Trước khi World Cup 2022 diễn ra, có lẽ bản thân Wout Weghorst cũng không hình dung nổi những biến động ngoạn mục đang xảy đến trong sự nghiệp.

Weghorst đến Qatar trong vai trò chân sút dự bị của đội tuyển Hà Lan. Cho đến trước vòng tứ kết, dấu ấn tiền đạo này để lại là con số không tròn trĩnh. "Ông đồ gàn" Louis van Gaal, vị chiến lược gia được biết đến với nhiều quyết định lạ đời, chỉ nhớ đến cậu học trò cao kều vào thời khắc tuyệt vọng nhất.

Phút 78 của trận đấu, Hà Lan bị Argentina dẫn trước 2-0 và hoàn toàn lép vế, Van Gaal tung Weghorst vào sân thay chủ công Memphis Depay để khai thác điểm yếu chiều cao của hàng thủ đối phương. Chỉ 5 phút sau, từ cánh phải, Steven Berghuis treo bóng vào vòng cấm. Với chiều cao 1m97 vượt trội, Weghorst bật cao hơn tất cả và thực hiện cú lắc đầu điệu nghệ đánh bại thủ thành Emiliano Martinez, rút ngắn tỷ số xuống còn 1-2 cho Cơn lốc màu da cam.

Cao trào kịch tính của trận đấu đến ở phút bù giờ cuối cùng của thời gian thi đấu chính thức. Hà Lan được hưởng quả đá phạt trực tiếp chính diện ngay rìa vòng cấm. Thay vì sút bóng, Koopmeiners tung ra đường chuyền cho Weghorst đang "cài" vào hàng rào thoát ra. Bằng hình thể vượt trội, tiền đạo này dễ dàng đè mặt Enzo Fernandez mỏng cơm với chiều cao chưa đầy 1m80 để khống chế bóng và dứt điểm chéo góc khéo léo làm tung lưới Argentina, quân bình tỷ số trận đấu.

Hà Lan không thể giành chiến thắng chung cuộc vì để thua trong loạt đá luân lưu may rủi nhưng sự xuất hiện của Weghorst đã khiến Argentina phải thót tim. Lionel Messi, siêu sao gắn liền với hình ảnh trầm lặng cũng không còn giữ được bình tĩnh và phun ra những lời lẽ cục súc không ngờ nhắm vào chính người hùng của đội tuyển Hà Lan. "Mày nhìn gì thế thằng đần, biến đi!", chẳng ai tin Messi đã nói như thế.

Tuy bị siêu sao hàng đầu thế giới nói như tát vào mặt như thế, Weghorst vẫn hành xử thật tao nhã. "Anh ấy là một trong những cầu thủ vĩ đại nhất. Sau trận đấu, tôi chỉ muốn đến gặp Messi và bày tỏ sự tôn trọng đến anh ấy. Nhưng mọi thứ rõ ràng không như ý muốn của tôi. Dù sao thì Messi cũng biết đến tên của tôi", tiền đạo này chia sẻ sau sự cố.

Tuy cú đúp bàn thắng vào lưới đội tuyển Argentina không đem về chiến thắng cho Hà Lan nhưng Weghorst đã có được kỷ niệm thật độc đáo tại World Cup 2022. Không chỉ thế, chính 2 pha làm bàn này là bệ phóng đưa anh đến với đỉnh cao mới: Manchester United.

Trong kỳ chuyển nhượng mùa Đông này, trang chủ Man Utd xác nhận mượn thành công Weghorst đến hết mùa giải 2022/23 với mức phí 3 triệu euro và không kèm điều khoản chuyển nhượng. Quỷ đỏ đang trên đà hồi sinh nhưng vẫn chưa phải là bến đỗ hấp dẫn đối với những chân sút hàng đầu. Một khía cạnh khác, nhìn vào những điều khoản khiêm tốn trong hợp đồng của Weghorst, dễ thấy chân sút đã 30 tuổi này cũng chỉ là bản vá tạm thời của HLV Erik Ten Hag sau khi Cristiano Ronaldo vùng vằng ra đi.

Tuy nhiên, với Weghorst, Man Utd là đỉnh cao chót vót có lẽ cả sự nghiệp anh chưa bao giờ dám mơ tưởng. Tiền đạo sinh năm 1992 này theo đuổi sự nghiệp quần đùi áo số trên hành trình khác biệt so với phần đa đồng nghiệp. Nếu như độc giả đã quá quen với mô-típ những cậu bé nghèo đổi đời nhờ bóng đá thì so với Messi, C.Ronaldo hay bất cứ ngôi sao bóng đá nào khác, Weghorst chẳng khác gì sinh ra từ vạch đích.

Anh là con trai trong một gia đình kinh doanh khá giả, với việc điều hành tới hơn 130 trạm xăng phủ khắp vùng đông bắc xứ sở hoa tulip. Weghorst được gia đình định hướng để trở thành doanh nhân tiếp nối nghề nghiệp ông cha. Dù vậy, sau quãng thời gian dài "giằng co", thiếu gia ngành xăng dầu quyết định theo nghiệp bóng đá. Bởi vậy, Weghorst là cầu thủ hiếm hoi trong thời đại này không hề trải qua đào tạo ở các học viện. Đến năm 18 tuổi, anh vẫn còn lang bạt ở giải… hạng 9 của bóng đá Hà Lan.

Một chi tiết thú vị khác, Weghorst rất có năng khiếu ném phi tiêu. Có lần anh đánh bại cả Michael van Gerwen, vận động viên từng 3 lần vô địch ném phi tiêu thế giới. Dù vậy, Weghorst đã chọn sử dụng bản năng sát thủ để đưa bóng vào lưới thay vì ném phi tiêu vào bia mục tiêu.

Dù bắt đầu sự nghiệp khá muộn màng nhưng nhờ bản năng sát thủ ấy, cộng với hình thể vượt trội và kỹ năng xử lý bóng điệu nghệ, Weghorst thăng tiến thần tốc trong sự nghiệp. Anh ký hợp đồng chuyên nghiệp đầu tiên với Emma, một đội bóng hạng hai ở Hà Lan vào năm 20 tuổi. Tại Emma, Weghorst ghi được 21 bàn sau 65 trận, thành tích rất ấn tượng đối với cầu thủ xuất thân nghiệp dư.

Hai năm sau, tiền đạo này ký hợp đồng với Heracles để lần đầu chinh chiến ở giải vô địch quốc gia (VĐQG) Hà Lan. Weghorst tiếp tục cho thấy tài săn bàn với 20 pha lập công trong 2 mùa giải, góp công lớn giúp đội bóng này lần đầu tiên trong lịch sử giành vé dự cúp châu Âu.

Thành công tại Heracles đưa Weghorst đến nấc thang mới trong sự nghiệp. Đó là AZ Alkmaar, đội bóng thuộc hàng số má ở Hà Lan. Đến thời điểm này, tài nghệ của chân sút cao kều này mới được phát tiết tối đa. Trong 60 trận qua 2 mùa giải tại VĐQG Hà Lan, Weghorst ghi 31 bàn. Với thành tích ấn tượng ấy, anh lọt vào mắt xanh của Wolfsburg, đội bóng danh tiếng tại Đức.

Gia nhập Bầy sói vào mùa Hè 2018, Weghorst trải qua 3 năm rưỡi đỉnh cao nhất trong sự nghiệp. Trong khoảng thời gian này, tiền đạo người Hà Lan đã ghi 70 bàn sau 144 trận cho Wolfsburg trên mọi đấu trường, riêng Bundesliga là 59 bàn. Trong khoảng thời gian này, chỉ có Robert Lewandowski và Erling Haaland ghi nhiều bàn hơn Weghorst tại giải đấu cao nhất nước Đức.

Kỳ chuyển nhượng mùa Đông 2022, Weghorst gia nhập Burnley với mức phí 12 triệu bảng. Tuy nhiên, bước đi này không như mong muốn, Weghorst chỉ ghi 2 bàn trong 20 trận cho Burnley ở nửa cuối mùa giải 2021/22. Kết quả là anh bị đẩy sang Besiktas theo dạng cho mượn ở mùa Hè 2022.

Những tưởng đây là cột mốc đánh dấu sự đi xuống của Weghorst thì World Cup 2022 diễn ra. Chân sút này 2 lần làm tung lưới Argentina và bây giờ gia nhập Man Utd.

Weghorst rõ ràng không phải là bản hợp đồng tương xứng với tầm vóc của Man Utd, tuy nhiên không phải ngẫu nhiên HLV Ten Hag lại chọn tiền đạo đồng hương.

Trước nhất, phong độ của Weghorst rất ấn tượng. Không chỉ tại World Cup 2022, trong màu áo Besiktas, chân sút này cũng thi đấu bùng nổ với 8 bàn thắng và 4 pha kiến tạo sau 16 trận. Trước đó, trong màu áo AZ Alkmaar hay Wolfsburg, trong 6 năm liên tiếp, Weghorst luôn duy trì hiệu suất ghi bàn trên dưới 0,5 bàn/trận, một hiệu suất ấn tượng.

Không chỉ vậy, hoàn toàn sai lầm nếu hình dung Weghorst là mẫu trung phong cao kều chỉ "mắc võng" trong vòng cấm. Tuy là số 9 thực thụ nhưng tiền đạo người Hà Lan có xu hướng hoạt động rộng và chơi bóng rất khéo léo. Phong cách của Weghorst thường được so sánh với Edin Dzeko, tiền đạo thành danh tại Wolfsburg và có thời gian thi đấu thành công trong màu áo Man City.

Ngoài những bàn thắng, tiền đạo người Hà Lan đã thực hiện tổng cộng 29 pha kiến tạo cho AZ Alkmaar và Wolfsburg. 4 pha kiến tạo trong màu áo Besiktas cũng là con số biết nói. Grafite, cựu tiền đạo của Wolfsburg, đồng đội cũ của Dzeko so sánh: "Ồ rất tuyệt, tôi thích cách cậu ta chơi bóng, thật giống Edin. Cậu ấy rất tập trung vào trận đấu, có kỹ thuật tốt và sức mạnh. Tôi thích như vậy".

Một khía cạnh khác, Weghorst rất chăm chỉ di chuyển gây áp lực (pressing). Đối với HLV Ten Hag, cường độ thi đấu luôn là yếu tố được đề cao hàng đầu. Vị chiến lược gia người Hà Lan trải qua khởi đầu đầy khó khăn tại Man Utd, khi để thua Brighton ở trận mở màn Ngoại hạng Anh 2022/23 trước khi thảm bại 0-4 trước Brentford.

Riêng thất bại trước Brentford, các cầu thủ Man Utd đã chạy ít hơn đối thủ tới tận 13,8km. Kết quả là Ten Hag phạt các học trò phải chạy đúng số quãng đường đó trong buổi tập ngày hôm sau.

Một trong những nguyên nhân khiến C.Ronaldo bị nhà cầm quân người Hà Lan thất sủng cũng là vì siêu sao người Bồ Đào Nha ngày càng lười di chuyển và gây áp lực lên đối phương. Ngược lại, Weghorst vượt trội trong khía cạnh này.

Mùa trước, tuy không thành công ở Burnley, tiền đạo người Hà Lan vẫn vượt trội mọi cầu thủ khác về chỉ số gây áp lực, xếp trên cả những cầu thủ được ví như "ngựa ô" trên sân cỏ như Pablo Fornals, Sean Longstaff hay Dejan Kulusevski. Thống kê cũng chỉ ra trung bình mỗi 90 phút, tân binh của Man Utd di chuyển 10,69km, xếp thứ 24 trong số những cầu thủ tích cực di chuyển nhất tại Ngoại hạng Anh 2021/22.

Thế nên, Weghorst được Ten Hag chọn lựa không chỉ bởi khả năng không chiến hay săn bàn ấn tượng mà còn cả nỗ lực chiến đấu trên sân. Có ý kiến đánh giá, vì Weghorst xuất phát chậm hơn các cầu thủ thông thường, thế nên mỗi mùa giải anh nỗ lực gấp đôi để vươn lên. Bằng sự nỗ lực ấy, từ cầu thủ chơi bóng nghiệp dư ở giải hạng 9 Hà Lan vào năm 18 tuổi, hơn 10 năm sau, anh đã sút tung lưới Argentina tại World Cup và trở thành tân binh của Man Utd.

Khải Hưng