Cá kho làng Vũ Đại - Từ quê nghèo vươn ra thế giới

Làng Vũ Đại trong "Chí Phèo" được lấy nguyên mẫu từ làng Đại Hoàng, thuộc thôn Nhân Hậu, xã Hòa Hậu, huyện Lý Nhân, tỉnh Hà Nam - quê hương của cố nhà văn Nam Cao. Cũng từ tác phẩm nổi tiếng của cố nhà văn Nam Cao, người ta còn nhắc đến Vũ Đại với bát cháo hành tình nghĩa và vườn chuối sau nhà.

Sau những đặc sản vật thể và phi vật thể nổi danh lẫy lừng như chuối Ngự Đại Hoàng, tác phẩm văn học bất hủ “Chí Phèo” nay được "sống lại" với món ăn đẫm quốc hồn quốc túy - “cá kho Nhân Hậu” hay còn gọi là cá kho làng Vũ Đại.

Trước đây, cuộc sống của người dân Đại Hoàng (nay thuộc làng Nhân Hậu, xã Hòa Hậu, huyện Lý Nhân) vốn khó khăn trăm bề, thiếu thốn đủ thứ, vì vậy họ kho cá thật mặn để ăn dần. Lâu dần món cá kho này trở thành thứ không thể thiếu của người dân nơi đây. Thế mới nói, nhắc đến làng Vũ Đại xưa thì phải nói đến cái nghèo, cái khổ… với món cá kho mặn như muối.

Ngày nay, cá kho Đại Hoàng không chỉ là món ăn phục vụ cho những người dân quê nghèo làng Vũ Đại mà trở thành món đặc sản được “săn đón” khắp cả nước. Không chỉ làm để phục vụ chính gia đình những ngày tết, nhiều hộ gia đình ở xã Hòa Hậu đã biến món cá kho cổ truyền của làng mình thành món quà biếu, rồi kinh doanh. Chính từ những niêu cá kho cổ truyền này, không ít gia đình đã trở nên phát đạt. Nắm bắt được xu thế, các cơ sở nấu cá kho Đại Hoàng ngày càng hình thành nhiều, cá kho Đại Hoàng cũng trở thành món hàng “hot” để kinh doanh.

Những năm đầu kinh doanh, cá kho Đại Hoàng ít nhiều “chật vật” do ít người biết đến. Thương hiệu mới, chưa có tầm nhìn dài, việc phát triển cũng chỉ là bộc phát theo thời vụ, hầu hết chỉ có tết đến thì các cơ sở cá kho mới mở và nhận đặt hàng của khách.

Nhận thấy lợi ích kinh tế khá cao, nhưng vì chưa tìm được hướng đi lâu dài cũng như phát triển thương hiệu nên cá kho Đại Hoàng, nên chủ một số cơ sở làm cá kho bắt đầu tìm hiểu kỹ vạch ra chiến lược giới thiệu món cá kho cổ truyền Đại Hoàng đến người tiêu dùng trong nước.

Cùng với việc mỗi người tiêu dùng chính là người quảng bá sản phẩm tốt nhất kết hợp với việc phát triển mạng internet, các cơ sở bắt đầu đầu tư mở các trang web giới thiệu quảng bá sản phẩm của mình. Cũng phải nói đến sự “giúp sức” không nhỏ của mạng xã hội Facebook, việc quảng cáo sản phẩm trực tuyến khiến số lượng khách hàng tăng vọt. Nhất là vào dịp tết cổ truyền hàng năm, hầu như các cơ sở đều bận “tối tăm mặt mũi”. Cũng chính nhờ cá kho, làng Vũ Đại bây giờ phất lên trông thấy.

Theo báo cáo của nhóm chuyên gia thuộc Viện Nghiên cứu Quản lý kinh tế Trung ương phối hợp với Hiệp hội thương mại điện tử (Vecom) và Viện Nghiên cứu phát triển Bền vững Vùng thực hiện cho biết: Năm 2009, một chủ cơ sở sản xuất cá kho làng Vũ Đại bắt đầu kinh doanh và chỉ bán được 257 sản phẩm. Sau đó ông lập trang web bán hàng và đến 2010 thì sử dụng quảng cáo trực tuyến. Số lượng đơn hàng nhờ đó tăng mạnh qua các năm và đến 2013, số sản phẩm bán ra tăng lên đến hơn 5.300 đăng ký bảo hộ thương hiệu.

Ông Trần Bá Luận, chủ cơ sở kinh doanh cá kho Trần Luận, một trong những cơ sở đi tiên phong trong việc xây dựng trang web quảng bá sản phẩm cá kho Đại Hoàng cho biết: “Chúng tôi lập trang web quảng cáo bá sản phẩm từ năm 2009. Con trai tôi vốn học Công nghệ thông tin nên đây là sáng kiến của nó. Nhờ áp dụng thương mại điện tử mà số lượng khách hàng cũng tăng lên đáng kể”.

Anh Trần Bá Nghiệp, con trai ông Luận cho biết: “Ban đầu, tôi chỉ đăng các sản phẩm cá kho Đại Hoàng trên các trang tin rao vặt, nhưng sau đấy tôi quyết định mở một trang web riêng, đồng thời đăng ký luôn thương hiệu sản phẩm. Năm đầu bán ra chỉ được hơn 200 niêu, nhưng đến nay từ trang web, mạng xã hội số lượng tăng đột biến có năm bán ra đến gần 10.000 niêu cá. Để bạn bè quốc tế được biết đến cá kho Đại Hoàng tôi cũng có mục tiếng Anh giới thiệu về sản phẩm này”.

Cơ sở Trần Luận cùng món cá kho gia truyền làng Vũ Đại đã được Google lựa chọn để đại diện cho Việt Nam tham dự chương trình “Help Small Business think Big” tại Singapore. Anh Nghiệp cũng đã chia sẻ những kinh nghiệm thành công trong quá trình kinh doanh thông qua thương mại điện tử nhờ Internet và Google.

Hiện nay, chỉ cần gõ từ khóa “cá kho Đại Hoàng” trên Google sẽ có hàng loạt các trang web quảng bá sản phẩm hiện lên. Từ cơ sở chính ở xã Hòa Hậu, huyện Lý Nhân, hiện nay nhiều cơ sở cũng mở ra hàng loạt các đại lý tại các thành phố lớn như: Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh, Nam Định

Sau khi có lượng khách nhất định và khẳng định được thương hiệu cá kho Đại Hoàng, Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Hà Nam đã phối hợp với UBND xã Hòa Hậu lấy logo cũng như hộp đựng sản phẩm cá kho Đại Hoàng.T ừ phát việc giới thiệu sản phẩm cá kho Đại Hoàng đến người tiêu dùng trong nước, dần dần cá kho Đại Hoàng cũng đã “xuất ngoại” và gây được những ấn tượng nhất định.

Mới đây, UBND tỉnh Hà Nam cũng đã nhận được quyền quản lý và sử dụng nhãn hiệu chứng nhận Hà Nam. Tỉnh Hà Nam cũng là tỉnh đầu tiên trong nước xây dựng thành công và được Cục Sở hữu trí tuệ (Bộ Khoa học và Công nghệ) cấp giấy chứng nhận nhãn hiệu vùng - một nhãn hiệu cho phép đăng ký cho nhiều sản phẩm, nhóm sản phẩm đủ tiêu chuẩn chất lượng có nguồn gốc xuất xứ từ tỉnh Hà Nam.

Đức Văn