Trung Quốc hung hăng hơn vì tham vọng cường quốc biển

Trung Quốc lần đầu tiên đưa “việc xây dựng cường quốc biển” vào văn kiện của đảng tại Đại hội 18 của Đảng Cộng sản, cho thấy sự coi trọng cao độ của tập thể lãnh đạo Trung Quốc đối với vấn đề biển. Mục tiêu này bao gồm: Nâng cao năng lực khai thác tài nguyên biển, phát triển kinh tế biển, bảo vệ môi trường sinh thái biển, kiên quyết bảo vệ (cái gọi là) chủ quyền và lợi ích quốc gia về biển.

Để thực hiện mục tiêu trở thành "cường quốc biển", Trung Quốc ngày càng trở nên hung hăng hơn. Thời gian qua, trên Biển Đông, Trung Quốc đang ráo riết đẩy nhanh tiến độ xây đảo nhân tạo tại nhiều điểm thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam.

Các hình ảnh vệ tinh mới đây cho thấy việc xây dựng của Trung Quốc trên quần đảo tranh chấp ở Biển Đông đã mở rộng đáng kể, làm tăng thêm mối lo ngại với các nước láng giềng.

Các chuyên gia nhận định, những hình ảnh đã cung cấp các bằng chứng rõ ràng cho thấy Trung Quốc đã xây dựng một hòn đảo nhân tạo trên diện tích gần 75.000m2, bao gồm 2 cầu tàu, nhà máy ximăng và một sân bay trực thăng tại bãi ngầm Đá Tư Nghĩa (Hughes Reef).

Các hình ảnh vệ tinh cũng cho thấy Trung Quốc đã đạt được tiến bộ đáng kể trong việc xây dựng cơ sở hạ tầng tương tự ở hai đảo khác là Đá Gạc Ma (Johnson South Reef) và Đá Gaven.

Theo nhận định của giới chuyên gia, các cơ sở của Trung Quốc ở Trường Sa rõ ràng dùng cho mục đích quân sự, trong khi một số hành động gần đây của nước này trong việc tranh giành chủ quyền lãnh thổ được thực hiện bằng lực lượng hải cảnh và kiểm ngư.

Ông James Hardy, biên tập viên phụ trách khu vực châu Á-Thái Bình Dương của IHS Janes’s Defence Weekly, tạp chí chuyên về quân sự, nhận xét từ chỗ chỉ có một số cơ sở nhỏ bằng bê tông, giờ đây Trung Quốc đã có các đảo đầy đủ với sân bay trực thăng, đường băng, cảng và các phương tiện để hỗ trợ lực lượng lớn binh lính.

Theo ông, các cơ sở hạ tầng như vậy cho phép Trung Quốc thực hiện yêu sách “đường lưỡi bò” một cách mạnh mẽ hơn. Hành động của Trung Quốc thời gian qua là một chiến dịch được lên kế hoạch chi tiết để tạo ra một chuỗi pháo đài có khả năng kiểm soát đường không, đường biển dọc trung tâm của quần đảo Trường Sa.

Ông Ian Storey, chuyên gia nghiên cứu về Biển Đông tại Viện Nghiên cứu Đông Nam Á ở Singapore, lại cho rằng các cơ sở này có khả năng được sử dụng để thực thi tuyên bố chủ quyền và quyền tài phán của Trung Quốc và gia tăng áp lực đối với các tàu chiến và tàu bảo vệ bờ biển của các nước tranh chấp khác.

Theo ông Ian Storey, điều này cho thấy mặc dù gần đây Bắc Kinh nói đang tìm cách hạ nhiệt căng thẳng ở Biển Đông, nhưng chính sách của nước này về cái gọi là “đường lưỡi bò” cơ bản vẫn không thay đổi.

Trên biển Hoa Đông, Trung Quốc tiếp tục gây căng thẳng với Nhật Bản xung quanh việc đòi chủ quyền đối với quần đảo Senkaku/Điều Ngư. Cuối năm 2013, Trung Quốc đơn phương lập Vùng nhận dạng phòng không trên biển Hoa Đông, bao trùm khu vực Senkaku/Điếu Ngư. Năm 2014, máy bay Nhật Bản 2 lần bay ngăn cản máy bay Trung Quốc tiếp cận quần đảo này. Đó là chưa kể rất nhiều lần Nhật Bản tố Trung Quốc đưa tàu vào vùng biển tranh chấp.

Như vậy, có thể thấy, dù đến nay lãnh đạo Trung Quốc vẫn luôn miệng tuyên bố sẽ kiên trì nguyên tắc "tạm gác tranh chấp, cùng khai thác" hay "thỏa hiệp xử lý tranh chấp trên biển, tích cực triển khai hợp tác song phương và đa phương về biển", thế nhưng trên thực tế, những hành động của Trung Quốc ở trên biển cho thấy quốc gia này không từ thủ đoạn nào để thực hiện mục tiêu cường quốc biển của mình.