Đội tuyển Argentina đã thua trận mở màn World Cup 2022. Tuy nhiên, khác 4 năm trước trên đất Nga, Albiceleste bây giờ không dễ sụp đổ. Đó là tập thể gắn kết và được dẫn dắt bởi những nhà cầm quân đặc sắc, từ gã nông dân Scaloni đến nhà hiền triết Aimar.

Đại lộ Vinh quang không có chỗ cho Messi

Nằm trong Khu bảo tồn sinh thái Buenos Aires ở Puerto Madero, Đại lộ Vinh quang (Paseo de la Gloria) là địa điểm thu hút khách du lịch được xây dựng nhân sự kiện Argentina tổ chức Thế vận hội trẻ 2018 (Youth Olympic Games). Tại đây, du khách lẫn người dân địa phương sẽ được tản bộ trên lối đi thoáng đãng và chiêm ngưỡng bức tượng bằng đồng của các vận động viên vĩ đại của xứ sở tango, những huyền thoại quần vợt, khúc côn cầu, bóng rổ, gôn, quyền anh và đua ngựa v.v.

Nổi bật nhất là bức tượng của cựu danh thủ bóng rổ Emanuel Ginobili và biểu tượng quần vợt Gabriela Sabatini. Tuy nhiên, nổi tiếng nhất là bức tượng của Messi. Được tạo ra bởi nhà điêu khắc Carlos Benavidez, bức tượng ghi lại dáng dốc bóng đặc trưng của La Pugla một cách sống động và đẹp mắt.

Bức tượng được dựng lên vào năm 2016, sau khi Messi tuyên bố từ giã đội tuyển quốc gia. Quyết định của La Pulga được đưa ra vào thời điểm anh vô cùng tuyệt vọng với 3 thất bại liên tiếp trong 3 trận chung kết với tuyển Argentina. Thua Đức tại World Cup 2014 và thua Chile ở 2 kỳ Copa America liên tiếp vào các năm 2015 và 2016.

Cay đắng hơn nữa, 2 thất bại trước Chile của Argentina đều đến sau loạt luân lưu may rủi. Hệ quả là sau trận đấu trên sân MetLife năm 2016, với việc sút vọt xà trong lượt sút của mình, Messi khiến cả thế giới bóng đá rúng động bằng tuyên bố từ giã sự nghiệp ở đội tuyển quốc gia. "Tôi đã suy nghĩ trong phòng thay đồ. Hành trình cùng đội tuyển quốc gia đã dừng lại. 4 trận chung kết. Thật không may, danh hiệu không dành cho tôi. Tôi không thể làm được. Thật vậy!", anh nói.

Messi đã giành 5 Quả bóng vàng, 8 danh hiệu La Liga và 4 chức vô địch Champions League cùng Barcelona. Hơn 1 thập niên, anh luôn được xưng tụng là cầu thủ xuất sắc nhất thế giới. Nhưng, tại đội tuyển Argentina, vinh quang luôn lảng tránh La Pulga.

Messi luôn bị chỉ trích vì không thể cống hiến những gì tinh túy nhất cho tổ quốc. Anh rời quê nhà khi mới 13 tuổi để gia nhập La Masia và trở thành siêu sao trên bầu trời bóng đá Âu châu. Thế nên, người hâm mộ trong nước lẫn giới quan sát thường hoài nghi đặc tính dân tộc trong con người Messi. Thậm chí La Pulga còn bị ví von đầy chua chát là "người Catalonia ở đội tuyển Argentina".

Từ trên truyền hình, mặt báo cho đến hàng cà phê, chủ đề được bàn tán sôi nổi và gay gắt nhất luôn là nhân dạng Argentina trong con người Messi. Vì được đào tạo trong môi trường chỉn chu và mô phạm của La Masia nên La Pulga đã mất đi sự tinh quái và tính hiếu thắng vốn có của người Á Căn Đình, và tiêu biểu nhất trong con người Diego Maradona, "thiên chúa" trong túc cầu giáo Argentina.

Kết quả là bức tượng Messi trên Đại lộ Vinh quang trở thành mục tiêu phá hoại của những kẻ cực đoan. Phần trên của bức tượng đã 2 lần bị lấy đi vào năm 2017. Chưa rõ ý đồ của những kẻ thủ ác, nhưng việc bức tượng Messi bị phá hoại mang tính biểu tượng. La Pulga và các đồng đội tại đội tuyển Argentina đã trở thành những người bị ruồng rẫy trên chính quê hương. Từng có lúc, vinh quang tuột mất quá nhiều để Messi có thể hiện diện trên Đại lộ Vinh quang…

Lionel Scaloni, gã nông dân "Âu hóa"

World Cup 2018 đánh dấu sự sụp đổ của đội tuyển Argentina. Màn trình diễn thảm hại trên xứ sở bạch dương đánh sập mọi kỳ vọng của người hâm mộ vào Albiceleste. HLV Jorga Sampaoli bị sa thải. Một loạt cựu binh như Javier Mascherano, Gonzalo Higuain, Lucas Biglia, Ever Banega, Marcos Rojo, Enzo Perez và Gabriel Mercado tuyên bố chia tay hoặc sẽ không bao giờ xuất hiện trong màu áo trắng xanh thêm lần nào nữa.

Một danh sách ứng cử viên HLV trưởng đội tuyển Argentina được đưa ra, bao gồm những cái tên lừng lẫy như Diego Simeone, HLV của Atletico Madrid, hay Mauricio Pochettino, cựu HLV Tottenham. Nhưng người được chọn lại là Lionel Scaloni, trợ lý của Sampaoli.

Sau khi tiếp nhiệm, việc đầu tiên Scaloni làm là bổ sung Pablo Aimar, HLV U17 Argentina vào ban huấn luyện đội tuyển quốc gia (ĐTQG). Aimar là chiến lược gia nhận được sự kính trọng ở Argentina và là môn đồ trung thành của thứ bóng đá sáng tạo. Ngoài ra, cựu tuyển thủ Argentina là thần tượng thời thơ ấu của Messi. Sau khi Aimar nhận vai cùng Scaloni, cả hai nhấc điện thoại gọi cho Messi.

"Sau cúp thế giới tại Nga, Pablo và tôi đã gọi cho Messi và nói với cậu ấy rằng chúng tôi sẽ tạm thời dẫn dắt ĐTQG", Scaloni tiết lộ. "Messi từng là thủ lĩnh đội tuyển cùng Mascherano. Bởi vậy tốt nhất là để anh ấy làm cầu nối giữa chúng tôi và các cầu thủ".

Vị chiến lược gia sinh năm 1978 này luôn suy nghĩ và hành động "giản dị" và "thẳng thắn" như vậy bởi cái gốc nhà nông. Scaloni sinh ra và lớn lên ở Pujato, một vùng quê điển hình ở Argentina, nơi bố mẹ ông vẫn đang sinh sống. "Đó là một thị tứ nhỏ. Mọi người đều làm ruộng, chăn nuôi và sống đời sống giản dị", vị HLV đội tuyển Argentina miêu tả. "Họ thức dậy lúc 6 giờ sáng, đi thăm đồng, kiểm tra sức khỏe đàn bò, xem hoa màu có bị sâu bọ phá hay không, về nhà ngủ trưa, thức dậy, rồi lại đi thăm đồng".

Sự giản dị ấy đã ăn vào máu Scaloni, ngay cả trong quan điểm huấn luyện, ông vẫn nói một cách đơn giản: "Hậu vệ phải là hậu vệ phải chứ chẳng cần tả biên lùi sâu gì sất". Quan điểm thẳng thắng ấy lại phù hợp cho một Argentina hỗn loạn thời hậu World Cup 2018.

Tuyên bố giải nghệ ngắn ngủi của Messi vẫn còn đọng lại trong tâm trí người dân Argentina. Do đó sau thảm bại tại Nga, tương lai của La Pulga tại Albiceleste lại một lần nữa bị dư luận hoài nghi. Và việc bổ nhiệm Scaloni lại càng khiến người hâm mộ thất vọng, bởi họ chờ đợi một cái tên tầm vóc hơn từ danh sách ứng viên sẽ tiếp quản chiếc ghế nóng Sampaoli để lại.

Tuy nhiên, Scaloni dần xử lý mọi khủng hoảng theo cách đơn giản nhất có thể. Ông gọi Aimar, gọi Ayala, gọi Samuel để tạo thành ban huấn luyện. Ông triệu tập những cầu thủ trẻ, vốn được dẫn dắt bởi Aimar, để xây dựng Albiceleste mới. Và khi đội tuyển Argentina ổn định trở lại, ông liên hệ để Messi trở lại lĩnh xướng.

Ngoài ra, điều giúp Messi cảm thấy thoải mái hơn là ông Scaloni cũng đồng cảnh ngộ. Việc bổ nhiệm vị chiến lược gia non nớt này khiến người hâm mộ thất vọng, bởi họ chờ đợi một cái tên tầm vóc hơn từ danh sách ứng viên sẽ tiếp quản chiếc ghế nóng Sampaoli để lại. Hơn nữa, Scaloni cũng chịu nhiều ảnh hưởng của Âu châu hơn là nền bóng đá bản xứ.

Vị chiến lược gia sinh năm 1978 này chưa từng làm công tác huấn luyện tại Argentina cho đến khi "lên tuyển". Cái duyên của Scaloni bắt đầu từ việc ông từng làm trợ lý cho Sampaoli ở Sevilla. Sự nghiệp cầu thủ của ông cũng ít gắn bó với quê nhà. Chỉ có 2 năm đầu sự nghiệp vào thập niên 1990, ông khoác áo Newell's Old Boys và Estudiantes de la Plata. Sau đó ông chuyển sang châu Âu chơi bóng cho đến khi giải nghệ, kinh qua các CLB Deportivo La Coruna, Lazio, West Ham United , Racing Santander và một thời gian ngắn khoác áo Atalanta. Cho đến bây giờ, ông vẫn thường trú ở Mallorca, hòn đảo du lịch nổi tiếng của Tây Ban Nha.

Bởi chung cái gốc "Âu hóa", Scaloni và Messi phải nhận cái nhìn khắt khe và thậm chí hằn học, khó chịu từ những người hâm mộ theo chủ nghĩa dân tộc cực đoan. Nhưng chính điểm chung ấy khởi đầu cho mối quan hệ thầy trò tốt đẹp giữa Scaloni và Messi bằng sự đồng cảm. Siêu sao đang khoác áo PSG cảm thấy thoải mái hơn bao giờ hết trong màu áo xanh trắng của Argentina, công lớn là nhờ Scaloni và những thành viên ban huấn luyện lẫn cầu thủ ông chọn để hỗ trợ cho La Pulga.

3 vị trợ lý của Scaloni và triết lý Aimar

Như đã đề cập, sau khi trở thành HLV đội tuyển Argentina, Scaloni lập tức chiêu mộ Pablo Aimar làm trợ lý. Ngoài ra, ban huấn luyện của vị chiến lược gia này còn có 2 cái tên đình đám khác. Một là cựu trung vệ Walter Samuel, người bạn từ thuở thiếu thời của Scaloni. Người còn lại là Roberto Ayala, cũng là trung vệ lẫy lừng một thời của bóng đá xứ sở điệu tango.

3 vị trợ lý này có 3 tính cách và phẩm chất khác biệt nhưng lại bổ sung cho nhau. Aimar, trợ lý số một, thông tuệ và điềm đạm. Như Scaloni ca tụng thì mọi nhận định của Aimar "đều có giá trị vàng ròng" như một nhà hiền triết bóng đá. Walter Samuel lại sôi nổi, máu lửa và có phần sắt đá. Trong khi đó, Ayala lại là kiểu trầm lắng, sâu sắc.

Bộ ba trợ lý lẫy lừng này giúp Scaloni tạo nên đội bóng kết hợp hài hòa đặc tính của hai thế hệ vàng bóng đá Argentina. Đó là tình yêu, sự nhiệt huyết của thầy trò César Menotti, những nhà vô địch World Cup 1978. Và là tính chiến đấu, tinh quái của thầy trò César Menotti, những nhà vô địch năm 1986.

Nổi bật nhất trong bộ ba trợ lý của Scaloni dĩ nhiên là Aimar, thậm chí có thể ví cựu cầu thủ Valencia như "bộ não" của ban huấn luyện đội tuyển Argentina. Aimar không đơn thuần mang tính biểu tượng tại đội tuyển Argentina nhờ cái mác "thần tượng của Messi", cựu danh thủ này còn là học trò xuất sắc của Marcelo Bielsa và Jose Pekerman, hai chiến lược gia ưu tú của bóng đá Argentina thời hậu Menotti.

Với Bielsa, Aimar tiếp thu được khối lượng kiến thức chiến thuật khổng lồ. Nói về ông thầy cũ, Aimar chia sẻ: "Marcelo Bielsa có ảnh hưởng lớn đến những người khác. Ông ấy để lại di sản tuyệt vời cho những học trò từng được ông huấn luyện". Trong khi đó, Pekerman truyền thụ cho Aimar về nhân sinh quan về bóng đá. Đối với bậc thầy đào tạo trẻ này, bóng đá là môn thể thao dựa trên "lẽ phải và hòa bình", nhiệm vụ của các cầu thủ là "ra sân và tạo ra những kỷ niệm đẹp".

Trong bài viết đăng trên tờ Guardian, Pablo Aimar đưa ra lý luận: "Trên sân cỏ, chúng tôi cố gắng đảm bảo các cầu thủ không xem trái bóng là vấn đề. Họ không cần giải quyết trái bóng như giải quyết vấn đề. Chúng tôi tuyển chọn những cầu thủ cảm nhận bóng đá theo cách như vậy. Chúng tôi tin lối chơi ấy sẽ giúp các cầu thủ phát triển để trở thành cầu thủ giỏi hơn và có thể thi đấu cho các đội bóng lớn".

"Ví dụ, chúng tôi muốn sử dụng những trung vệ táo bạo, vì chúng tôi tin rằng quá dễ để họ thi đấu trong một đội chơi phòng ngự. Nếu chúng tôi bảo họ cầm bóng đi, giữ bóng thật lâu và tìm ra phương án tối ưu, điều gì sẽ xảy ra nếu cuối cùng họ đến được với một HLV yêu cầu họ phải chơi bóng thật táo bạo?!".

Nói về "sếp" Scaloni, Aimar nhận xét: "Tôi không ngạc nhiên vì những gì Lionel Scaloni làm được trong vai trò HLV tuyển Argentina bởi vì ông ấy luôn đam mê bóng đá cháy bỏng. Điều tôi ngưỡng mộ nhất ở ông ấy là sự điềm tĩnh khi đảm nhận vị trí khó khăn này. Cách ông xử lý mọi việc rất tốt, khả năng giao tiếp và mối quan hệ giữa ông ấy và các cầu thủ thật tuyệt".

Quan trọng nhất, Aimar đưa ra quan điểm thấm nhuần tư tưởng Argentina: "Điều gì khiến các cầu thủ tin vào HLV? Đó luôn là một bí ẩn. Các đội đều có thể giành chiến thắng với những cầu thủ ít hoặc nhiều kỹ thuật, với 3 hoặc 5 hậu vệ, với gây áp lực (pressing) tầm cao hoặc đội hình lùi sâu. Nhiều HLV thất bại khi dẫn dắt đội bóng toàn sao, nhưng sau đó lại thành công với đội bóng ít tên tuổi.

Đôi khi, trong bóng đá, quan trọng là cảm giác. Trong 2 năm làm việc ở đội tuyển Argentina cùng Scaloni, Walter Samuel và Roberto Ayala, cảm giác tôi có là tích cực. Diego Maradona cho chúng tôi những cảm xúc tương tự. Ông ấy là nguồn cảm hứng vĩ đại cho chúng tôi, thế hệ 7X và 8X. Lúc bấy giờ đã có các siêu anh hùng như Người nhện, Người dơi và nhiều Người khác. Nhưng chúng tôi không muốn trở thành siêu anh hùng. Chúng tôi không cần bộ trang phục của Người nhện. Chúng tôi khoác lên mình chiếc áo đấu của Maradona. Chúng tôi muốn trở thành ông ấy.

Chúng tôi khao khát là Maradona vô địch World Cup 1986. Và chúng tôi khao khát là Maradona tại Italia 90, người sẵn sàng xúc phạm bất cứ ai xúc phạm quốc ca Argentina. Đó là Maradona cho tất cả chúng tôi".

Vĩ thanh

Sau trận mở màn World Cup 2022, nỗi hoang mang lại xâm chiếm trí óc người hâm mộ đội tuyển Argentina. Messi và các đồng đội đã để thua sốc trước Saudi Arabia, đội bóng bị đánh giá rất thấp. Tuy nhiên, cơ hội của Albiceleste đâu đã hết. Mọi vấn đề thực tế đã được Scaloni dự liệu.

Trong cuộc phỏng vấn trước thềm vòng chung kết World Cup, Scaloni đã chia sẻ: "World Cup rất nguy hiểm. Đội mạnh nhất thường không vô địch. Điều quan trọng là phải biết mục tiêu của chính mình, đó là con đường chúng tôi đã đi trong 4 năm qua. Sau trận giao hữu cuối cùng với Qatar, một chu kỳ đã khép lại, ban huấn luyện đã nhóm họp với các cầu thủ. Chúng tôi so sánh trận đấu cuối cùng ấy với trận đấu đầu tiên của chúng tôi, cảm giác là như nhau".

"Khi khoác áo đội tuyển Argentina", ông nhấn mạnh, "Cảm giác bức bối ấy, căng thẳng ấy, hàm lượng adrenaline tăng vọt ấy, luôn hiện hữu. Cho dù là Guatemala hay World Cup!". Khi đã là tập thể gắn kết, những thất bại như trước Saudi Arabia chỉ khiến Messi và các đồng đội càng trở nên khao khát thay vì sụp đổ.

Đừng quên, Argentina là đương kim vô địch Nam Mỹ và vừa trải qua mạch 36 trận bất bại. Một đội bóng không có thực lực, không thể đạt được thành tích như vậy. Và trên hết, từng tuyển thủ Albiceleste đều khao khát trở thành Maradona, không chỉ Maradona vô địch World Cup mà là Maradona sẵn sàng xúc phạm bất cứ kẻ nào dám xúc phạm tổ quốc Argentina.

Nội dung: Khải Hưng