“Thủ tục hành chính sao cắt giảm mãi không hết mà ngày càng nhiều?”

Tại hội thảo khoa học “Nhận diện các yếu tố cản trở và kiến nghị hoàn thiện thể chế, pháp luật để thúc đẩy kinh tế tư nhân phát triển” do Tạp chí Dân chủ và Pháp luật, Bộ Tư pháp tổ chức sáng 11/9, Tiến sĩ Đỗ Ngọc Thịnh, Chủ tịch Liên đoàn Luật sư Việt Nam đặt ra hàng loạt câu hỏi: "Tại sao tuổi thọ của các đạo luật ngắn thế, thường chỉ 5 năm, 10 năm?", "Tại sao các thủ tục mọc ra như nấm sau khi các luật được ban hành?", "Tại sao chúng ta triển khai cắt giảm thủ tục hành chính từ năm 2011 nhưng đến giờ không hết, lại ngày càng gia tăng?".

Từ năm 2011 tới nay, mỗi năm Liên đoàn Luật sư Việt Nam cử 40 luật sư giỏi tham gia đóng góp tích cực vào sửa luật, cắt giảm thủ tục hành chính và được Thủ tướng Chính phủ khen ngợi.

“Nhưng các thủ tục hành chính cần cắt bỏ mãi không hết, ngày càng nhiều. Các đạo luật được ban hành đúng trình tự, thủ tục nhưng khi vào thực tiễn lại có vấn đề, rồi phải chờ nghị định, thông tư hướng dẫn; hướng dẫn xong rồi thì quy định của luật lại lạc hậu rồi”, ông Thịnh thẳng thắn.

Nhấn mạnh chủ trương hỗ trợ cho các doanh nghiệp tư nhân - đa số là doanh nghiệp nhỏ, vừa và siêu nhỏ, nhưng theo ông Thịnh “lại xây dựng đạo luật rất đồ sộ, đối tượng điều chỉnh có phạm vi rộng lớn thì có phù hợp không?”.

Chủ tịch Liên đoàn Luật sư Việt Nam đề nghị xây dựng đạo luật có phạm vi điều chỉnh thật nhỏ, thật ngắn, phù hợp với từng hệ thống doanh nghiệp tư nhân thì mới kích hoạt được họ hoạt động đúng.

“Các quy định mà khiến kinh doanh lỗ thì ai theo, người ta phải tìm cách lách. Nếu cứ xây dựng luật như thế thì chúng ta sẽ thất bại. Phải thay đổi tư duy xây dựng pháp luật hướng tới phục vụ người dân chứ không phải tăng cường quản lý. Bộ Tư pháp phải kiểm soát được tình hình, không để các cơ quan xây dựng pháp luật chèn lợi ích ngành, lợi ích nhóm vào trong công tác xây dựng pháp luật”, luật sư Đỗ Ngọc Thịnh nêu quan điểm.

Ông Thịnh nói tiếp: “Tôi là đại biểu Quốc hội, nhiều cái mình không đồng ý nhưng khi đa số quyết rồi thì không làm gì được cả. Ai cũng muốn đóng góp cho đất nước nhưng khả năng kiểm soát, thẩm định của Bộ Tư pháp phải chặt chẽ, không nể bộ nào, ngành nào, không nhân nhượng với ai cả. Thấy "biểu hiện" phải chỉnh trang ngay, để lợi ích của đất nước, quốc gia, doanh nghiệp, người dân lên hàng đầu. Đó là đạo đức của người xây dựng văn bản pháp luật”.

Cuối bài phát biểu, vị tiến sĩ luật khẳng định Nghị quyết số 68-NQ/TW của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân đã định hướng rất rõ, nếu chúng ta không làm quyết liệt sẽ vẫn có rào cản, "càng bàn càng thành điểm nghẽn".

Những phát biểu thẳng thắn của ông Thịnh nhận được nhiều tán đồng. GS.TS Lê Hồng Hạnh, Chủ tịch Trung tâm Trọng tài quốc tế Việt Nam (VIAC), đề nghị việc phải hoàn thiện luật chơi cho kinh tế tư nhân. “Đó là bình đẳng, công bằng với doanh nghiệp, tránh xa tư duy áp đặt về quản lý”, ông Hạnh nói về nguyên tắc xây dựng luật.

Thứ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Thanh Ngọc cho rằng chưa khi nào Đảng và Nhà nước quan tâm đến kinh tế tư nhân như giai đoạn hiện nay. Nghị quyết 68 cùng 3 nghị quyết khác (bộ tứ trụ cột) đã tạo ra hành lang pháp lý vững chắc đưa đất nước phát triển.

Nghị quyết 68 khẳng định vị trí, vai trò quan trọng của kinh tế tư nhân trong giai đoạn phát triển hiện nay và đề ra các mục tiêu rất rõ ràng, đưa kinh tế tư nhân chiếm 55-58% GDP; rà soát, sửa đổi hệ thống pháp luật với vai trò kiến tạo phát triển.

“Cần rà soát hoàn thiện toàn diện về hệ thống pháp luật hiện nay, nhất là hệ thống liên quan đến kinh tế tư nhân. Trong chương trình xây dựng luật cuối năm nay và năm 2026 đã nêu rất nhiều luật sẽ được sửa đổi như Luật Đất đai, đầu tư, quy hoạch, xây dựng, thuế, môi trường, phòng cháy chữa cháy. Liên quan tới doanh nghiệp phải sửa đổi hết, Nghị quyết 68 đã định hướng rồi”, ông Ngọc thông tin.

Lãnh đạo Bộ Tư pháp chỉ rõ, bộ ngành nào có chức năng xây dựng pháp luật thì phải có chức năng rà soát pháp luật.

“Bộ Tư pháp làm tất cả thì không xuể được”, ông Ngọc nói và đề nghị có thêm nhiều hội thảo nhằm bóc tách các vấn đề, điểm nghẽn cụ thể để tìm hướng xử lý phù hợp nhất.

Việt Nam có 266 bộ luật và luật đang có hiệu lực, sắp được áp dụng.