Vấn đề Biển Đông trong 2 cuộc họp ở Bali

“Bước tiến quan trọng”

Trong cuộc gặp bên lề hội nghị thường niên của ASEAN ở Bali (Indonesia), các quan chức cấp cao Trung Quốc và ASEAN đã nhất trí với qui tắc hướng dẫn thực thi Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC). Thỏa thuận này đạt được ngay trước cuộc gặp giữa các ngoại trưởng hai bên vào ngày mai, 21/7.

Theo hãng tin AFP, phát biểu với báo giới sau cuộc gặp quan chức cấp cao Trung Quốc-ASEAN, Trợ lý Bộ trưởng Ngoại giao Việt Nam Phạm Quang Vinh nói: “Đây là một sự khởi đầu tốt với chúng tôi để tiếp tục đối thoại và hợp tác với mục tiêu tăng cường ổn định và tin cậy trong khu vực”.

Về phía Trung Quốc, Trợ lý Ngoại trưởng Liu Zhenmin cho biết các quan chức hai bên sẽ đệ trình thỏa thuận vừa đạt được cho các Ngoại trưởng của mình để có được sự thông qua cuối cùng. “Đó là tài liệu bước ngoặt trong sự hợp tác giữa Trung Quốc và các nước ASEAN”, ông Liu nói.

Cuộc họp quan chức cấp cao Trung Quốc-ASEAN lần này được dư luận hy vọng sẽ mở ra cơ hội mới cho việc hướng tới giải quyết hòa bình vấn đề Biển Đông

Trung Quốc và ASEAN đã ký Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC) năm 2002 nhằm giải quyết một cách hòa bình những tranh chấp ở Biển Đông, với mục tiêu đề ra là hướng tới một bộ luật - Bộ Quy tắc ửng xử của các bên ở Biển Đông (COC). Thế nhưng cho đến nay, phía Trung Quốc vẫn tránh ký kết một thỏa thuận mang tính ràng buộc.

Trước mắt, các nước Đông Nam Á và Trung Quốc đang cố gắng đạt được đồng thuận về bộ quy tắc hướng dẫn thực hiện DOC làm cơ sở cho việc soạn thảo bộ luật. Vì vậy, thỏa thuận vừa đạt được giữa quan chức cấp cao hai bên được coi là bước tiến quan trọng trong giải quyết những tranh chấp trên Biển Đông.

Trong phần khai mạc hội nghị Ngoại trưởng ASEAN hôm qua, Tổng thống Indonesia Susilo Bambang Yudhoyono đã nhấn mạnh rằng ASEAN và Trung Quốc đã lãng phí quá nhiều thời gian. “Đã đến lúc chúng ta phải gửi thông điệp tới toàn thế giới rằng tình hình trong khu vực có thể kiểm soát, và chúng ta sẽ đóng góp cho sự ổn định ở trong vùng”.

Ông cũng cho rằng ASEAN và Trung Quốc lẽ ra không nên để mất quá nhiều thời gian (10 năm) để thông qua DOC và mất thêm 9 năm để thương lượng về COC mà vẫn chưa đi tới đâu.

Trước đó, ngày 17/7, Tổng thư ký ASEAN Surin Pitsuwan đã nói với báo giới Nhật Bản rằng ông hy vọng cuối năm nay, ASEAN và Trung Quốc sẽ đạt được thỏa thuận về COC.

Những lo ngại…

Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN lần thứ 44 (AMM 44) hôm qua đã bế mạc tại Bali (Indonesia) với tuyên bố chung cam kết tăng cường hợp tác nội khối.

Các bộ trưởng nhất trí đẩy nhanh tiến trình hội nhập ASEAN trên cơ sở thúc đẩy hiệu quả việc xây dựng ba trụ cột, bao gồm Cộng đồng Chính trị-An ninh ASEAN, Cộng đồng Kinh tế ASEAN và Cộng đồng Văn hóa-Xã hội ASEAN; ưu tiên các vấn đề an ninh lương thực, an ninh năng lượng, an ninh nước.

Các bộ trưởng cam kết gia tăng hơn nữa năng lực tận dụng cơ hội, đối phó hiệu quả với các thách thức khu vực và toàn cầu; giải quyết hòa bình tranh chấp giữa các nước thành viên với các nước ngoài ASEAN thông qua đối thoại và đàm phán; thúc đẩy xây dựng cấu trúc khu vực với ASEAN đóng vai trò trung tâm.

Trong tuyên bố chung đưa ra sau ngày họp duy nhất, các ngoại trưởng ASEAN cũng lưu ý những căng thẳng gần đây trên Biển Đông đã ở mức báo động; nhấn mạnh tầm quan trọng của việc đảm bảo hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn hàng hải; giải quyết tranh chấp giữa các bên liên quan bằng biện pháp hòa bình…

Các ngoại trưởng đã bày tỏ lo ngại vì cuộc chiến ngôn từ giữa Trung Quốc và Philippines ngày càng leo thang, và kêu gọi các bên tự chế.

Các Bộ trưởng đã thảo luận về việc hoàn thiện các hướng dẫn thực thi DOC để hai bên có thể bước sang giai đoạn mới - xác định các nội dung cơ bản của COC.

AMM là một trong những hoạt động thường niên quan trọng nhất của các Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN nhằm xem xét các kết quả đạt được trong việc thực hiện Lộ trình xây dựng và phát triển ASEAN, thảo luận các biện pháp tăng cường năng lực của ASEAN với vai trò chủ đạo trong khu vực.