Viễn cảnh nghiệt ngã nếu Israel tấn công trên bộ vào Dải Gaza

Nếu viễn cảnh đó xảy ra thì có nguy cơ làm bùng nổ giao tranh cận chiến tại các khu vực đông dân cư, bao gồm cả trong các đường hầm dưới lòng đất và xung quanh nơi giam giữ các con tin.

Trong bài phát biểu trên truyền hình tối 9/10, Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu đã so sánh lực lượng Hamas với nhóm Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng và cho hay Israel có kế hoạch thực hiện một cuộc tấn công "quy mô lớn" với một "lực lượng chưa từng có" chống lại Hamas.

Khi số người thiệt mạng trong cuộc xung đột tăng lên trên 2.200 người ở cả hai phía, Israel cho biết đã huy động 300.000 quân dự bị cho chiến dịch "Thanh kiếm sắt". Chính phủ Tel Aviv cũng cho biết sẽ "ngay lập tức cắt nguồn cung cấp nước cho Gaza" như một phần của "cuộc bao vây toàn diện" trên lãnh thổ do Hamas kiểm soát.

Tiếp theo, Israel sẽ triển khai chiến dịch chung (trên không/trên biển/trên bộ/không gian) lớn nhất trong lịch sử chống lại Gaza", ông John Spencer, chuyên gia tại Viện Chiến tranh Hiện đại thuộc học viện quân sự West Point của Mỹ, dự đoán trên mạng xã hội X.

Trong khi đó, chuyên gia Alexander Grinberg thuộc Viện Chiến lược và An ninh Jerusalem cho biết "các cuộc tấn công trước hết sẽ nhắm vào các trung tâm chỉ huy và quân đội của Hamas, với hỏa lực từ khắp mọi nơi". Ông nói thêm: "Cùng lúc đó, bộ binh sẽ đồng thời chuẩn bị tiến vào Gaza".

Cuộc chiến đô thị như vậy sẽ buộc Hamas phải chiến đấu tay đôi, giảm tầm nhìn, tăng nguy cơ mắc bẫy, làm mờ ranh giới giữa dân thường và binh lính và khiến xe bọc thép trở nên vô dụng.

"Giao tranh trong thành phố là một chiến trường 360 độ vì các mối đe dọa có thể ở xung quanh bạn", ông Andrew Galer, cựu sĩ quan quân đội Anh, hiện là nhà phân tích của công ty tình báo tư nhân Janes, nhận định.

Người Gaza sống dưới sự phong tỏa của Israel

Khoảng 2,3 triệu cư dân Palestine ở Gaza đã sống dưới sự phong tỏa của Israel kể từ năm 2007. Mạng lưới đường phố chật hẹp, đông đúc khiến họ phải mở hệ thống đường hầm dày đặc dưới lòng đất được quân đội Israel gọi là "tàu điện ngầm Gaza".

Biên giới dài 14 km của Gaza với Ai Cập từng có hàng trăm đường hầm được sử dụng để buôn lậu máy bay chiến đấu, vũ khí và hàng lậu khác, mặc dù nhiều đường hầm hiện đã bị phá hủy.

Nhưng kể từ năm 2014, Hamas đã đào những con đường ngầm để đi vòng quanh lãnh thổ mà họ kiểm soát. Một số đường hầm sâu tới 30 hoặc 40m dưới mặt đất, cho phép lực lượng này thay đổi vị trí để tránh nguy cơ bị tấn công. Quân đội và tình báo Israel chắc chắn biết về một phần của mạng lưới này và đã bắn phá dữ dội vào năm 2021. Tuy nhiên, nhiều hệ thống khác vẫn được giữ bí mật và sẽ khiến bất kỳ hoạt động trên bộ nào của Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF) ở Gaza đối mặt nhiều khó khăn hơn.

Colin Clarke, Giám đốc nghiên cứu của tổ chức tư vấn Trung tâm Soufan có trụ sở tại New York, cho biết Hamas "thuộc lòng các đường hầm của mình". "Một số có lẽ đã mắc bẫy. Việc chuẩn bị chiến đấu ở địa hình như vậy sẽ cần đến thông tin tình báo sâu rộng mà người Israel có thể không có", ông nói thêm.

Giao tranh ngầm sẽ mang lại lợi thế chiến thuật lớn cho lực lượng phòng thủ Hamas và ban lãnh đạo của họ. "Mọi người đều biết rằng việc này sẽ kéo dài và khó khăn với nhiều tổn thất, mặc dù công nghệ như robot có thể có lợi cho lực lượng tấn công", chuyên gia Grinberg nói thêm.

Mặt khác, lợi thế về đường hầm của Hamas "cũng có thể trở thành một cái bẫy", ông nói thêm. "Khi tìm thấy đường hầm, chúng có thể bị đóng lại để ngăn chặn những người bên trong. Trong trường hợp này sẽ khó có lệnh nào có thể được đưa ra". 

Việc hàng chục con tin mà Hamas bắt giữ vào cuối tuần qua càng gây thêm rắc rối cho IDF. "Người dân Israel sẽ không tha thứ nếu mạng sống của con tin không phải là ưu tiên hàng đầu", chuyên gia Sylvaine Bulle, nghiên cứu về Israel tại Trung tâm Nghiên cứu Khoa học Quốc gia Pháp (CNRS), nhận định.

Tuy nhiên, chuyên gia Kobi Michael tại tổ chức nghiên cứu INSS có trụ sở tại Tel Aviv, cho rằng chính phủ hiện nay khó đàm phán vấn đề này. 

Một quan chức Hamas có trụ sở tại Qatar hôm 9/10 cũng cho biết "hiện tại không có cơ hội đàm phán về vấn đề tù nhân hay bất cứ điều gì khác".