Vì sao sức mạnh quân sự của Mỹ đang yếu dần?

Khả năng Mỹ chứng tỏ sức mạnh bảo vệ lợi ích riêng của mình cũng như bảo vệ các đồng minh đã là nền tảng của trật tự quốc tế dựa trên luật lệ kể từ khi Chiến tranh Thế giới thứ Hai kết thúc.

Trọng tâm của nỗ lực đó phải kể đến vai trò của công nghệ trong việc duy trì một thế mạnh quân sự trước các đối thủ tiềm năng. Trong những năm 1950, Mỹ chống lại lợi thế về số lượng lính chính quy của Liên Xô bằng cách đẩy nhanh vị trí dẫn đầu về vũ khí hạt nhân.

Từ những năm cuối thập niên 1970, sau khi Liên Xô thu hẹp khoảng cách về vũ khí hạt nhân, Mỹ đã bắt đầu đầu tư vào các công nghệ mới, tạo ra khả năng “theo dõi sát và bắn xa” với tên lửa tự dẫn có độ chính xác cao. Một phần tư thế kỷ sau đó Mỹ đảm bảo cho họ vị thế hàng đầu về quân sự. Nhưng tại thời điểm này, thế mạnh quân sự có tính quyết định đó đang bị bào mòn. Tại sao?

Các công nghệ tương tự giúp Mỹ và phương Tây áp đảo về quân sự đã nhanh chóng nằm trong tay những kẻ thù tiềm năng. Đặc biệt tên lửa tự dẫn đường có độ chính xác cao hiện rất dễ sở hữu và giá thành rẻ. Thay vì đầu tư vào các thế hệ tiếp theo của các loại vũ khí công nghệ cao để duy trì khoảng cách vượt xa đối thủ cạnh tranh về quân sự, Lầu Năm Góc lại tập trung nhiều hơn vào nhu cầu vũ khí rất khác nhau của hoạt động chống lại các cuộc tấn công du kích ở Iraq và Afghanistan. Trong khi Mỹ bị phân tâm, Trung Quốc đã và đang hối hả phát triển vũ khí hết sức quy mô được thiết kế đặc biệt để chống lại sức mạnh của Mỹ ở Tây Thái Bình Dương.

Trong hơn hai thập niên, Bắc Kinh đầu tư ngân sách quốc phòng hơn 10% mỗi năm cho kho vũ khí gồm tàu ngầm, hệ thống phòng không tích hợp tinh vi (iAds) và năng lực quân sự dựa vào mạng Internet. Tất cả chỉ để phục vụ mục đích tạo sự nguy hiểm mức độ cao cho tàu sân bay Mỹ hoạt động gần ở mức đủ để triển khai máy bay chiến thuật hoặc tên lửa có cánh. Người Trung Quốc gọi đó là “chiến thắng một cuộc chiến cục bộ trong điều kiện công nghệ cao".

Trong khi đó, giới chức quân đội Mỹ không tỏ ra mặn mà với việc loại bỏ “các chương trình” mà họ ấp ủ bấy lâu để chi trả cho khí tài mới đóng vai trò thay đổi cuộc chơi, chẳng hạn như máy bay không người lái tàng hình có thể không kích và bay trong không phận nguy hiểm nhất.

Ngày nay tiến bộ về khoa học và công nghệ vốn giúp hoàn thiện lợi thế quân sự của Mỹ, chẳng hạn như trí tuệ nhân tạo được sử dụng cho các hệ thống không người lái, nhiều khả năng đến từ các công ty công nghệ tiêu dùng ở Thung lũng Silicon cũng như ngành công nghiệp quốc phòng truyền thống. Tuy nhiên, việc hai khu vực rất khác nhau này sẽ được giao thoa một cách sáng tạo như thế nào vẫn còn là ẩn số.

Mỹ quyết tâm giành lại thế mạnh quân sự của mình thông qua một chiến lược bù trừ nữa. Nhưng ngay cả khi ý chí chính trị và khả năng xuất sắc về kỹ thuật có thể được huy động một lần nữa, thì thế thống trị về quân sự vẫn đòi hỏi phải có nỗ lực liên tục vì công nghệ được phổ biến nhanh hơn rất nhiều trong thời đại ngày nay. Một phần của việc phổ biến công nghệ này chính là nhờ một dự án trước đây mà chính quyền Mỹ giúp thai nghén và hình hành, đó là Internet.

Theo TTK/BBC/baotintuc.vn