Chìa khóa vàng cho dinh dưỡng cân bằng

Xin bác sĩ cho biết, cân bằng dinh dưỡng trong các bữa ăn hàng ngày được hiểu như thế nào?

Nhu cầu dinh dưỡng của con người chỉ được đáp ứng tốt nhất khi khẩu phần ăn có đủ chất bột đường, chất đạm, chất béo, vitamin và khoáng chất. Nếu như chất bột đường (có trong gạo, ngô, khoai, sắn…) là nguồn năng lượng chính giúp cơ thể hoạt động; chất đạm (có trong thịt, cá, sữa, trứng…) giúp cấu tạo nên các cơ quan, bộ phận của cơ thể; các vitamin, khoáng chất, chất xơ (có trong rau, củ, quả…) giúp tăng sức đề kháng để bảo vệ cơ thể chống lại bệnh tật, thì chất béo (có trong dầu, mỡ) vừa là nguồn cung cấp năng

lượng quan trọng cho cơ thể, vừa đóng nhiều vai trò quan trọng trong việc hình thành, phát triển hệ thần kinh và là dung môi hòa tan, giúp cơ thể hấp thu các vitamin tan trong dầu A,D,E,K.

Chính vì vậy, để đạt được một chế độ dinh dưỡng cân bằng, trong bữa ăn hàng ngày ngoài việc kết hợp ăn đầy đủ 4 nhóm chất kể trên, còn phải biết sử dụng chất béo một cách hợp lý.

Thưa bác sĩ, hàng ngày cơ thể phải tiêu thụ một lượng chất béo nhất định từ mỡ động vật và dầu thực vật từ các món ăn. Vậy theo bác sĩ, sử dụng và tiêu thụ chất béo như thế nào là hợp lý?

Có không ít người đang hiểu không đúng về chất béo, cho đó là nguyên nhân chính gây tăng cân. Nếu chỉ căn cứ vào những con số, như 1g chất béo cung cấp 9 kcalo, trong khi 1 g carbohydrate và protein chỉ cung cấp 4 kcalo, thì chất béo cung cấp năng lượng nhiều hơn đáng kể. Vì thế, những người béo phì thường có xu hướng loại bỏ hoàn toàn dầu mỡ ra khỏi bữa ăn và ngược lại những người gầy lại thích dùng nhiều chất béo. Đây đều là những quan niệm hoàn toàn sai lầm, gây mất cân bằng dinh dưỡng.

Trên thực tế có 2 nhóm chất béo : chất béo bão hòa (SFA), và chất béo chưa bão hòa (bao gồm chất béo chưa bão hòa một nối đôi (MUFA) và chất béo chưa bão hòa nhiều nối đôi (PUFA)) là những chất béo rất quan trọng đóng vai trò thiết yếu đối với việc tạo ra năng lượng và tham gia vào các quá trình sinh hóa của cơ thể. Trong đó, chất béo chưa bão hòa thường được tìm thấy trong các loại thực phẩm như cá, các loại hải sản, các loại hạt có dầu, các loại dầu ăn được chiết xuất từ các loại hạt rất có lợi cho sức khỏe. Chất béo

động vật (mỡ động vật, bơ động vật) thường có nhiều chất béo bão hòa và cholesterol và là một trong những nguyên nhân gây nên các bệnh lý về tim mạch.

Chính vì thế, để có thể sử dụng chất béo một cách tốt nhất và hiệu quả nhất chúng ta nên thay thế dần chất béo có nguồn gốc từ động vật bằng các chất béo từ thực vật nhất là dầu thực vật theo một tỷ lệ cân bằng đã được các chuyên gia dinh dưỡng khuyến cáo đó là tỷ lệ 1:1:1 của 3 chất béo thiết yếu SFA:MUFA:PUFA.

Xin bác sĩ hãy cho chúng tôi một lời khuyên về một chế độ ăn uống khoa học, giúp bữa ăn đảm bảo dinh dưỡng và cân bằng chất béo?

Mỡ nằm trong thức ăn (chất béo trong các loại thịt cá trứng sữa) chứa nhiều a-xit béo no (chất béo bão hòa), chúng ta đã ăn vào cùng với thức ăn hàng ngày nhiều rồi, cho nên khi sử dụng chất béo tách rời (dầu, mỡ) dùng để xào, nấu, rán thức ăn chỉ nên dùng dầu ăn không dùng mỡ tách rời nữa, để tỷ lệ dầu thực vật so với mỡ động vật tiến gần hơn đến tỷ lệ khuyến nghị là 50/50, tốt cho sức khỏe hơn.

Chính vì vậy, mỗi người hãy tự khởi động một chế độ ăn uống lành mạnh bắt đầu từ việc sử dụng và lựa chọn dầu ăn tốt – nguyên liệu “có mặt” hàng ngày trong mỗi bữa cơm của hầu hết các gia đình.

Chương trình hội thảo “Cân bằng dinh dưỡng - Xu hướng Chăm sóc Sức khỏe Thời đại mới” do nhãn hàng dầu thực vật cao cấp Neptune 1:1:1 kết hợp cùng với các ban ngành địa phương thực hiện mở rộng quy mô trong  năm 2013. Hiện  chuỗi hội thảo đang được triển khai rộng khắp tại nhiều tỉnh thành phía Bắc trong khoảng thời gian từ tháng 4-6/2013 và ngày càng tạo dựng được nhiều ấn tượng và tiếng vang lớn trong cộng đồng người dân nhờ cách thức tổ chức chuyên nghiệp, kiến thức dinh dưỡng bổ ích và những lời khuyên dinh dưỡng thiết thực đến từ các chuyên gia dinh dưỡng đầu ngành…

PGS.TS.BS Trần Đình Toán