Bộ Tài chính nêu lý do chưa thể thu phí khí thải xe máy

Dự thảo Nghị định của Chính phủ quy định phí bảo vệ môi trường đối với khí thải đang được Bộ Tư pháp tổ chức thẩm định.

Cơ quan soạn thảo - Bộ Tài chính nhấn mạnh chất lượng môi trường không khí tại các thành phố lớn, một số khu công nghiệp, làng nghề đang ngày càng suy giảm, tác hại nghiêm trọng đến sức khỏe cộng đồng, thiệt hại cho nền kinh tế.

Ô nhiễm môi trường không khí tại các đô thị lớn có xu hướng ngày càng gia tăng, có thời điểm ở mức báo động. Một trong những nguyên nhân của tình trạng này do hoạt động xả khí thải của các cơ sở xả thải và phương tiện giao thông.

Phí bảo vệ môi trường đối với khí thải là khoản thu mới. Bộ Tài nguyên và Môi trường đã xây dựng Đề án thu phí bảo vệ môi trường đối với khí thải gửi Bộ Tài chính nghiên cứu, xây dựng dự thảo nghị định này.

Điều 88 Luật Bảo vệ môi trường quy định 2 nguồn phát thải gây ô nhiễm môi trường không khí cần phải được quản lý, kiểm soát bụi, khí thải, gồm:

Thứ nhất, phương tiện giao thông, máy, thiết bị, công trình xây dựng phát tán bụi, khí thải. Pháp luật hiện hành chưa có quy định để xác định tổng khối lượng xả thải, hàm lượng từng chất gây ô nhiễm môi trường trong khí thải… Vì vậy, theo Bộ Tài chính, nếu quy định thu phí đối với nguồn thải này thì chưa có cơ sở để xác định tổng khối lượng khí thải và số phí phải nộp.

"Mặt khác, việc quy định thu phí đối với phương tiện giao thông không đảm bảo khả thi, đặc biệt thu phí đối với xe máy - phần lớn phương tiện thiết yếu của người có thu nhập thấp", Bộ Tài chính nêu quan điểm.

Thứ hai, cơ sở, dự án sản xuất kinh doanh, dịch vụ xả khí thải. Cơ quan soạn thảo nhận định, pháp luật về bảo vệ môi trường đã quy định đầy đủ về quản lý khí thải với nguồn thải này. Trong đó, cơ sở, dự án xả khí thải phải lắp đặt hệ thống quan trắc khí thải tự động, quan trắc định kỳ,.. và báo cáo dữ liệu quan trắc cho cơ quan tài nguyên môi trường.

Trước một số ý kiến đề nghị thu phí bảo vệ môi trường đối với tất cả các loại khí thải, nguồn thải gây ô nhiễm môi trường nêu trên, Bộ Tài chính khẳng định việc này "phải đảm bảo tính khả thi trong thực tiễn và hợp lý, phù hợp với điều kiện kinh tế - xã hội".

Bộ Tài nguyên và Môi trường và các bộ ngành liên quan đã nghiên cứu, đề xuất quy định thu phí áp dụng đối với các cơ sở xả khí thải lớn, có điều kiện về công nghệ, thiết bị phục vụ hoạt động quan trắc môi trường làm cơ sở khai, nộp phí.

Bộ Tài chính nhấn mạnh, việc xác định số phí bảo vệ môi trường phải nộp (khối lượng khí thải, hàm lượng chất gây ô nhiễm môi trường có trong khí thải,…), kê khai, thẩm định số liệu khai phí là khó khăn. Do đó cần có quy định cụ thể về trách nhiệm của các chủ nguồn thải, cơ quan quản lý trong việc quan trắc môi trường của khí thải.

Cơ quan này đề xuất căn cứ thu phí bảo vệ môi trường đối với khí thải là tổng khối lượng khí thải phát sinh và hàm lượng từng chất gây ô nhiễm môi trường có trong khí thải. Các thông tin này được lấy từ số liệu quan trắc môi trường.

Bộ Tài nguyên và Môi trường sẽ có trách nhiệm hướng dẫn về hoạt động quan trắc khí thải, xác định lưu lượng khí thải, hàm lượng chất thải gây ô nhiễm chịu phí bảo vệ môi trường đối với khí thải.

Sở Tài nguyên và Môi trường, Phòng Tài nguyên và Môi trường sẽ thu phí bảo vệ môi trường đối với khí thải của các cơ sở xả khí thải trên địa bàn quản lý; tổng hợp số liệu báo cáo Bộ Tài nguyên và Môi trường trước ngày 31//5 năm sau.

"Việc nộp phí bảo vệ môi trường đối với khí thải không là căn cứ xác nhận việc xả thải hợp pháp của cơ sở xả khí thải. Cơ sở xả khí thải vi phạm các quy định pháp luật về môi trường sẽ bị xử lý theo quy định về pháp luật môi trường", dự thảo nghị định nêu rõ.