Xung đột ở Gaza có thể ảnh hưởng thế nào đến bầu cử tổng thống Mỹ?

Khi Đại hội toàn quốc đảng Dân chủ diễn ra vào ngày 19/8, một diễn biến kỳ lạ đã xảy ra tại Israel.

Tại Tel Aviv, Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken cho biết Israel đã chấp nhận một "đề xuất trung gian" để tiến tới ngừng bắn. Ông nhấn mạnh, tình hình hiện nay phụ thuộc vào việc liệu Hamas có đồng ý hay không.

Tuy nhiên, trái với phát biểu đó, các quan chức đến từ cả Israel và Hamas đều cho biết không có tiến triển nào trong các cuộc đàm phán hòa bình tại Qatar.

Điều này không có gì đáng ngạc nhiên, bởi chỉ 3 tuần trước đó, nhà đàm phán kiêm lãnh đạo chính trị của Hamas, ông Ismail Haniyeh, đã bị ám sát tại Tehran. Tới nay, Hamas vẫn quy trách nhiệm cho Israel.

Sau đó, Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu được cho là đã từ chối đề xuất từ các nhà đàm phán của mình về việc nhượng bộ. Sau nhiều tháng, họ cho biết không thể đạt được thỏa thuận ngừng bắn khi ông Netanyahu vẫn khăng khăng lập trường của mình.

Vì vậy, trái với tuyên bố của Ngoại trưởng Blinken về một thỏa thuận trong tầm với, Thủ tướng Netanyahu đã nói với gia đình của các con tin bị Hamas bắt giữ rằng ông "không chắc sẽ có một thỏa thuận".

Diễn đàn Gia đình Con tin bình luận: "Những phát biểu của Thủ tướng đã hủy hoại thỏa thuận trao đổi con tin".

Tổng thống Mỹ Joe Biden đang lãnh đạo một đảng Dân chủ từ lâu bị chia rẽ sâu sắc về vấn đề xung đột ở Gaza. Tuy nhiên, ông là người ủng hộ vững chắc cho Israel. Ngay sau vụ Hamas tấn công Israel ngày 7/10/2023, ông Biden đã có chuyến đi đến Tel Aviv để thể hiện sự đoàn kết với chính quyền Thủ tướng Netanyahu và đưa ra cam kết: "Miễn là Mỹ còn tồn tại, chúng tôi sẽ không bao giờ để các bạn đơn độc".

Vượt qua vấn đề Gaza

Bà Kamala Harris, ứng viên tổng thống của đảng Dân chủ, đã có cách tiếp cận khác trong vấn đề Gaza cũng như tương lai của Israel và Palestine. Nổi bật trong đó là việc bà thẳng thắn hơn khi đưa ra yêu cầu về lệnh ngừng bắn.

Tuy nhiên, mọi người vẫn chưa biết bà sẽ xử lý sự chia rẽ trong đảng của mình về vấn đề này như thế nào khi bà vận động tranh cử vào Nhà Trắng.

Trước khi ông Biden tuyên bố ngừng tranh cử tổng thống và đề cử bà Harris thay thế hồi tháng 7, nhiều nhà phân tích cho rằng vấn đề Israel - Gaza có thể khiến đảng Dân chủ bị tác động trong cuộc bầu cử.

Tại bang chiến trường Michigan, số lượng chính thức của cử tri gốc Ả Rập là 211.405 người, nhưng một số ước tính cho thấy con số trên có thể lên tới 500.000 người.

Phiếu bầu của nhóm cử tri này có thể mang tính quyết định khi xét đến số phiếu ủng hộ  ông Trump và ông Biden trước kia. Năm 2016, ông Trump nhận được chưa đến 11.000 phiếu. Năm 2020, số lượng nhóm cử tri này ủng hộ ông Biden cũng chỉ hơn 150.000 phiếu.

Sau khi gia nhập cuộc đua vào Nhà Trắng, bà Harris đã nỗ lực để thu hút sự ủng hộ của nhóm cử tri này. Chỉ trong vài ngày, từ chỗ kém ứng viên Cộng hòa Donald Trump 3-7 điểm, ứng viên Dân chủ đã vượt lên dẫn trước 3-4 điểm trong các cuộc thăm dò dư luận ở Michigan. Sự thay đổi này không có dấu hiệu đảo ngược.

Ngoài bang Michigan, bà Harris đã thúc đẩy các cử tri trẻ, những người trước đây đã phản đối quan điểm của ông Biden về vấn đề ở Trung Đông. Điều này một phần có thể là do quan điểm khác biệt của bà Harris  về vấn đề đó.

Mùa xuân năm nay, mặc dù không có động thái rõ ràng nào chấm dứt sự ủng hộ của Washington đối với Israel nhưng bà Harris bắt đầu nhấn mạnh đến phúc lợi của người dân Gaza, những người mà bà cho rằng phải được bảo vệ khỏi các cuộc tấn công của Israel cũng như cuộc khủng hoảng nhân đạo mà họ gây ra.

Vào đầu tháng 4, bà Harris đã bình luận về cuộc điện đàm giữa ông Biden và ông Netanyahu: "Chúng tôi sẽ đảm bảo Israel không bao giờ bị bỏ lại ngay khi họ không có khả năng tự vệ. Tuy vậy, nếu họ không có sự thay đổi trong cách tiếp cận để giải quyết vấn đề, rất có thể chúng tôi sẽ thay đổi cách tiếp cận".

Trong cuộc vận động tranh cử tại bang Arizona vào ngày 9/8, bà Harris đã đáp lại những người biểu tình ủng hộ Palestine bằng cách dừng bài phát biểu của mình và trực tiếp giải đáp mối quan tâm của họ.

"Tôi đã nói rõ ràng, bây giờ là lúc để đạt được thỏa thuận ngừng bắn và thực hiện thỏa thuận về con tin", bà nhấn mạnh.

Thực tế của cuộc cạnh tranh

Quan điểm của bà Harris không đủ thuyết phục đối với một số nhà hoạt động ủng hộ Palestine. Nhưng xét với chiến dịch tranh cử của đảng Dân chủ, hầu hết những cử tri tiềm năng trong cuộc bầu cử tổng thống sẽ có những ưu tiên khác ngoài Gaza.

Những người biểu tình ủng hộ Palestine thực tế chỉ là gợn sóng nhỏ cản trở sự đoàn kết bên trong đảng Dân chủ.

Vì vậy, nếu tình hình cuộc đua đang thay đổi, nguyên nhân có vẻ sẽ không phải vì vấn đề Gaza. Ngược lại, bà Harris và ứng viên phó tổng thống liên danh tranh cử Tim Walz đang giành lại được những lợi thế nhỏ ở 5 tiểu bang dao động.

Hơn thế nữa, chiến dịch của bà Harris cũng đang hoạt động hiệu quả hơn ở những tiểu bang khác, nơi ông Biden từng thất thế trước cựu Tổng thống Trump.

Bà Harris đã xóa được khoảng cách tận 8 điểm và thậm chí vươn lên dẫn đầu ở bang Arizona và North Carolina. Bà đã xóa lợi thế của ông Trump ở bang Nevada và thu hẹp khoảng cách xuống còn 1-2 điểm ở bang Georgia.

Tại Đại hội toàn quốc đảng Dân chủ tuần trước, bà Harris đã khích lệ đám đông rằng: "Tháng 11 này, chúng ta sẽ cùng nhau đoàn kết và cùng tuyên bố rằng: chúng ta đang tiến về phía trước".

Ngay ngày hôm sau, tại Gaza, một cuộc không kích của Israel vào một trường học, nơi đang là địa điểm trú ẩn của dân thường, khiến 12 người thiệt mạng.

Trong khi hy vọng mong manh về "lệnh ngừng bắn" vẫn tồn tại, có 3 thực tế cần tính đến: Thứ nhất, nếu cuộc chiến kết thúc, ông Netanyahu sẽ phải đối mặt với cuộc bầu cử sớm và một phiên tòa xét xử; thứ hai, bà Harris có khả năng chiến thắng bất kể thỏa thuận ngừng bắn có đạt được hay không; thứ 3, người dân Gaza sẽ tiếp tục thiệt mạng nếu không có thỏa thuận ngừng bắn.