Tổng thống Trump tuyên bố Mỹ không ép thay đổi chế độ ở Iran

Ông Trump nói thêm rằng, hai bên đã đạt được nhiều tiến triển để giảm căng thẳng mà gần đây đe dọa bùng phát thành chiến tranh, Aljazeera đưa tin ngày 17/7.

Giảm cam kết

 Tuyên bố của ông Trump hôm thứ Ba (giờ Mỹ) được đưa ra sau khi lãnh đạo tối cao của Iran Ayatollah Ali Khamenei khẳng định không tuân thủ cam kết ghi trong thỏa thuận hạt nhân năm 2015 mà Mỹ rút khỏi hồi năm ngoái.

Tổng thống Trump đáp lại rằng, Mỹ quyết tâm ngăn Iran có được vũ khí hạt nhân.

“Chúng tôi không tìm kiếm sự thay đổi chế độ. Chúng tôi không hề tìm kiếm điều đó. Chúng ta xem chuyện gì sẽ xảy ra. Nhưng nhiều tiến triển đã đạt được”, ông Trump nói. Nhưng ông bổ sung: “Họ (Iran) không được có vũ khí hạt nhân. Họ không được thử tên lửa đạn đạo”.

Tổng thống Trump không nói những tiến triển đạt được là gì nhưng Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo cho biết, Iran tuyên bố chuẩn bị đàm phán về chương trình tên lửa của nước này.

Tại cuộc họp nội các, ông Pompeo nói rằng, lần đầu tiên Iran bắn tín hiệu họ sẽ thảo luận về tên lửa và đây có thể là kết quả của việc Mỹ gây sức ép kinh tế.

Tuy nhiên, đại diện của Iran tại Liên Hợp Quốc bác bỏ điều này, nói rằng chương trình tên lửa của Iran là không thể thương lượng với bất kỳ ai hoặc bất kỳ nước nào.

Tổng thống Trump rút nước Mỹ khỏi thỏa thuận hạt nhân năm 2015 (thỏa thuận nhằm kiềm chế chương trình hạt nhân của Iran) và áp đặt nhiều lệnh trừng phạt với Iran mà nước này gọi là “khủng bố kinh tế”.

Tuần trước, Iran tuyên bố làm giàu uranium vượt ngưỡng 3,67% nêu trong thỏa thuận hạt nhân năm 2015 và vượt ngưỡng tích trữ 300 kg uranium được làm giàu.

Căng thẳng gia tăng từ khi Mỹ rút khỏi thỏa thuận và vào tháng trước sau khi ông Trump hủy lệnh không kích Iran vào phút chót. Trước đó, Iran bắn hạ một máy bay không người lái của Mỹ.

Washington cũng đổ lỗi cho Iran thực hiện hàng loạt vụ tấn công tàu chở dầu ở vùng vịnh.

Tuyên bố của ông Trump hôm thứ Ba được đưa ra sau khi lãnh đạo tối cao Iran cảnh báo rằng, Iran sẽ tiếp tục loại bỏ những gì cản trở chương trình hạt nhân của nước này.

Ông Khamenei buộc tội Anh, Đức và Pháp không thực hiện được nghĩa vụ nêu trong thỏa thuận hạt nhân năm 2015 là khôi phục quyền tiếp cận thương mại toàn cầu cho Iran, đặc biệt là xuất khẩu dầu mỏ của Iran bị Mỹ cấm vận.

“Theo ngoại trưởng của chúng tôi, châu Âu đã cam kết 11 điều nhưng họ không tuân thủ điều nào cả. Chúng tôi tuân thủ các các cam kết của mình, thậm chí vượt cả cam kết. Giờ đây, khi chúng tôi bắt đầu giảm cam kết thì họ phản đối. Thật là xấc xược… Chúng tôi đã bắt đầu giảm cam kết của mình và xu hướng này sẽ tiếp tục”, ông Khamenei tuyên bố.

Trước đây, lãnh đạo tối cao Iran cũng chỉ trích các siêu cường châu Âu nhưng đây là lần đầu tiên ông tuyên bố rõ ràng là sẽ tiếp tục vi phạm thỏa thuận hạt nhân trong khi châu Âu kêu gọi Iran tuân thủ cam kết về giới hạn làm giàu uranium (giới hạn được đặt ra để ngăn Iran phát triển bom nguyên tử).

“Sự ngạo mạn của phương tây”

Iran phủ nhận họ có ý định chế tạo vũ khí hạt nhân và nói rằng, tất cả vi phạm thỏa thuận hạt nhân năm 2015 có thể đảo ngược được nếu Mỹ trở lại thỏa thuận này và giảm trừng phạt kinh tế đối với Iran.

“Tội lớn của các chính phủ phương tây là sự ngạo mạn của họ. Nếu nước phản đối họ là nước yếu thì sự ngạo mạn của họ có tác dụng. Nhưng nếu đó là một nước hiểu biết và đứng lên chống lại họ, họ sẽ bị đánh bại”, ông Khamenei nói.

Sau khi ông Khamenei đe dọa như vậy, Tổng thống Trump có giọng điệu hòa giải, nói rằng Mỹ muốn giúp Iran. “Chúng tôi sẽ tốt với họ (Iran), chúng tôi sẽ làm việc với họ. Chúng tôi sẽ giúp họ theo mọi cách chúng tôi có thể nhưng họ không thể có vũ khí hạt nhân”, ông Trump tuyên bố.

Mỹ đã tái áp đặt những lệnh trừng phạt nghiêm khắc nhằm bóp nghẹt giao thương dầu mỏ của Iran theo chính sách “gây sức ép tối đa” với Iran để nước này đồng ý với ngưỡng hạn chế mới về năng lực hạt nhân, kiềm chế chương trình tên lửa đạn đạo và chấm dứt ủng hộ các lực lượng ủy nhiệm trong cuộc tranh đấu quyền lực Trung Đông với đồng minh của Mỹ là Ảrập Xêút.

Tuy nhiên, Iran luôn nói rằng chương trình tên lửa đạn đạo của mình mang tính phòng vệ và không thể thương lượng.