Trung Quốc "đánh tiếng" giúp Kazakhstan giữa làn sóng bạo loạn

Bộ Ngoại giao Trung Quốc dẫn lời Ngoại trưởng Vương Nghị trong cuộc điện đàm với người đồng cấp Kazakhstan Mukhtar Tleuberdi hôm 10/1 cho biết, Bắc Kinh sẽ giúp chính phủ Kazakhstan chống lại chủ nghĩa khủng bố, chủ nghĩa ly khai và chủ nghĩa tôn giáo cực đoan.

Tuyên bố của Bộ Ngoại giao Trung Quốc cho biết Ngoại trưởng Tleuberdi đã cam kết hợp tác với Bắc Kinh để trấn áp "3 thế lực xấu" - cụm từ Trung Quốc thường xuyên sử dụng liên quan đến tình trạng bất ổn ở Trung Á và khu tự trị Tân Cương ở phía tây.

"Trung Quốc sẵn sàng thúc đẩy hợp tác hơn nữa giữa các cơ quan thực thi pháp luật và an ninh của (cả hai nước) và hợp tác song phương chống lại sự can thiệp nhằm bảo vệ hệ thống chính trị và sự an toàn của hai nước, nhằm ngăn chặn và phản đối mọi nỗ lực nhằm thực hiện "các cuộc cách mạng màu", đồng thời hợp tác chống lại sự can thiệp và xâm nhập của bất kỳ lực lượng nước ngoài nào", ông Vương Nghị nói.

"Bất ổn gia tăng bất ngờ ở Kazakhstan cho thấy tình hình vẫn còn tồi tệ ở Trung Á. Điều này một lần nữa cho thấy một số thế lực nước ngoài không muốn khu vực của chúng ta hòa bình và yên ổn", nhà ngoại giao Trung Quốc nói thêm.

Cuộc điện đàm diễn ra 3 ngày sau khi Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình gửi thông điệp cho người đồng cấp Kazakhstan Kassym-Jomart Tokayev. Ông Tập lên tiếng ủng hộ các nỗ lực của chính quyền Kazakhstan nhằm kiềm chế tình hình bất ổn, nhưng không đề cập tới nghi vấn các đối tượng khủng bố được đào tạo ở nước ngoài đứng sau các cuộc biểu tình ở Kazakhstan.

Các nhà chức trách Kazakhstan cho biết 164 người đã thiệt mạng vào tuần trước trong làn sóng bạo loạn đẫm máu nhất trong 30 năm tại quốc gia Trung Á giàu tài nguyên dầu mỏ này. Tổng thống Kazakhstan ra lệnh cho quân đội bắn các phần tử bạo loạn mà không cần cảnh báo trước, đồng thời kêu gọi sự giúp đỡ từ Tổ chức Hiệp ước An ninh Tập thế (CSTO) do Nga dẫn đầu.

Tổ chức hợp tác Thượng Hải (SCO), nhóm an ninh do Trung Quốc và 5 nước khác lập ra, tuyên bố sẵn sàng can thiệp vào cuộc bạo loạn ở Kazakhstan - một nước thành viên - nếu cần thiết. Tuy nhiên, nhóm này cũng thể hiện quan điểm ủng hộ các động thái của chính phủ Kazakhstan - dấu hiệu cho thấy SCO ủng hộ việc Nga đưa quân vào giúp quốc gia Trung Á khôi phục lại an ninh.

Trung Quốc coi Kazakhstan là khu vực địa chiến lược quan trọng, một mắt xích trong sáng kiến "Một vành đai, một con đường" của Bắc Kinh. Ngoài vai trò về mặt kinh tế, Trung Quốc muốn nước láng giềng Kazakhstan duy trì tình trạng ổn định vì lo ngại những bất ổn ở Trung Á có thể làm phức tạp tình hình ở khu vực Tân Cương của Trung Quốc.

Trung Quốc cũng phải đối mặt với một mối lo ngại khác là viễn cảnh bị lôi kéo vào việc đảm bảo an ninh ở Kazakhstan nhằm bảo vệ các dự án đầu tư và công dân Trung Quốc tại đây. Kịch bản này có thể đặt Trung Quốc vào tình thế xung đột với Nga, khi Moscow dùng 75 máy bay vận tải chuyển quân tới Kazakhstan trong những ngày qua.