Tổng thống Ukraine lên tiếng về thỏa thuận đổi đất hiếm lấy viện trợ của Mỹ

"Chúng tôi đã xem xét những gì Mỹ nhập khẩu, loại đất hiếm nào, loại nào Mỹ nhập khẩu cho ngành công nghiệp của họ. Và khi chúng tôi đề cập đến titanium, chúng tôi nói rằng chúng tôi có titanium ở Ukraine và đó là thông tin chính xác. Và trữ lượng đó đủ cho ngành công nghiệp trong 40 năm", Tổng thống Volodymyr Zelensky nói trong cuộc phỏng vấn với đài NBC News hôm 15/2.

Chính quyền Tổng thống Donald Trump đã đưa ra ý tưởng Mỹ sở hữu 50% khoáng sản đất hiếm của Ukraine để đổi lấy viện trợ quân sự mà Washington đã gửi cho Kiev từ năm 2022.

Tổng thống Zelensky nhấn mạnh rằng bất kỳ thỏa thuận nào với Mỹ liên quan đến khoáng sản đất hiếm của Ukraine phải bao gồm các đảm bảo an ninh cho Kiev.

"Hãy giúp chúng tôi bảo vệ và chúng ta sẽ cùng nhau kiếm tiền từ đó", ông Zelensky nói.

"Nếu chúng tôi không nhận được các đảm bảo an ninh từ Mỹ, tôi tin rằng hiệp ước kinh tế sẽ không hiệu quả. Mọi thứ đều phải công bằng", tổng thống Ukraine nhấn mạnh.

Trước đó, vào ngày 13/2, Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent đã đến Kiev để thảo luận về hợp tác kinh tế với Ukraine. Vào thời điểm đó, Tổng thống Zelensky tiết lộ Mỹ đã trình bày cho Kiev bản dự thảo ban đầu của "thỏa thuận hợp tác", bao gồm các khoản đầu tư vào tài nguyên khoáng sản của Ukraine để đổi lấy viện trợ quân sự.

Vào ngày 14/2, một cuộc họp giữa Tổng thống Volodymyr Zelensky và Phó Tổng thống Mỹ JD Vance tại Munich đã bị hoãn lại để Washington có cơ hội xem xét bản ghi nhớ hợp tác mà Ukraine đã hoàn thiện và bàn giao cho phía Mỹ.

Theo các nguồn tin, chính quyền Trump đã đề xuất Ukraine cấp cho Mỹ 50% quyền khai thác đất hiếm của nước này, nhưng ông Zelensky đã từ chối đề xuất này.

Vào ngày 15/2, ông Zelensky nói rõ rằng Ukraine không từ chối thỏa thuận về khoáng sản do Tổng thống Trump công bố, nhưng Kiev chưa sẵn sàng ký thỏa thuận này.

Nhà Trắng gọi quyết định của Tổng thống Zelensky là "thiển cận" khi từ chối ký thỏa thuận cho phép Mỹ khai thác khoáng sản đất hiếm tại Ukraine.

"Tổng thống Zelensky đang có lập trường thiển cận về cơ hội tuyệt vời mà chính quyền Trump trao cho Ukraine", Brian Hughes, phát ngôn viên Hội đồng An ninh Quốc gia Nhà Trắng, cho biết.

Theo ông Hughes, thỏa thuận về khoáng sản sẽ cho phép người nộp thuế Mỹ "lấy lại" số tiền đã gửi đến Kiev, đồng thời cũng đóng góp vào sự phát triển của nền kinh tế Ukraine.

Ông cho biết Nhà Trắng tin rằng "mối quan hệ kinh tế ràng buộc với Mỹ sẽ là sự đảm bảo tốt nhất chống lại hành động quân sự trong tương lai và là một phần không thể thiếu của nền hòa bình lâu dài".

Theo một quan chức Ukraine đương nhiệm và một cựu quan chức Ukraine, đề xuất của Mỹ không bao gồm bất kỳ đảm bảo an ninh cụ thể nào cho Ukraine.

"Tôi đã không để các bộ trưởng ký một thỏa thuận có liên quan vì theo quan điểm của tôi, nó chưa sẵn sàng để bảo vệ chúng tôi, lợi ích của chúng tôi", Tổng thống Zelensky phát biểu tại Munich.

Trước khi xung đột Ukraine leo thang vào năm 2022, Ukraine có trữ lượng titanium và lithium lớn nhất châu Âu. Đây là những vật liệu rất quan trọng đối với các ngành công nghiệp quân sự, pin và tụ điện.

Kiev cũng có các mỏ beryllium, manganese, gallium, uranium, zirconium, graphite, apatite, fluorite và nickel đáng kể.

Theo tạp chí Forbes, khoảng 7.000 tỷ USD trong tổng tài sản khoáng sản của Ukraine nằm ở khu vực Donbass, miền Đông Ukraine, hầu hết khu vực này đang bị Nga kiểm soát.

Theo báo cáo của Diễn đàn Kinh tế Thế giới năm 2024, Ukraine "có tiềm năng to lớn như một nhà cung cấp toàn cầu về các nguyên liệu thô quan trọng", đóng vai trò "thiết yếu" cho các ngành công nghiệp quốc phòng, công nghệ cao và năng lượng xanh.