Trong thời đại của khoa học, kỹ thuật và những kế hoạch, Real Madrid vẫn đăng quang Champions League như một hiện tượng kỳ vĩ.

Tái ngộ tại chung kết Champions League sau 4 mùa giải, Liverpool trưởng thành hơn rất nhiều còn Real Madrid suy yếu đi thấy rõ. Trong khung gỗ The Kop không còn là tai họa Karius, thay vào đó là Alisson vững vàng và xuất sắc. Mô thức bóng đá bão tố, với phong cách gegenpressing do HLV Juergen Klopp truyền thụ cũng ngày càng tinh kỳ và hoàn thiện. Những trụ cột Van Dijk, Henderson, Alexander-Arnold, Robertson, Salah, Mane ngày càng chín muồi về trình độ và còn có thêm sự hiện diện của những Thiago hay Luis Diaz.

Trong khi đó, Real Madrid đã không còn Cristiano Ronaldo sau màn thư hùng 4 năm về trước. Sergio Ramos cũng đã chia tay đoàn quân áo trắng. Gareth Bale chỉ còn là cái bóng ký sinh. Modric và Kroos già đi 5 tuổi nhưng vẫn phải cày ải. Marcelo may mắn hơn, khi "được" đẩy lên băng ghế dự bị. Chủ tịch Florentino Perez cũng dần quen với thất bại lẫn sự thất thế trên thị trường chuyển nhượng. HLV Carlo Ancelotti được bổ nhiệm lại sau một thời gian đội bóng Hoàng gia khủng hoảng.

Nhìn chung, Real Madrid như một đội bóng đi ngược thời gian. Khi mà các đội bóng đều hướng đến thứ bóng đá tầm soát công nghệ cao thì Los Blancos vẫn trung thành với trường phái cổ lỗ sĩ. Đó là chơi bóng bằng tinh thần và phụ thuộc vào tinh tú (Galactico - ngôi sao). Đoàn quân áo trắng không có những pha gây áp lực cường độ cao như vũ bão cuốn phăng cấu trúc hậu tuyến, cũng chẳng thấy những tình huống bật nhả tí tách uyển chuyển như nước chảy mây trôi làm kéo giãn và làm xô lệch hệ thống phòng ngự đối phương.

Ấy vậy trong trận chung kết tại Paris, một Real Madrid cũ kỹ lại đánh bại Liverpool tinh kỳ để đăng quang Champions League 2021/22. Sự khác biệt giữa hai đội rất dễ để nhận ra. The Kop áp đảo hoàn toàn thế trận và liên tục tạo ra những tình huống bắn phá. Ngược lại, Los Blancos hoàn toàn trông chờ vào sự tỏa sáng cá nhân. Từ Courtois đến Benzema. Từ Valverde đến Vinicius, hai tài năng dành cho tương lai nhưng đã vẽ nên hiện tại của đoàn quân áo trắng.

Đây là lần bước lên đỉnh bóng đá châu Âu thứ 14 của đội bóng Hoàng gia Tây Ban Nha, nhiều hơn cả hai CLB thành công nhất tiếp theo là Milan (7) và chính Liverpool (6) cộng lại. Một thành tích quá đỗi áp đảo và ấn tượng. Chiến quả ấy khiến mối liên hệ mật thiết giữa đội bóng Hoàng gia với giải đấu danh giá nhất châu Âu càng trở nên khăng khít và rõ nét. Tới nỗi, nhắc đến Champions League tức nhắc đến Real Madrid, và ngược lại, nhắc đến Real Madrid tức nhắc đến Champions League. Một mối liên hệ đặc biệt và kỳ vĩ.

Khi Real Madrid để thua 3-4 trong trận bán kết lượt đi trước Man City, trận đấu đáng ra thầy trò Pep Guardiola phải thắng 8-3, Man Xanh mới là đội bóng run rẩy rời sân. Ngược lại, Benzema và các đồng đội ra về như thể đoàn quân chiến thắng. Tiền đạo người Pháp thậm chí còn cảnh báo đối thủ về một hiện tượng siêu nhiên sắp xảy ra. "Một chiến bại không bao giờ là điều tích cực", anh nói. "Nhưng điều quan trọng nhất là chúng tôi không bao giờ bỏ cuộc… Bây giờ chúng ta hãy chờ đến Bernabeu. Chúng tôi đang cần CĐV hơn bao giờ hết. Chúng tôi sẽ làm nên điều kỳ diệu, đó là chiến thắng".

Và ngoài từ "kỳ diệu", còn từ nào chính xác hơn để miêu tả những gì diễn ra ở lượt về?

Man City vượt lên dẫn 5-3 với bàn thắng của Bernardo Silva ở phút 71, và Real gần như không đe dọa nổi khung thành Ederson trong 90 phút thi đấu chính thức. Sau đó, phút bù giờ, đội bóng Hoàng gia ghi liên tiếp 2 bàn, từ 2 pha dứt điểm trúng đích đầu tiên trong cả trận để kéo hai đội vào hiệp phụ. Ruben Dias, trung vệ của Man City, cầu thủ xuất sắc nhất Premier League 2021/22, để bóng chạm tay trong vòng cấm một cách ngớ ngẩn. Penalty. Trận đấu kết thúc.

Sau khi giành vé vào chung kết, Luka Modric đưa ra lời giải thích khoa học hơn cho hiện tượng siêu nhiên vừa xảy ra. "Khó khăn nhất là trận đấu với Man City, vì gần như chúng tôi không có thời gian, nhưng toàn đội và người hâm mộ đều tin tưởng cho đến phút cuối cùng. Đó là DNA của CLB này". Tiền vệ người Croatia cũng không né tránh sự huyền bí để nói thêm: "Vui nhất là trận đấu với PSG. Đó là 15 hay 20 phút điên rồ vì rất khó giải thích điều gì xảy ra trong các đêm hội Champions League ở Bernabeu. Đó là khởi đầu cho nhiều đêm huyền diệu đã đưa chúng tôi tới tận Paris".

Ở vòng 1/8, PSG đã thống trị Real Madrid ở trận lượt đi trên đất Pháp và làm điều tương tự trong 45 phút lượt về tại Tây Ban Nha. Gã trọc phú Paris vượt lên dẫn 2-0 nhờ bàn thắng của Mbappe. VAR cùng một vài centimet đã ngăn cách PSG nới rộng khoảng cách và rồi Real Madrid ghi 3 bàn trong 17 phút để lật ngược thế cờ. Đến tứ kết, Real Madrid dẫn Chelsea 3-1 sau lượt đi để rồi thua đúng 1-3 tại lượt về ở Bernabeu. Thậm chí, nếu không có cú trivela kinh điển của Modric, Real Madrid đã không thể kéo trận đấu vào hiệp phụ, khoảng thời gian mà DNA hay ma thuật của đội bóng Hoàng gia lại một lần nữa phát tiết.

Và chung kết, Real Madrid không bị đẩy vào thế ngược dòng nữa nhưng 24 pha bắn phá của Liverpool cho thấy đội bóng Hoàng gia đã bị dồn ép khủng khiếp như thế nào. Nhưng kỳ lạ thay, cứ sau một cú sút của Lữ đoàn đỏ, khí thế của đoàn quân áo trắng lại tăng cao. Thủ thành Courtois càng bắt càng hay, các cầu thủ càng đá càng tự tin, một niềm tin mãnh liệt. Ngược lại, Salah và các đồng đội càng sút càng hoang mang. Họ đột nhiên đánh mất khả năng thực hiện những nhiệm vụ tưởng chừng đơn giản nhất. Những đường chuyền sai chỗ, những quả tạt quá lố, những pha bỏ lỡ khó tin... You're Never Walk Alone bỗng vang lên một cách thật thê lương.

Tựu trung, mẫu số chung của cả hành trình của Real Madrid không phải là may mắn mà là sự tự tin. Một niềm tin mãnh liệt tự thân chỉ có ở đội bóng Hoàng gia Tây Ban Nha. Nhờ vậy, đoàn quân áo trắng luôn bắt được vía đối thủ mỗi khi đụng độ. Đó không hề là chuyện tâm linh mà hoàn toàn là tâm lý chiến.

Mùa giải 2021/2022 chứng kiến xu hướng chiến thuật ngày càng rõ rệt ở các CLB. Tiền vẫn có thể làm lệch các trận đấu và luôn có khả năng một cầu thủ xuất sắc làm đảo lộn mọi lý thuyết bằng khoảnh khắc xuất thần, nhưng về tổng thể, các lý thuyết cơ bản được áp dụng rõ ràng: hệ thống phòng ngự dâng với đường việt vị cao, gây áp lực (press) có tổ chức và kiểm soát bóng khi cần. Đó là dấu ấn Pep Guardiola và Jurgen Klopp để lại, cho dù hai vị chiến lược gia này luôn bị xem là đối nghịch về phong cách. Quan điểm này không hẳn không có lý, bởi một bên tập trung vào việc giữ bóng còn một bên muốn giành lấy bóng.

Tuy nhiên, sự thật không thể phủ nhận là Guardiola và Klopp đã định hướng cho bóng đá đương đại. Chiến lược gia người Tây Ban Nha sử dụng chiến thuật juego de posición (định hướng vị trí) để thao túng không gian. Lối đá đã gây khó chịu cho những đối thủ lớn nhưng không thể lấy được bóng. Đơn cử là trận chung kết Champions League 2009, MU cảm thấy ê chề vì "chỉ" cầm bóng 40%.

Klopp lại cảm thấy cầm bóng "ít" chẳng sao cả, miễn đừng để rơi vào thế bị động và bên phía đối phương không có cầu thủ nào có thể thực hiện đường chuyền vượt tuyến hoặc cầm bóng đột phá một lúc qua 3 cầu thủ. Bởi lẽ, vị chiến lược gia người Đức phát triển phong cách gây áp lực tiền tuyến cao tần (high-press) và phối hợp chuyển trạng thái từ không bóng sang có bóng một cách uyển chuyển, nhanh chóng nhất có thể. Chiến thuật của Klopp được gọi với cái tên gegen-pressing.

Dù gegenpressing hay juego de posición, dù Guardiola nói về thao túng, Klopp nói về sự hỗn loạn, nhưng rốt cục cả hai đều hướng tới sự kiểm soát không gian. Họ luôn tìm, khai thác và kiểm soát triệt để không gian. Đó chính là thứ bóng đá tầm soát thịnh hành của đương đại, được phát triển không chỉ bởi những bộ óc vĩ đại mà còn dựa trên các yếu tố như luật bóng đá, sự phát triển của công nghệ, chất lượng mặt sân hay thể trạng v.v. Hãy thử hình dung, một cầu thủ chỉ chạy 7km mỗi trận trên một mặt sân ruộng thì chuyền trăm đường chuyền hay thực hiện high-press thường xuyên là điều viển vông.

Thomas Tuchel, Antonio Conte, Stefano Pioli, Xavi, Julian Nagelsmann, Thomas Frank, Brendan Rodgers, Gian Piero Gasperini - phần lớn các nhà quản lý đương đại đều nằm trên cùng một quang phổ của Pep và Klopp. Real Madrid và Ancelotti là trường hợp dị biệt nằm ngoài xu hướng. Đội bóng Hoàng gia vẫn chơi thứ bóng đá của những năm đầu thập niên 2000, với từng cầu thủ đảm trách vị trí và vai trò cụ thể, khoảng cách giữa các tuyến và các vị trí vẫn khá xa, và đội hình vận hành theo cách thuận tự nhiên, có bóng dâng cao, mất bóng lùi về.

Ở Bernabeu, không ai nói về kỹ năng chơi chân của Courtois, khả năng kiến thiết của cặp hậu vệ biên, hay sự hiệu quả trong khâu gây áp lực của hàng tiền vệ. Real luôn sống bằng khoảnh khắc. Những pha đổ người của Courtois, cú vẩy má của Modric, tốc độ của Vinicius, sự bùng nổ của Benzema v.v. Đó không phải là một tập thể gắn bó về mặt lối chơi, nhưng đó là một tập thể gắn kết về tinh thần.

Trong một mùa giải kỳ lạ, Real Madrid của Ancelotti đã xé toạc hai đỉnh cao của bóng đá tầm soát, tức đánh bại cả Man City của Pep Guardiola lẫn Liverpool của Klopp để đăng quang Champions League. Đó chính là minh chứng cho sự thiên biến kỳ vĩ của bóng đá. Môn thể thao này luôn cần và ngày càng phát triển bởi sự hỗ trợ của khoa học, nhưng khoa học không bóp nghẹt cảm xúc hay những khoảnh khắc diệu vợi trên sân cỏ. Real Madrid chính là minh chứng hùng hồn.

Và vì vậy trong thời đại mà hầu hết các nhà quản lý đều tán thành một triết lý, khi chúng ta nói về sơ đồ chiến thuật tuyệt vời và sự thống trị của juego de posición của Pep Guardiola và gegenpressing của Jürgen Klopp, huấn luyện viên đầu tiên vô địch Champions League 4 lần là Carlo Ancelotti, người cầm quân bằng những cú nhấc lông mày. Ông mới chỉ giành 5 danh hiệu vô địch quốc gia trong sự nghiệp và mùa giải trước đã kết thúc với thất bại 0-5 cùng Everton tại Manchester City. Ai cần kế hoạch? Ít nhất Real Madrid vẫn chưa!

Nội dung: Khải Hưng

Thiết kế: Tuấn Huy