“Bộ TNMT đã làm đầy đủ trách nhiệm trong vụ Vedan”

Thưa ông, chủ thể có thẩm quyền ra quyết định xử phạt trong vụ Vedan là vấn đề tranh luận trong suốt thời gian qua?

Mặc dù Vedan đóng trên địa bàn Đồng Nai, nhưng kết quả khám phá, phát hiện ra vi phạm là kết quả của Thanh tra Bộ TN&MT, vậy thì xử lí thuộc thẩm quyền của Bộ TN&MT và Bộ TN&MT đã làm. Tôi cho rằng Bộ TN&MT đã làm đầy đủ trách nhiệm và có cơ sở pháp lý đúng đắn. Còn bây giờ có tiến thêm bước nữa không thì đó là câu chuyện cần cân nhắc nhiều mặt, trong đó có thái độ khắc phục củaVedan.

Như vậy, ý kiến của UBND tỉnh Đồng Nai về thẩm quyền xử lí thuộc về Bộ TN& MT là hoàn toàn đúng?

Ý kiến của UBND tỉnh Đồng Nai là có cơ sở. Bộ TN - MT là cơ quan đã thanh tra và đã xử lí. Thứ hai, UBND tỉnh Đồng Nai ra quyết định đình chỉ một liên doanh như vậy cũng còn chưa rõ trong vấn đề pháp lí. Phải được sự ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ, UBND tỉnh Đồng Nam mới làm được.

Nhưng Bộ lại cho rằng, việc quản lí các cơ sở sản xuất, kinh doanh trên địa bàn thuộc thẩm quyền của UBND tỉnh?

Điều này trong luật tổ chức HĐND và UBND qui định, nhưng với việc cụ thể thì luật không qui định rõ như vậy. Ở đây, chúng ta có nguyên tắc, cơ quan nhà nước, cán bộ công chức chỉ làm được những gì pháp luật cho phép. Chúng ta cũng phải tính, đây là một Cty của Đài Loan đầu tư vào Việt Nam nên có hiệp định về bảo hộ đầu tư giữa hai nước.

Đã đến lúc phải đình chỉ toàn bộ hoạt động của Vedan chưa thì đó là câu chuyện phải tính kĩ. Bây giờ, điều này rất phụ thuộc vào thái độ khắc phục và chấp hành quyết định hành chính của Vedan.

Tóm lại, vụ Vedan còn phải chờ gì nữa, thưa ông?

Hai quyết định của Bộ Tài nguyên môi trường đối với Vedan ở giai đoạn hiện nay là đúng, đầy đủ và vấn đề bây giờ là thực hiện. Nếu không thực hiện, một tháng sau, tức 6/11, có thể cưỡng chế.

Vậy ai thực hiện cưỡng chế?

Cưỡng chế là quyết định của Bộ TN & MT, nhưng thi hành là tỉnh.

Với những sai phạm như thế này, ở nhiều quốc gia có thể truy tố, nhưng tại sao ở ta lại chưa thể làm được, thưa ông?

Thủ tướng Chính phủ cũng đã có chỉ đạo xem xét xử lí về hình sự và các cơ quan có thẩm quyền cũng đã có xem xét. Tuy nhiên, ở đây có vướng mắc về mặt pháp luật. Trong cấu thành tội phạm về tội xâm phạm môi trường hiện nay đòi hỏi phải được xử lí hành chính trước, còn nếu không khắc phục hậu quả mới xử lí về hình sự.

Chúng ta chưa xử phạt về hành chính đối với những cá nhân của Cty Vedan, còn đối với bản thân Cty Vedan chúng ta đã xử phạt rồi, nhưng cũng quá thời hạn một năm. Theo nguyên tắc về xử lí vi phạm hành chính, quá thời hạn một năm coi như chưa bị xử phạt… Có đại biểu nêu rằng, chúng ta có thể truy cứu trách nhiệm doanh nghiệp pháp nhân, nhưng điều này pháp luật hình sự chúng ta cũng chưa qui định.

Lần này, Chính phủ đề nghị với Quốc hội sửa đổi tội danh liên quan đến môi trường trong bộ Luật Hình sự. Nếu được Quốc hội chấp thuận thì tới đây việc xử lí hình sự sẽ thuận lợi hơn.

Ông đánh giá như thế nào về vai trò trách nhiệm của Chính quyền địa phương đối với tình trạng ô nhiễm môi trường xảy ra ở hầu hết các địa phương?

Đương nhiên cũng có vấn đề trong thực thi pháp luật của chúng ta, vấn đề trách nhiệm của các địa phương. Về vụ Vedan, tôi muốn nói nước sông Thị Vải đã bị ô nhiễm, nhìn thấy rõ, nhưng họ làm quá tinh vi… Còn lúc kiểm tra, thanh tra thì hệ thống hợp pháp của họ hoạt động, không ai phát hiện được.

Hiện nay có hàng ngàn hộ dân nộp đơn khởi kiện Vedan, nhưng phương tiện và công cụ pháp lí hiện nay để họ khởi kiện Vedan rất cần hỗ trợ...

Đó là những mối quan hệ về dân sự, bồi thường thiệt hại dân sự ngoài hợp đồng và điều này hoàn toàn thuộc quyền của người dân, của những người thiệt hại. Tôi được biết, một số đoàn luật sư đứng ra tự nguyện giúp đỡ người dân. Quan trọng nhất với người dân là chứng minh được thiệt hại của mình và chứng minh được mối liên hệ giữa nguyên nhân và hậu quả.

Nhưng vừa qua, tòa án đã trả lại đơn kiện?

Chắc chỉ là vấn đề thủ tục thôi.

Xin cảm ơn ông!

Mạnh Cường (ghi)