Doanh nghiệp khổ vì cách tính thuế mới: Bộ Tài chính thừa nhận bất cập

“Còn nhiều điểm chưa thực sự rõ ràng”

Liên quan đến Nghị định 108/2015/NĐ-CP và Thông tư 195/2015/TT-BTC của Bộ Tài Chính ban hành “vênh” với Luật thuế tiêu thụ đặc biệt (TTĐB) hiện hành, các tổ chức đại diện cho doanh nghiệp chịu thuế TTĐB như Hiệp hội Bia – Rượu – Nước giải khát Việt Nam VBA, Phòng thương mại công nghiệp Việt nam (VCCI), Diễn đàn doanh nghiệp Việt Nam (VBF) cùng các tổ chức nước ngoài như AmCham, EuroCham... đã đồng loạt lên tiếng trình bày những khó khăn, vướng mắc của doanh nghiệp thành viên khi thực hiện những quy định này.

Tại cuộc đối thoại mới diễn ra giữa lãnh đạo Bộ Tài chính và Diễn đàn Doanh nghiệp Việt nam VBF tại trụ sở Bộ, lãnh đạo Bộ Tài Chính đã thừa nhận những khó khăn, bất cập của doanh nghiệp trong việc thực hiện Nghị định 108 và Thông tư 195 khi hai văn bản này được ban hành quá gấp đối với ngành đồ uống và được ban hành khi vẫn còn nhiều điểm chưa thực sự rõ ràng, khó thực thi và tạo thêm vướng mắc cho các doanh nghiệp sản xuất hàng hóa chịu thuế TTĐB trong việc tuân thủ.

Trước đó, VBF đã gửi kiến nghị đến Phó Chủ tịch Quốc hội, Chủ nhiệm Uỷ ban Pháp luật Quốc hội, Chủ nhiệm Uỷ ban Tài chính Ngân sách Quốc hội, Chủ nhiệm Uỷ ban Kinh tế Quốc hội… đề xuất xem xét hoãn thi hành các văn bản trên nhằm giúp doanh nghiệp có đủ thời gian cần thiết để thay đổi kế hoạch sản xuất kinh doanh và thích ứng với những thay đổi chính sách thuế.

VBF cũng chỉ ra rằng, các thay đổi về giá tính thuế TTĐB được ban hành một cách đột ngột khiến các ngành chịu ảnh hưởng không kịp thích ứng, văn bản được ban hành vào cuối tháng 10/2015 nhưng lại có hiệu lực vào 1/1/2016.

Các văn bản dưới Luật nêu trên có các quy định mới về giá tính thuế TTĐB chưa được quy định ở các luật hiện hành (Luật thuế TTĐB ban hành năm 2008 và Luật sửa đổi bổ sung một số điều của Luật thuế TTĐB ban hành năm 2014) và dự thảo Luật sửa đổi bổ sung một số điều về Luật thuế TTĐB dự kiến được Quốc hội thông qua tại kỳ họp vào tháng 3/2016 sẽ “luật hoá” các quy định mới về giá tính thuế TTĐB hiện đang được quy định trước tại các văn bản dưới luật kể trên.

Phân tích của VBF cũng cho thấy, quy định nếu nhà nhập khẩu hoặc nhà sản xuất bán hàng qua các cơ sở kinh doanh thương mại độc lập không có quan hệ mẹ con với nhà nhập khẩu hoặc nhà sản xuất thì giá tính thuế sẽ là giá bán của nhà nhập khẩu hoặc sản xuất nhưng không được thấp hơn 7% giá bán bình quân trong tháng của cơ sở kinh doanh thương mại độc lập đó sẽ gây khó khăn, bất hợp lý trong hoạt động xác định và quyết toán thuế TTĐB cả doanh nghiệp nhập khẩu rượu.

“Theo Nghị định 94 về sản xuất và kinh doanh rượu, đồng thời là nhà phân phối được quyền bán cho cơ sở kinh doanh thương mại đầu tiên là các thương nhân phân phối khác hoặc thương nhân bán buôn. Tuỳ vào giấy phép, hai loại thương nhân này lại có thể tiếp tục bán ra cho nhiều loại đối tượng như nhà phân phối khác, nhà bán buôn, bán lẻ, siêu thị, khách sạn… với mức giá khác nhau do vậy doanh nghiệp nhập khẩu, sản xuất không có quyền và không thể kiểm soát giá bán ra của cơ sở thương mại độc lập hoặc yêu cầu họ cung cấp giá bán cho mình.

Điều này sẽ dẫn đến việc doanh nghiệp nhập khẩu gặp rủi ro về thanh tra thuế, bị áp giá tính thuế, truy thu thuế”, nhóm công tác thuế của VBF phân tích.

Không thể “đánh bẫy” doanh nghiệp

Theo một số chuyên gia trong lĩnh vực thuế, Nghị định 108 và Thông tư 195 mục tiêu ban đầu của Bộ Tài chính là nhằm giải quyết vấn đề liên quan đến việc có doanh nghiệp thời gian gần đây đã lập ra nhiều cấp độ công ty thương mại, việc làm này tiềm ẩn sự không minh bạch trong hoạt động kê khai nộp thuế TTĐB của các doanh nghiệp.

Tuy nhiên, chính những quy định mới được nêu ra trong Nghị định 108 và Thông tư 195 không những không giải quyết được vấn đề nêu trên mà còn gây ảnh hưởng tiêu cực đến doanh nghiệp làm ăn chân chính khác cũng như toàn bộ ngành công nghiệp sản xuất và kinh doanh bia.

Ông Nguyễn Văn Việt, Chủ tịch VBA cũng cho biết, Nghị định và Thông tư đưa ra những quy định mới chưa được quy định trong Luật thuế TTĐB làm tăng hơn nữa chi phí thuế của doanh nghiệp. Đưa ra khái niệm cơ sở kinh doanh thương mại có quan hệ công ty mẹ-công ty con hoặc công ty con trong cùng công ty mẹ vô hình chung tạo ra một sự đối xử bất bình đẳng giữa các công ty, khiến các công ty thương mại này kém cạnh tranh hơn so với các công ty thương mại độc lập khác trong khi việc thành lập các công ty thương mại trong một tập đoàn hiên nay đang là xu hướng khá phổ biến trên thế giới nhằm tăng tính chuyên môn quá và nâng cao hiệu quả kinh doanh.

Nêu quan điểm về vấn đề này, Luật sư Trương Thanh Đức, Chủ tịch Hội đồng thành viên Công ty Luật Basico cho biết, việc Nghị định và Thông tư “vênh” Luật cần được sửa sai ngay, không thể hợp thức hoá bằng cách đưa Luật mới vì Luật cũ đã rõ ràng và có lộ trình cụ thể. “Không thể tận thu doanh nghiệp, ảnh hưởng đến doanh nghiệp trong nước đặc biệt là doanh nghiệp nước ngoài. Luật là cam kết cao nhất của Nhà nước với nhà đầu tư, căn cứ vào đây, doanh nghiệp tính toán quyết định đầu tư hay không và mức đầu tư bao nhiêu do đó không thể “đánh bẫy”, làm mất niềm tin của doanh nghiệp”, ông Đức nhấn mạnh.

Việt Hà