“Cần sớm công bố khi nào môi trường biển miền Trung an toàn”

Chỉ đạo tại Hội nghị tổng kết công tác 6 tháng đầu năm và triển khai nhiệm vụ 6 tháng cuối năm của Bộ Tài nguyên và Môi trường sáng 18/7, Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng đánh giá, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã tích cực tham gia xử lý, giải quyết sự cố môi trường biển ở miền Trung.

“Bộ đã tích cực để tìm ra thủ phạm, cùng với các bộ ngành buộc thủ phạm phải nhận sai phạm, xin lỗi, đền bù và hỗ trợ cho người dân bị ảnh hưởng; đồng thời buộc Formosa hứa phục hồi lại môi trường biển vùng bị ảnh hưởng”- Phó Thủ tướng đánh giá.

Tuy vậy, Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng cho rằng, công tác điều tra về môi trường hiện nay chưa tốt. Việc khai thác khoáng sản, sử dụng tài nguyên nước vẫn còn bừa bãi, trái phép mà chưa được phát hiện, xử lý gây ảnh hưởng xấu đến môi trường và mất lòng tin của người dân, mất trật tự xã hội.

“Ô nhiễm môi trường ngày càng nghiêm trọng, đặc biệt là xả thải trực tiếp chưa qua xử lý ra ao hồ, sông ngòi, biển của các cơ sở sản xuất, dịch vụ, cơ sở người dân. Nhiều làng nghề, khu công nghiệp ô nhiễm ảnh hưởng sức khỏe người dân, gây bức xúc xã hội. Trong khi đó, ứng phó biến đổi khí hậu còn thiếu kinh nghiệm, lúng túng và chưa lồng ghép được các chiến lược, kế hoạch, quy hoạch phát triển của các ngành kinh tế xã hội”- Phó Thủ tướng nhấn mạnh.

Bên cạnh yêu cầu rà soát, hoàn thiện chính sách pháp luật về môi trường, khắc phục bằng được sự chồng chéo trong quản lý, Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng cho rằng Bộ Tài nguyên và Môi trường phải kiểm soát ở tất cả các khâu, đặc biệt là đánh giá tác động môi trường (ĐTM), bàn giao, cho phép công trình hoạt động cho đến khi kiểm soát quá trình khai thác sử dụng các cơ sở. Chỉ cấp phép với cơ sở hoạt động dịch vụ khi có chất thải ra môi trường đã được xử lý và đảm bảo vệ sinh theo quy chuẩn, tiêu chuẩn Việt Nam.

Đặc biệt, Phó Thủ tướng lưu ý đến vấn đề kiểm soát ô nhiễm môi trường từ nhà máy của Formosa ở Hà Tĩnh. “Cần sớm đánh giá chính xác môi trường biển 4 tỉnh miền Trung và công bố an toàn môi trường biển để nhân dân và doanh nghiệp biết, sớm ổn định sản xuất, sinh hoạt và kinh doanh dịch vụ, ổn định đánh bắt thủy hải sản” - ông Dũng chỉ đạo.

Theo ông Nguyễn Văn Tài - Tổng cục trưởng Tổng cục Môi trường - 6 tháng đầu năm 2016 đã xảy ra sự cố lớn về môi trường khiến hải sản chết hàng loạt ở 4 tỉnh miền Trung. Với vai trò tham mưu, Tổng cục Môi trường đã cùng với các bộ ngành cơ bản giải quyết được sự cố này từ khâu phát hiện nguyên nhân, xử phạt và triển khai ban đầu các biện pháp khắc phục hậu quả, bồi thường thiệt hại sự cố.

Qua giải quyết sự việc, ông Tài thừa nhận Tổng cục Môi trường đã rút ra được nhiều bài học kinh nghiệm sâu sắc để hoàn thiện hơn trong công tác quản lý nhà nước.

“6 tháng cuối năm chúng tôi sẽ tổ chức triển khai thực hiện những vấn đề hậu Formosa, cũng như triển khai các công cụ quản lý nhà nước, nhất là rà soát, đánh giá, thanh tra diện rộng các nguồn thải lớn để nắm bắt được và kiểm soát chặt chặt chẽ các đối tượng này, tránh sự cố tương tự như Formosa”- ông Tài thông báo.

Rà soát tất cả các dự án lớn có nguy cơ gây ô nhiễm

Ông Nguyễn Văn Tài kiến nghị lãnh đạo cấp trên cho phép tổng rà soát các văn bản pháp luật về công cụ quản lý nhà nước liên quan đến báo cáo đánh giá tác động môi trường (ĐTM), xác nhận công trình bảo vệ môi trường, thanh tra, kiểm tra, xử lý cơ sở gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng. Đồng thời, tổng rà soát các dự án lớn có nguy cơ gây ô nhiễm môi trường để có hồ sơ, đánh giá, khoanh vùng lại những nơi cần tập trung nắm bắt để có dự báo, cảnh báo kịp thời và tránh sự cố môi trường đáng tiếc.

Thừa nhận lúc đầu việc giải quyết sự cố môi trường mà Formosa gây ra còn lúng túng, chưa có sự phối hợp nhịp nhàng, ông Tài đề xuất cần phải xây dựng một quy chế về ứng phó sự cố môi trường, trong đó nêu rõ đơn vị chủ trì, huy động nguồn lực và cách thức như nào để ứng phó kịp thời và tránh sự cố lan rộng.

Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Trần Hồng Hà đánh giá quy định của pháp luật về môi trường, ĐTM hiện nay có nhiều bất cập, thiếu tính khả thi. “Vừa qua Formosa là chung chung quá, bởi vậy nên xem xét, chỉ đạo đánh giá ĐTM vào giai đoạn cấp giấy phép xây dựng, như thế mới nắm chắc thiết kế cơ sở, mới có căn cứ để đánh giá tác động môi trường. ĐTM hiện nay như một hình thức để các doanh nghiệp qua mắt được nhà đầu tư địa phương. Cái này chúng tôi nhận thức sâu sắc nên phải báo cáo Phó Thủ tướng làm ngay”- ông Hà nói.

Nói về công tác thanh tra môi trường bị “nhắc nhở” còn yếu kém, Bộ trưởng Trần Hồng Hà khẳng định, nếu cứ làm theo lối mòn cũ như hiện nay thì không bao giờ có thể triển khai được với quy mô như dự án lớn như Formosa. “Cả 100 nhà khoa học vào, sau một tháng với mô tả được nhà máy đó, quy trình công nghệ ra sao mới phát hiện ra được”- ông Hà dẫn chứng.

Kết luận cuộc họp, Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng yêu cầu Bộ Tài nguyên và Môi trường tiến hành rà soát tất cả các dự án lớn có nguy cơ gây ô nhiễm môi trường, từ khâu đánh giá tác động môi trường, chuẩn bị đầu tư.

“Phải trả lời được câu hỏi dự án nào gây ô nhiễm thì đóng cửa, dự án nào được phép tiếp tục. Ngoài ra cần có hệ thống quan trắc môi trường, sau khi xử lý phải có quan trắc thường xuyên, kiểm soát 24/24 giờ. Tất cả địa phương đều cần phải có hệ thống kiểm soát môi trường”- Phó Thủ tướng chốt lại.

Thế Kha