Cần chế tài bắt buộc để liên thông dữ liệu căn cước điện tử

Đẩy nhanh hoàn thiện hạ tầng dữ liệu

Tham gia thảo luận tại tổ chiều 31/10 về Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của 10 luật có liên quan đến an ninh, trật tự, đại biểu Sùng A Lềnh (đoàn Lào Cai) cho rằng, việc sửa đổi, bổ sung quy định về sử dụng căn cước điện tử là một bước tiến lớn trong tiến trình chuyển đổi số quốc gia, song cần được triển khai đồng bộ, có lộ trình và chế tài cụ thể.

Theo dự thảo, khoản 3 được bổ sung vào sau khoản 2 Điều 33 của Luật Căn cước nêu rõ: "Người được cấp căn cước điện tử phải trình căn cước điện tử theo yêu cầu của cơ quan, tổ chức có thẩm quyền; cơ quan, tổ chức, cá nhân đó không được yêu cầu người dân xuất trình giấy tờ hoặc thông tin đã được tích hợp trong căn cước điện tử". 

Đại biểu Sùng A Lềnh nhận định, quy định này mang tính đột phá, góp phần đơn giản hóa thủ tục hành chính, giảm giấy tờ cho người dân, đồng thời phù hợp với mục tiêu Chính phủ số, xã hội số.

Tuy nhiên, theo ông, thực tiễn triển khai có thể gặp nhiều trở ngại về tính đồng bộ kỹ thuật và thói quen hành chính. Hiện nay, nhiều hệ thống dữ liệu chuyên ngành như y tế, giáo dục, bảo hiểm, ngân hàng… vẫn chưa được liên thông hoàn toàn với cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư và định danh điện tử.

"Do vậy, vẫn có tình trạng một số cơ quan, tổ chức yêu cầu người dân xuất trình căn cước công dân bản giấy, làm giảm ý nghĩa của căn cước điện tử và gây lãng phí nguồn lực", ông Lềnh nói.

Để khắc phục tình trạng này, đại biểu đề nghị bổ sung quy định về lộ trình và chế tài bắt buộc liên thông dữ liệu giữa các bộ, ngành.

Cụ thể, giao Chính phủ hướng dẫn và quy định rõ thời hạn, phương thức kết nối, khai thác, sử dụng dữ liệu căn cước điện tử trong từng lĩnh vực chuyên ngành, đồng thời có chế tài xử lý các cơ quan, tổ chức không thực hiện đúng lộ trình hoặc vẫn yêu cầu người dân xuất trình giấy tờ đã được tích hợp.

Theo ông, quy định này sẽ tạo động lực pháp lý mạnh mẽ, buộc các bộ, ngành phải đẩy nhanh hoàn thiện hạ tầng dữ liệu, đảm bảo quyền lợi của người dân và thúc đẩy chuyển đổi số thực chất, đồng bộ trên phạm vi toàn quốc.

Đề nghị hủy hộ chiếu cũ trên môi trường điện tử

Góp ý với nội dung sửa đổi, bổ sung Luật Xuất cảnh, nhập cảnh của công dân Việt Nam, đại biểu Sùng A Lềnh bày tỏ sự đồng tình với việc bổ sung quy định hủy giá trị sử dụng hộ chiếu phổ thông còn thời hạn khi công dân được cấp hộ chiếu mới tại Điều 31. Ông cho rằng, quy định này cần thiết để đảm bảo thống nhất, tránh việc một công dân sử dụng nhiều hộ chiếu cùng lúc.

Tuy nhiên, theo quy định hiện hành, người dân vẫn phải đến trực tiếp cơ quan quản lý xuất nhập cảnh để nộp lại hộ chiếu cũ, gây tốn kém thời gian, chi phí, đặc biệt với người ở vùng xa hoặc đang ở nước ngoài.

"Trong bối cảnh Chính phủ đang thúc đẩy dịch vụ công trực tuyến, quy định mang tính thủ công như vậy là chưa phù hợp và làm giảm tính thực tiễn của chính sách", ông nhấn mạnh.

Đại biểu đề nghị sửa đổi theo hướng hủy giá trị hộ chiếu cũ hoàn toàn trên môi trường điện tử. Theo đó, cơ quan cấp hộ chiếu mới phải tự động cập nhật và hủy giá trị hộ chiếu cũ ngay trên hệ thống quản lý, đồng thời thông báo kết quả cho công dân. Với hồ sơ nộp trực tuyến, người dân chỉ cần cam kết hủy hộ chiếu cũ và nộp lại khi có yêu cầu cụ thể, thay vì phải đến nộp trực tiếp.

Theo ông, cách làm này không chỉ giảm gánh nặng hành chính, mà còn tăng tính minh bạch, hiệu quả quản lý hộ chiếu trên nền tảng số quốc gia - phù hợp với mục tiêu chuyển đổi số toàn diện trong quản lý dân cư và xuất nhập cảnh.