Đi tìm nguyên nhân khiến đội vô địch Trung Quốc Giang Tô sụp đổ

CLB Giang tô (Jiangsu FC) thuộc sở hữu của tập đoàn Suning, một tập đoàn đa lĩnh vực của Trung Quốc, tuy nhiên lĩnh vực cốt lõi của họ là bán lẻ. Có thể khẳng định nguyên nhân chính khiến Suning buộc phải đóng cửa CLB Giang Tô - đội bóng vừa đăng quang Chinese Super League 2020 (CSL) ba tháng trước - là thiếu tiền.

Chuyện gì xảy ra với Suning?

Được thành lập vào năm 1990, Suning đã phát triển từ việc bán các đơn vị điều hòa không khí ở Nam Kinh đến việc bán khá nhiều thứ trên khắp Trung Quốc. Dưới thời đồng sáng lập Zhang Jindong, công ty trở thành một tập đoàn, đa dạng hóa sang lĩnh vực kinh doanh như truyền thông, bất động sản, thể thao và công nghệ, khiến ông trở thành một trong những người đàn ông giàu nhất Trung Quốc.

Mảng kinh doanh cốt lõi đã đổi tên thành Suning.com vào năm 2018 để báo hiệu sự chuyển dịch sang mua sắm trực tuyến. Tuy nhiên, ra đời và phát triển là hai việc khác nhau. Suning vẫn là nhà bán lẻ truyền thống lớn nhất Trung Quốc với hàng trăm cửa hàng trên khắp cả nước, nhưng họ đã trượt khỏi top 4 về doanh số bán hàng.

Đại dịch Covid-19 khiến hoạt động kinh doanh bán lẻ gặp khó khăn, các khoản đầu tư bất động sản bị phá sản, kế hoạch giải cứu liên quan đến một trong những công ty lớn nhất của Trung Quốc bị cản trở. Sự hỗ trợ tài chính của Zhang Jindong cho công ty phát triển bất động sản Evergrande trở thành cái dây siết quanh cổ Suning, vì số tiền mà công ty này vay để hỗ trợ Evergrande đè nặng lên chính họ.

Một thời gian trước, có vẻ có như vụ hoán đổi cổ phần với Alibaba, gã khổng lồ trực tuyến thuộc sở hữu của doanh nhân nổi tiếng nhất Trung Quốc Jack Ma, có thể đưa Suning trở lại đúng hướng nhưng sau đó chính Jack Ma gặp một số vấn đề với chính phủ Trung Quốc khiến ông phải "thu tay".

Điều này khiến Suning không còn nơi nào nương tựa ngoài hai công ty đầu tư được nhà nước hậu thuẫn. Suning đã buộc phải bán gần một phần tư cổ phần sang nhà nước, chính phủ tuyên bố rằng hãy quên bóng đá và tập trung vào lĩnh vực cốt lõi của công ty. 

Suning đầu tư vào bóng đá

Mặc dù thú vị đối với nhân viên, khách hàng và nhà đầu tư của Suning, nhưng nếu Suning và Zhang Jindong không tham gia vào bóng đá, có thể họ sẽ không đi đến bước đường khốn khổ như hiện nay.

Năm 2015, Suning mua lại đội bóng ở giải vô địch Trung Quốc Jiangsu Guoxin-Sainty, đổi tên họ thành Giang Tô Suning. Đội bóng này nhanh chóng thể hiện tham vọng bằng cách tung tiền chiêu mộ những ngôi sao lớn như cặp đôi cầu thủ người Brazil Ramires và Alex Teixeira, họ còn thuê Fabio Capello làm huấn luyện viên. Sau này Suning còn mua cả CLB danh tiếng Inter Milan ở Italia vào năm 2016 với số tiền 230 triệu bảng.

Để gắn kết tất cả lại với nhau, Suning mua bản quyền trực tiếp bóng đá ở Trung Quốc và Italia, cũng như ký hợp đồng trị giá 523 triệu bảng cho bản quyền Premier League giai đoạn 2019 - 2022, tất cả được phát trên PPTV, đơn vị phát trực tuyến mà Suning mua lại năm 2013. Đó là một số tiền lớn được chi ra nhưng ít người đặt câu hỏi vì thị trường Trung Quốc có tiềm năng phát triển lớn. Tuy nhiên, khi mọi thứ đã không đi đúng đường thì Suning sẽ phải ra tòa vì những vi phạm hợp đồng ở CLB Giang Tô cũng như với Premier League.

Chuyện gì đã xảy ra với CLB Giang Tô?

Vào tháng 11, Giang Tô cuối cùng đã vô địch CSL, đánh bại Quảng Châu Evergrande (đội bóng được sở hữu bởi một tập đoàn bất động sản cũng đang gặp khủng hoảng) trong trận đấu cuối cùng, với Teixeira trong số những tay săn bàn hàng đầu.

Ba tháng sau, vào ngày 28 tháng 2, công ty mẹ của Suning đã đưa ra một tuyên bố ngắn gọn rằng, "kể từ hôm nay, Câu lạc bộ bóng đá Giang Tô ngừng mọi hoạt động của các đội bóng". Ở đó có sự "miễn cưỡng" và "đáng tiếc", bởi nhà vô địch Trung Quốc, đội nữ và đội trẻ của họ cũng đã khá thành công.

CLB Giang Tô đã loại Suning khỏi tên của họ vào đầu năm nay khi Liên đoàn bóng đá Trung Quốc nói với các câu lạc bộ rằng họ cần phải làm giống các câu lạc bộ phương Tây để thu hút các nhà tài trợ khác. Còn Suning bỏ Giang Tô khi chính phủ Trung Quốc nói rõ ràng tập đoàn này phải tập trung vào các cửa hàng của mình chứ không phải vung tiền vào vào bóng đá.

Zhang Jindong đã thừa nhận điều này trong một video phát biểu trước lực lượng lao động khổng lồ của Suning vào ngày 19 tháng 2, khi ông nói "Chúng tôi sẽ đóng cửa và cắt giảm các doanh nghiệp không liên quan đến kinh doanh bán lẻ mà không do dự". 

Hành động của Suning rất nhanh chóng. Thực chất điều đó cũng được dự báo từ năm ngoái khi các cầu thủ của Giang Tô thường phải chờ lương trong mùa giải giành danh hiệu vô địch, thậm chí có lần phải đình công. Và mặc dù việc các nhà vô địch phá sản là điều bất thường, nhưng bóng đá Trung Quốc phá sản không phải là điều gì mới mẻ.

Tiến sĩ Jonathan Sullivan, chuyên gia về bóng đá Trung Quốc và là phó giáo sư tại Viện nghiên cứu châu Á của Đại học Nottingham, giải thích: "Đây không phải là lần đầu tiên các CLB gặp khó khăn và có lẽ sẽ không phải là lần cuối cùng. Đó dường như là một mối nguy của bóng đá Trung Quốc trong thời đại chuyên nghiệp và tôi nghi ngờ nó có thể cho thấy một sự nhìn lại rộng rãi hơn về tham vọng của các chủ sở hữu CSL và các quy định chặt chẽ hơn".

Do ảnh hưởng của đại dịch Covid-19, nên rất nhiều những tập đoàn, công ty lớn ở Trung Quốc gặp khó khăn về tài chính, việc không một nhà đầu tư nào nhảy vào giải cứu Giang Tô là hoàn toàn có thể hiểu, bởi đầu tư bóng đá trong hoàn cảnh hiện tại ở Trung Quốc gần như không sinh lời, trong khi chi phí lại lớn. Vì thế, Suning đã buộc lòng phải đóng cửa Suning dẫu họ từng rao bán đội bóng này với giá chỉ.... 1 nhân dân tệ.