Chùa Ba Vàng và sư trụ trì vi phạm pháp luật về tín ngưỡng, tôn giáo

Chiều 10/1, thông tin với phóng viên Dân trí, bà Nguyễn Thị Định, Trưởng phòng Thanh tra - Pháp chế, Ban Tôn giáo Chính phủ (Bộ Nội vụ) đã đưa ra những nhận định việc thực hiện pháp luật về tín ngưỡng, tôn giáo diễn ra tại chùa Ba Vàng (Quảng Ninh) thời gian qua.

Nhiều vi phạm

Theo bà Định, ngày 18/12/2023, chùa Ba Vàng có văn bản số 83/TB-CBV về việc "Thông báo thay đổi địa điểm tổ chức đại lễ kính mừng 765 năm Phật hoàng Trần Nhân Tông đản sinh và ngày tu bát quan trai tháng 11 Âm lịch năm 2023" do Đại đức Thích Trúc Thái Minh (trụ trì chùa Ba Vàng) gửi UBND thành phố Uông Bí và các cơ quan chức năng của địa phương. Địa điểm tổ chức tại chùa Ba Vàng trong thời gian từ ngày 22 đến ngày 24/12/2023.

"Thông báo này của chùa Ba Vàng có bổ sung nội dung "cung rước xá lợi Phật" nhưng không nêu rõ là xá lợi gì?", bà Định cho hay.

Đối chiếu với các quy định, chùa Ba Vàng không phải chủ thể đứng ra thực hiện thông báo danh mục hoạt động tôn giáo bổ sung. Hơn nữa, thời gian thông báo chỉ 6 ngày trước khi tổ chức cũng không đúng với khoản 3 Điều 43 của Luật Tín ngưỡng, tôn giáo (chậm nhất là 20 ngày trước khi diễn ra hoạt động).

Thậm chí, chùa Ba Vàng cũng không tuân thủ thời gian tổ chức như đã thông báo (từ ngày 22 đến ngày 24/12/2023) mà tổ chức từ ngày 22 đến ngày 27/12/2023.

Liên quan đến việc có nhiều nhà sư và phật tử người nước ngoài tham gia sự kiện, bà Nguyễn Thị Định dẫn chiếu Điều 48 Luật Tín ngưỡng, tôn giáo nêu rõ, tổ chức tôn giáo, tổ chức tôn giáo trực thuộc trước khi mời tổ chức, cá nhân nước ngoài vào Việt Nam để thực hiện hoạt động tôn giáo ở một tỉnh có trách nhiệm gửi hồ sơ đề nghị đến UBND tỉnh. Trong thời hạn 30 ngày kể từ ngày nhận đủ hồ sơ hợp lệ, UBND tỉnh có trách nhiệm trả lời bằng văn bản; trường hợp không chấp thuận phải nêu rõ lý do.

Báo cáo của UBND tỉnh Quảng Ninh cho thấy, tỉnh này không nhận được văn bản xin phép của Ban Trị sự Giáo hội Phật giáo Việt Nam thành phố Uông Bí.

"Như vậy, căn cứ quy định tại Điều 48 của Luật Tín ngưỡng, tôn giáo thì chùa Ba Vàng đã thực hiện không đúng quy định", bà Định thông tin.

Đại diện Ban Tôn giáo Chính phủ phản ánh, việc Đại đức Thích Trúc Thái Minh mời Thượng tọa Sayadaw U Wepulla (trụ trì chùa Parami, Myanmar), Bảo tàng Xá lợi Phật Quốc tế vào Việt Nam để tham dự buổi lễ và mang "xá lợi tóc Đức Phật" đến chùa Ba Vàng tổ chức cho phật tử, người dân chiêm bái; đồng thời có phát biểu tại đây là hoạt động tôn giáo nhưng lại sử dụng visa nhập cảnh với mục đích tham quan, du lịch (!).

Theo bà Định, đó là việc làm không đúng quy định của pháp luật về tín ngưỡng, tôn giáo.

Mặt khác, Điều 79 Quy chế hoạt động Ban Tăng sự Trung ương Giáo hội Phật giáo Việt Nam nhiệm kỳ IX (2022-2027) quy định "tổ chức, cá nhân chức sắc Phật giáo nước ngoài vào Việt Nam bằng visa du lịch không được hoạt động tôn giáo tại Việt Nam. Nếu thực hiện hoạt động tôn giáo tại một tự viện, hoặc nhiều tự viện là vi phạm pháp luật. Trụ trì, Trưởng ban Ban Quản trị tự viện phải chịu trách nhiệm hoàn toàn khi để hoạt động tôn giáo trái pháp luật này được thực hiện tại tự viện".

Vì thế, trụ trì chùa Ba Vàng phải chịu trách nhiệm hoàn toàn khi để hoạt động tôn giáo trái pháp luật diễn ra tại cơ sở tôn giáo do mình phụ trách.

Đại đức Thích Trúc Thái Minh xuất cảnh nhiều lần

Bà Nguyễn Thị Định dẫn báo cáo của địa phương cho thấy, trong năm 2023, Đại đức Thích Trúc Thái Minh nhiều lần xuất cảnh, nhưng chỉ có một lần tham gia đoàn của Trung ương Giáo hội Phật giáo Việt Nam dự Hội thảo quốc tế về di sản Phật giáo Gandhara ở Pakistan có xin phép cơ quan nhà nước có thẩm quyền.

Các chuyến xuất cảnh còn lại có hoạt động tôn giáo ở nước ngoài như tham dự Đại lễ Phật đản tại Nhật Bản, giảng pháp cho các phật tử xa xứ tại Hàn Quốc, hành hương về miền đất Phật tại Ấn Độ, đi Cu Ba, Đài Loan và Myanmar theo lời mời của phật tử xa xứ, Ban Tôn giáo Chính phủ (Bộ Nội vụ) đều không nhận được báo cáo của Trung ương Giáo hội Phật giáo Việt Nam.

"Như vậy, việc Đại đức Thích Trúc Thái Minh xuất cảnh và có các hoạt động tôn giáo ở nước ngoài nhưng không được Giáo hội đề nghị với cơ quan nhà nước có thẩm quyền theo quy định của pháp luật là vi phạm Điều 50 Luật Tín ngưỡng, tôn giáo", bà Nguyễn Thị Định thông tin cụ thể trên Cổng thông tin điện tử Ban Tôn giáo Chính phủ.

Để có đầy đủ cơ sở pháp lý khẳng định, kết luận việc tổ chức rước, chiêm bái và trưng bày "xá lợi tóc Đức Phật" của chùa Ba Vàng là vi phạm Nghị định số 23/2019 và các quy định pháp luật có liên quan (nếu có), bà Nguyễn Thị Định cho rằng các cơ quan có thẩm quyền của tỉnh Quảng Ninh cần tiếp tục xem xét, làm rõ các vi phạm của chùa Ba Vàng.

Trên cơ sở đó, Quảng Ninh có quyết định cụ thể về việc áp dụng các quy định của pháp luật đối với các hoạt động đã diễn ra tại đây.

"Sự việc này đã làm ảnh hưởng đến trật tự xã hội và chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước về tín ngưỡng, tôn giáo; ảnh hưởng tới uy tín của Giáo hội Phật giáo Việt Nam. Vì vậy, để ổn định tình hình, về phía các cơ quan nhà nước có thẩm quyền đã kịp thời chấn chỉnh và tiếp tục xem xét, xử lý nghiêm, dứt điểm các vi phạm khi có đầy đủ căn cứ pháp luật", bà Định nói.

UBND thành phố Uông Bí cần rút kinh nghiệm trong việc tiếp nhận các thủ tục hành chính về tín ngưỡng, tôn giáo; nếu không đúng quy định của pháp luật phải trả lại, yêu cầu tổ chức, cá nhân liên quan bổ sung, hoàn thiện hồ sơ.

"Giáo hội Phật giáo Việt Nam cũng cần xem xét, xử lý nghiêm các vi phạm theo quy định của Hiến chương, Quy chế của Giáo hội để đảm bảo kỷ luật, kỷ cương; không để tái diễn các hành vi vi phạm pháp luật tại chùa Ba Vàng cũng như tại các cơ sở tôn giáo thuộc Giáo hội quản lý", bà Định nêu quan điểm.