Sẽ tái trưng bày ngai vua triều Nguyễn tại điện Thái Hòa sau phục chế
(Dân trí) - Theo kế hoạch, sau khi hoàn thành phục chế, bảo vật quốc gia Ngai vua triều Nguyễn sẽ được tái trưng bày tại vị trí cũ trong điện Thái Hòa, Đại nội Huế.
Ngày 11/8, ông Nguyễn Thanh Bình, Phó Chủ tịch Thường trực UBND thành phố Huế, đã ký ban hành kế hoạch phục chế Ngai vua triều Nguyễn ở điện Thái Hòa trong Đại nội Huế (phường Phú Xuân, thành phố Huế), hướng đến việc trả lại tình trạng giống nhất với thời điểm xây dựng hồ sơ hiện vật đề nghị công nhận bảo vật quốc gia năm 2015.
Theo kế hoạch, công tác phục chế phải đảm bảo theo đúng nguyên tắc bảo tàng học, trên cơ sở các cứ liệu khoa học, lịch sử. Khi phục chế phải sử dụng các biện pháp, kỹ thuật, công nghệ phù hợp để bảo tồn tối đa yếu tố gốc, đồng thời phục hồi các chi tiết theo nguyên bản trước khi hiện vật bị xâm hại.

Ngai vàng triều Nguyễn tại điện Thái Hoà thời điểm tháng 11/2024 (Ảnh: Vi Thảo).
Quá trình phục chế không được sáng tạo thêm hoa văn, họa tiết, hoặc làm mới hiện vật, cần giữ lại vết tích gốc nếu không ảnh hưởng đến kết cấu của ngai. Đồng thời, cần sử dụng vật liệu tương thích với chất liệu gốc; ưu tiên sử dụng lại kỹ thuật, vật liệu đã được dùng trong việc chế tác hiện vật.
Việc phục chế Ngai vua triều Nguyễn phải tuân thủ quy trình, nguyên tắc, kỹ thuật bảo quản, phục chế và phù hợp với phong tục, tập quán, tín ngưỡng có liên quan. Quá trình phục chế được thực hiện bởi những người có trình độ, kỹ năng, kinh nghiệm và các cơ quan, tổ chức có chức năng, nhiệm vụ phù hợp.
Hiện vật sau khi phục hồi phải đảm bảo loại bỏ tối đa những nguyên nhân gây hư hại, tăng cường độ vững chắc, độ bền và giữ nguyên hình dáng, kích thước, thẩm mỹ.
Việc phục chế hiện vật chỉ được thực hiện khi các giải pháp đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt.
Sau khi phục chế, bảo vật quốc gia Ngai vua triều Nguyễn sẽ được tái trưng bày tại vị trí cũ, khu vực gian giữa của điện Thái Hoà để phục vụ người dân, du khách tham quan.
Trước đó, lúc 11h55 ngày 24/5, đối tượng Hồ Văn Phương Tâm mua vé tham quan di tích, sau đó lẻn vào quậy phá khu vực Ngai vua triều Nguyễn tại điện Thái Hòa, làm hư hỏng hiện vật.
Cơ quan chức năng thành phố Huế đã khởi tố, bắt tạm giam 3 tháng đối với bị can Hồ Văn Phương Tâm về tội Cố ý làm hư hỏng tài sản.
Sau khi xảy ra sự việc, Trung tâm Bảo tồn Di tích Cố đô Huế đã đưa ngai vua triều Nguyễn vào kho cổ vật để bảo quản, đồng thời trưng bày bản phục chế tại điện Thái Hòa, phục vụ khách tham quan.
UBND thành phố Huế đã thành lập Hội đồng đánh giá và đề xuất phương án phục chế bảo vật quốc gia Ngai vua triều Nguyễn.
Theo UBND thành phố Huế, bảo vật quốc gia Ngai vua triều Nguyễn có 2 phần chính gồm ngai và đế ngai. Hai phần này đặt trên bệ gỗ 3 tầng được sơn son thếp vàng, chạm nổi đề tài “long vân” với những mô típ khác nhau.
Thời điểm xây dựng hồ sơ bảo vật quốc gia năm 2015, phần lớn bề mặt sơn thếp bị bong tróc. Tay ngai bên phải bị gãy rời, đã được gia cố tạm bằng dây thép. Tay ngai bên trái bị nứt, lớp sơn thếp bị bong tróc.
Các vị trí ghép mộng của mặt ngai bị nứt, nẻ. Các ô kính tráng thủy trang trí phía dưới bệ ngai bị hư hỏng. Một số chi tiết trang trí ở lưng ngai không còn nguyên vẹn. Bề mặt ngai đã xuất hiện hiện tượng mục gỗ.
Năm 2017, Bảo tàng Cổ vật Cung đình Huế đã tu bổ nhỏ đối với Ngai vua triều Nguyễn.
Ngày 24/5, đối tượng Hồ Văn Phương Tâm đã xâm hại, bẻ gãy và đập nát một phần tay ngai bên trái của bảo vật quốc gia này thành 14 mảnh. Phần còn lại của hiện vật vẫn ở trong tình trạng nguyên vẹn.