Có bảo hiểm, người bệnh vẫn khổ lo tiền... phong bì lót tay

Rất nhiều ĐBQH hiến kế cho ngành y trong phiên thảo luận về báo cáo kết quả giám sát việc thực hiện chính sách pháp luật về BHYT tại Quốc hội ngày 8/11.

Đại biểu Hồ Thị Thủy (Vĩnh Phúc) nêu thực tế, các chi phí gián tiếp của người dân trong khám, chữa bệnh ngày càng có xu hướng tăng cao. Cho dù người bệnh có BHYT hay không thì vẫn phải chi trả những khoản chi phí như tàu xe đi lại, phong bì lót tay. Mấu chốt của vấn đề, theo bà Thùy, giá dịch vụ y tế so với chi phí thực tế hiện nay chưa tương xứng. Một số dịch vụ y tế kỹ thuật cao, thuốc đặc trị chưa được đưa vào danh mục thanh toán của bảo hiểm nên người bệnh dù có thẻ BHYT vẫn phải thanh toán khoản chênh lệch này.

“Ngoài ra, tinh thần thái độ về y đức của cán bộ y tế cũng chưa được cải thiện đã tạo tâm lý… đề phòng đối với người tham gia bảo hiểm y tế. Chất lượng khám, chữa bệnh ở một số cơ sở y tế, nhất là tuyến dưới chưa đáp ứng được yêu cầu mà đây lại chính là nơi đăng ký khám, chữa bệnh ban đầu của người mua bảo hiểm” – bà Thủy nói.

Vì vậy, theo đại biểu, việc gia tăng tỷ lệ người tha gia BHYT là mục tiêu quan trọng nhưng cần ưu tiên trước hết là việc mở rộng phạm vi quyền lợi đối với bệnh nhân BHYT.

Tán thành hướng phân tích này, nhiều đại biểu cũng đề cập tình trạng lạm dụng thuốc, xét nghiệm, vật tư y tế cũng như yêu cầu xóa bỏ tình trạng phân biệt đối xử với người bệnh BHYT.

Đại biểu Đoàn Nguyễn Thùy Trang (TP HCM) cho rằng bên cạnh chất lượng khám chữa bệnh chưa đảm bảo thì đây là một trong những rào cản lớn nhất trong việc tiến tới BHYT toàn dân.

Bà Trang phân tích, dư luận xã hội hiện vẫn còn nặng về quan niệm BHYT chỉ dành cho người nghèo. Chính quan niệm này đã khiến cho những người có điều kiện kinh tế không muốn tham gia, chỉ những người ốm và sắp ốm mới tự nguyện mua BHYT. Đại biểu dẫn số liệu khảo sát, có đến 50% đối tượng BHYT bắt buộc cho biết sẽ không tham gia BHYT nếu để họ tự nguyện.

Bà Trang cũng bộc bạch, nhiều cuộc tiếp xúc cử tri, người dân thường than phiền về sự đối xử không bình đẳng của các cơ sở khám, chữa bệnh đối với bệnh nhân BHYT, trong cùng một bệnh viện nhưng khu khám dịch vụ thì khác hẳn khu khám BHYT.

Đại biểu cũng cho rằng ngành y tế không nên lấy những lý do như bệnh viện quá tải để trì hoãn việc cải thiện công tác khám, chữa bệnh BHYT vì có những chuyện hoàn toàn có thể làm được ngay để đối xử tốt hơn với bệnh nhân BHYT. Nâng cao chất lượng khám, chữa bệnh y tế cho bệnh nhân BHYT đang là một đòi hỏi bức bách.

Đại biểu Lê Khánh Nhung (Quảng Bình) góp ý, để tránh thái độ phân biệt đối xử trong khám chữa bệnh bằng bảo hiểm và bằng dịch vụ, cần tạo môi trường thuận lợi cho bệnh nhân BHYT. Môi trường thuận lợi cụ thể phải làm sao để cán bộ y tế không muốn, không dám và không thể làm sai y đức. Biện pháp giám sát, chấn chỉnh y đức bằng cách cung cấp đường dây nóng để phản ánh tiêu cực tại các bệnh viện vừa qua, theo đại biểu, bước đầu đã phát huy hiệu quả.

 

Đại biểu Huỳnh Nghĩa (Đà Nẵng) thì khái quát, qua giám sát và tiếp xúc cử tri những bức xúc về bảo hiểm y tế luôn là vấn đề nóng được dư luận đặc biệt quan tâm, nổi lên là tình trạng quá tải ở bệnh viện 2-3 người bệnh phải nằm chung 1 giường. Tình trạng công khai minh bạch trong cung ứng dịch vụ y tế và quyền lợi của người tham gia bảo hiểm còn hạn chế. Y đức xuống cấp trầm trọng, thủ tục hành chính phiền hà… trực tiếp đe dọa phá vỡ ý nghĩa nhân văn trong chính sách BHYT.

Về vấn đề xử lý nguồn kết dư quỹ BHYT, ông Nghĩa chỉ rõ, theo Nghị định 62, 60% kinh phí kết dư quỹ hàng năm được sử dụng để mua sắm, bảo dưỡng trang thiết bị y tế, đào tạo nghiệp vụ… nhằm phục vụ khám, chữa bệnh bảo hiểm y tế tại địa phương. Tuy nhiên hiện nay số tiền kết dư gần 13.000 tỷ đồng chưa được phân bổ làm ảnh hưởng hiệu quả sử dụng quỹ gây khó khăn cho địa phương.

Mặt khác cũng theo Nghị định này, quỹ dự phòng khám, chữa bệnh bảo hiểm y tế được sử dụng để bổ sung cho những địa phương bội chi. Nguồn quỹ này hình thành từ 10% số thu bảo hiểm y tế và 40% kết dư trong năm cho các địa phương có kết dư chuyển về bảo hiểm xã hội Việt Nam.

Tuy nhiên, trên thực tế, tại các tỉnh miền núi, do dân cư phân tán, đi lại khó khăn, xa bệnh viện, dù có bệnh nhưng người dân cũng ít đến bệnh viện nên quỹ bảo hiểm y tế kết dư cao còn tại các thành phố lớn thì bội chi quỹ. “Điều này có nghĩa người nghèo tham gia bảo hiểm y tế để bù đắp chi khám bệnh cho người giàu, đây là một nghịch lý không thể chấp nhận được” – ông Nghĩa bức xúc.

Đại biểu đề nghị, số tiền kết dư cần được đầu tư trở lại cho các địa phương để tổ chức cung ứng dịch vụ, nâng cấp kỹ thuật y tế, mua sắm phương tiện vận chuyển để người dân được hưởng lợi một cách công bằng.

“Gật đầu” với hướng phân tích này, đại biểu Phạm Thị Hải (Đồng Nai) đề cập, việc phân cấp quản lý quỹ bảo hiểm y tế cho các địa phương chưa được quy định rõ ràng trong Luật BHYT hiện hành, chưa gắn trách nhiệm của địa phương trong việc quản lý và sử dụng quỹ, cũng như chưa quy định cụ thể thứ tự ưu tiên trong việc trích lập quỹ dự phòng và việc phân bổ sử dụng nguồn kết dư quỹ bảo hiểm y tế của các địa phương. Vậy nên mới có hiện tượng kết dư quỹ lên đến 13.000 tỷ đồng mà chưa được xử lý.

Đồng ý với đề xuất của cơ quan giám sát là dùng số kết dư đầu tư trở lại cho các cơ sở y tế địa phương để trang bị thêm thiết bị, kỹ thuật, cung ứng dịch vụ cho người dân, bà Hải cũng nhấn mạnh yêu cầu tiếp tục tăng ngân sách đầu tư cho công tác chăm sóc sức khỏe, xây dựng nền y tế cân bằng, hiệu quả. Ngoài ra, theo đại biểu, cần tiến tới thực hiện lộ trình phân bổ ngân sách theo hướng phát triển từ cấp ngân nhà nước trực tiếp cho cơ sở khám, chữa bệnh sang hỗ trợ trực tiếp kinh phí cho người mua BHYT.

P.Thảo