trạng người dân (chủ yếu là thanh niên) sử dụng súng hơi, ná để săn bắt cò về làm mồi nhậu, hoặc bán cho các quán. Chính vì vậy, dù bắt với số lượng không lớn nhưng đã khiến những đàn cò sợ hãi mà bỏ đi.

Anh Trần Văn Thanh, đã định cư hơn 20 năm ở khu vực này cho biết, chính quyền địa phương và làng Mai Xá cũng đã lập đội tuần tra, thay phiên nhau đi tuần nhằm hạn chế, ngăn chặn tình trạng săn bắt cò bừa bãi nói trên. Tuy nhiên, lúc đội tuần tra vắng mặt, một số người đã lén lút đi bắt cò, ban đầu chỉ một vài con nhưng sau đó thì lên đến cả chục nên đã làm cho cò thưa dần.

Hiện tại, khu rừng này chỉ còn lại vài con diệc xám, vạc, chim cu, bìm bịp, còn cò thì chỉ lác đác một vài con. Việc đầm Hà Cộôc thưa dần bóng cò đã để lại sự tiếc nuối cho nhiều người dân. Nhưng giá như trước đây mọi người có ý thức hơn trong việc giữ gìn và bảo vệ môi trường sinh thái thì hôm nay không phải tỏ ra hối tiếc. Thế nên, với người dân Mai Xá bây giờ, cò chỉ còn lại trong hoài niệm mà thôi.

Đăng Đức