Chính sách thu hút và giữ chân nhân tài khoa học công nghệ

Những giải pháp đặc thù để thu hút, tuyển dụng, giữ chân nhân lực về khoa học, công nghệ và chuyển đổi số làm việc trong các cơ quan của hệ thống chính trị, là câu hỏi được anh Đào Anh Tuấn, Bí thư Đoàn thanh niên Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, nêu ra tại buổi đối thoại với Thủ tướng Phạm Minh Chính chiều 24/3.

Hàng loạt chính sách thu hút, giữ chân nhân tài

Trả lời câu hỏi này, Thứ trưởng Bộ Nội vụ Nguyễn Thị Hà cho biết năm 2023, Thủ tướng đã ban hành Quyết định 899 phê duyệt Chiến lược quốc gia thu hút, trọng dụng nhân tài đến năm 2030 và tầm nhìn đến năm 2050.

Năm 2024, Chính phủ ban hành Nghị định số 179 quy định chính sách thu hút, trọng dụng người có tài năng làm việc trong cơ quan, tổ chức, đơn vị của Đảng Cộng sản Việt Nam, Nhà nước, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội (thay thế Nghị định số 140 năm 2017 của Chính phủ quy định về chính sách thu hút, tạo nguồn cán bộ từ sinh viên tốt nghiệp xuất sắc, cán bộ khoa học trẻ), tạo hành lang pháp lý để thu hút sinh viên tốt nghiệp xuất sắc, cán bộ khoa học trẻ vào làm việc trong khu vực công thông qua tuyển dụng đặc cách, hỗ trợ tài chính, đào tạo chuyên sâu, trang bị điều kiện làm việc hiện đại.

Đặc biệt, ưu tiên đãi ngộ đối với chuyên gia, nhà khoa học đầu ngành, người Việt Nam ở nước ngoài và cả chuyên gia nước ngoài, nhằm tận dụng tri thức toàn cầu phục vụ phát triển đất nước.

Theo đó, từ năm 2018 đến hết năm 2024, có 1.418 lượt hồ sơ ứng viên đăng ký dự tuyển theo chính sách quy định tại Nghị định số 140. Kết quả có 706 sinh viên tốt nghiệp xuất sắc, cán bộ khoa học trẻ được thu hút, tuyển dụng vào làm việc trong các cơ quan, tổ chức.

Đồng thời, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành hai Đề án lớn liên quan đến phát triển nguồn nhân lực cho chuyển đổi số quốc gia, bao gồm:

Đề án Nâng cao nhận thức, phổ cập kỹ năng và phát triển nguồn nhân lực chuyển đổi số quốc gia đến năm 2025, định hướng đến năm 2030

Đề án Kiện toàn tổ chức bộ máy, nâng cao năng lực quản lý nhà nước và thực thi pháp luật về chuyển đổi số từ Trung ương đến địa phương đến năm 2025, định hướng đến năm 2030

Hai đề án nêu trên đã xác định các nhiệm vụ và giải pháp cụ thể để phát triển nguồn nhân lực cho chuyển đổi số quốc gia, là cơ sở để các bộ, ngành, địa phương bố trí đủ biên chế để tổ chức triển khai chuyển đổi số.

Thứ trưởng Hà cho biết Chính phủ đang giao Bộ Nội vụ nghiên cứu xây dựng quy định chế độ, chính sách đối với người làm công tác chuyên trách về chuyển đổi số để thu hút, tuyển dụng và giữ chân nhân lực về khoa học, công nghệ chuyển đổi số trong các cơ quan của hệ thống chính trị. Nghị định này đang được xin ý kiến các bộ, ngành và các địa phương.

Cũng trả lời câu hỏi của anh Tuấn về giải pháp, lộ trình để đưa toàn bộ hoạt động của các cơ quan trong hệ thống chính trị lên môi trường số, Thứ trưởng Bộ Nội vụ Nguyễn Thị Hà nêu 6 giải pháp.

Một là nâng cao nhận thức, đột phá về đổi mới tư duy, xác định quyết tâm chính trị mạnh mẽ trong việc phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. Trong đó, quy định trách nhiệm người đứng đầu các cơ quan, tổ chức trong hệ thống chính trị; xây dựng, ban hành Đề án đánh giá mức độ hoàn thành nhiệm vụ chuyển đổi số của cơ quan trong hệ thống chính trị, người đứng đầu và cán bộ, công chức, viên chức.

Hai là hoàn thiện thể chế, rà soát các quy định pháp luật để tháo gỡ kịp thời các điểm nghẽn phục vụ hoạt động phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.

Ba là tăng cường đầu tư, hoàn thiện hạ tầng cho khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia.

Bốn là xây dựng đề án phát triển trọng dụng nhân tài và nhân lực chất lượng cao.

Năm là xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia bảo đảm an toàn thông tin.

Sáu là nâng cao năng lực số cho cán bộ, công chức để có thể đủ trình độ, năng lực ứng dụng khoa học, công nghệ, chuyển đổi số vào các hoạt động của hệ thống cơ quan chính trị.

"Về lộ trình thực hiện, đến năm 2030, 100% các cơ quan Nhà nước thực hiện chỉ đạo điều hành quản trị nội bộ trên môi trường điện tử", Thứ trưởng Hà nhấn mạnh.

Cánh cửa mới để ứng dụng nghiên cứu khoa học vào cuộc sống

Đặt câu hỏi cho Thủ tướng, PGS.TS Đào Việt Hằng, Giám đốc Trung tâm tiêu hóa Bệnh viện Đại học Y Hà Nội, Chủ nhiệm Mạng lưới Trí thức trẻ Việt Nam toàn cầu, muốn biết cơ chế, chính sách để các tổ chức nghiên cứu, nhà khoa học được tham gia thiết lập, điều hành doanh nghiệp dựa vào chính các kết quả nghiên cứu của mình.

"Những nhà khoa học trẻ như chúng tôi rất mong muốn các sản phẩm của mình có thể đóng góp cho sự phát triển của đất nước", bà Hằng nói.

Được Thủ tướng ủy quyền trả lời, Thứ trưởng Bộ KH&CN Lê Xuân Định đánh giá câu hỏi này thể hiện khát khao của tri thức trẻ Việt Nam trong việc biến sản phẩm nghiên cứu khoa học thành năng lực đổi mới sáng tạo, qua đó cống hiến cho sự phát triển đất nước.

Nhắc đến Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị, ông Định cho biết lần đầu tiên chúng ta xây dựng cơ chế cho phép và khuyến khích các tổ chức nghiên cứu, nhà khoa học thuộc khu vực công lập tham gia điều hành doanh nghiệp dựa trên kết quả nghiên cứu của họ.

Ông Định nhấn mạnh từ nay, các cơ sở công lập có quyền tham gia góp vốn và thành lập doanh nghiệp. Viên chức trong các cơ sở này cũng được phép tham gia điều hành doanh nghiệp. "Điều này có nghĩa là những người sáng tạo ra tri thức sẽ có cơ hội trực tiếp đưa tri thức đó vào doanh nghiệp để biến thành sản phẩm, dịch vụ", ông Định nói.

Theo ông, đây là quá trình hợp tác vô cùng quan trọng. Bởi lẽ, giữa kết quả nghiên cứu công nghệ và khả năng đưa sản phẩm ra thị trường thường xuất hiện giai đoạn "thung lũng chết" - tức là có nhiều ý tưởng khả thi về mặt khoa học nhưng lại không khả thi về mặt thị trường. Đây chính là lúc cần sự kết hợp giữa những người có chuyên môn khoa học và những người có năng lực kinh doanh.

"Sự kết hợp này sẽ tạo ra một sản phẩm vừa khả thi về mặt công nghệ, vừa khả thi trên thị trường, đồng thời có khả năng tạo ra giá trị gia tăng, đặc biệt là giá trị gia tăng lớn", Thứ trưởng Bộ KH&CN nhấn mạnh.

Ngoài ra, các yếu tố khác như quỹ đầu tư mạo hiểm, hệ thống hạ tầng khoa học công nghệ, đặc biệt là việc phát triển các phòng thí nghiệm, theo ông Định, sẽ được quan tâm và đầu tư trong thời gian tới, với tổng chi 20-25% ngân sách dành cho nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ của quốc gia.