Hàng ngàn người tưng bừng trẩy hội Bà Thu Bồn

Có nhiều thuyết tương truyền về bà Thu Bồn, người mà dân trong vùng ghi ơn, sùng kính và tổ chức lễ hội tưởng nhớ, cầu mong được che chở, bình yên và thịnh vượng hàng năm. Có truyền thuyết kể lại rằng bà là công chúa vua Mây, cũng có thuyết tương truyền bà là nữ tướng Chămpa xưa.

Khi giặc bao vây kinh thành, bà cưỡi ngựa chạy đến phường Rạng thì ngã ngựa. Ngọc thể trôi sông về tới làng Thu Bồn (ngay khu vực sông thuộc địa phận xã Duy Tân, Duy Xuyên ngày nay) thì được dân làng cứu vớt, chôn cất và thờ cúng. Đúng năm đó, làng có dịch bệnh đậu mùa lan rộng, bà đã linh ứng cho thuốc dân làng khỏi bệnh, thoát nạn.

Truyền thuyết về bà Thu Bồn thì nhiều, song tất cả đều hội tụ và toát lên chân dung vẻ đẹp của người phụ nữ đa tài, đức độ, là người mẹ của quê hương, xứ sở mang sắc màu thần bí, là biểu tượng của khát vọng đất nước thái bình.

Năm 1997, Lăng bà Thu Bồn được công nhận di tích lịch sử - văn hóa cấp tỉnh và lễ hội cũng được nâng tầm ở mức độ khác hơn. Hàng ngàn người từ nhiều nơi trong và ngoài tỉnh tề tựu về thôn Thu Bồn Đông để chiêm ngưỡng những nét đặc sắc của văn hóa dân gian, để trải lòng mình với miền quê của những truyền thuyết đẹp.

Phần lễ theo nghi thức truyền thống có các lễ rước ánh sáng, lễ rước nước, lễ cộ bà và lễ chính ngay đình thờ bà ở giữa làng.

Linh vật của lễ hội là con bò. Tương truyền, đó là linh vật mà bà đã hóa thân linh ứng về giúp dân làng. Nguyên trong một năm mùa màng thất bát. Dân làng khổ sở vì đói kém, và chưa biết lấy gì để gom góp tổ chức lễ bà thì thấy giữa sân đình xuất hiện một con bò, sừng đeo ba ngàn quan tiền, đợi dân làng lấy đi rồi lại quay đầu đi về hướng thánh địa Mỹ Sơn.

Phần hội phong phú với các hội hô hát Bài Chòi, hội ẩm thực với những món ngon trong vùng, nhất là mỳ Quảng. Đặc biệt, hội đua thuyền với sự tham gia của các đội thuyền đến từ các huyện ven sông Thu Bồn như Điện Bàn, Duy Xuyên, Đại Lộc, Quế Sơn… thu hút đông đảo người xem.

Ông Nguyễn Công Trường (Phó Chủ tịch UBND xã Duy Tân, Duy Xuyên, Quảng Nam) cho biết: “Đặc biệt, năm 2018, lễ hội có thêm chương trình dòng sông di sản giới thiệu bài hát, vầng thơ về dòng sông Thu Bồn thơ mộng do các nghệ sĩ ở TP Đà Nẵng biểu diễn và lồng ghép giới thiệu tập thơ “Một tấc lòng” của ông Lê Văn Tri. Cũng trong lễ hội này, lần thứ hai chúng tôi tổ chức hội thi nữ công gia chánh gồm có 4 chi hội phụ nữ thôn và 3 tổ nữ công trường học với nội dung trình diễn cách gói, nấu một số loại bánh. Trong đó, điểm nhấn là làm bánh gừng ngay tại khu vực lăng bà để quảng bá, giới thiệu cho du khách trong và ngoài địa phương”.

N.Linh