Tổng thống Philippines sẽ thảo luận gì khi tới thăm Trung Quốc?

Tờ South China Morning Post dẫn một số nguồn tin ngày 27/9 cho biết Tổng thống Duterte, người sẽ tới thăm Việt Nam trong ngày 28/9, sẽ tới Trung Quốc trong tuần thứ ba của tháng tới trước khi sang Nhật Bản. Thời điểm chính thức của hai chuyến công du này vẫn chưa được ấn định song các nhà quan sát ngoại giao cho biết có thể Tổng thống Duterte sẽ thăm Bắc Kinh trong 2 ngày.

Với việc đồng peso của Philippines mất giá và tụt xuống mức thấp nhất trong 7 năm qua, Tổng thống Duterte mới đây đã tuyên bố muốn lập "liên minh thương mại mở" với Trung Quốc và Nga. Ông cũng cho biết đã có các cuộc hội đàm riêng rẽ với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình và Thủ tướng Nga Dmitry Medvedev.

Đánh giá về chuyến thăm Trung Quốc sắp tới của Tổng thống Duterte, ông Wu Shicun - Giám đốc Viện Nghiên cứu Biển Đông và là người từng gặp Đặc phái viên Fidel Ramos của Philippines hồi tháng 8 vừa qua cho biết các cuộc đàm phán sắp tới có thể sẽ tập trung thảo luận về quyền đánh bắt của ngư dân ở khu vực biển xung quanh bãi cạn Scarborough nhằm giúp kiềm toả căng thẳng ở vùng biển này.

Ông Wu nói: "Trung Quốc muốn thảo luận về các kế hoạch quản lý khủng hoảng với Philippines và sẵn sàng mở rộng hợp tác giữa hai bên ở những lĩnh vực không liên quan tới vùng biển đang có tranh chấp chủ quyền. Dĩ nhiên, Trung Quốc có thể sẽ không nhất thiết phải trao cho Philippines quyền tiếp cận khu vực đánh bắt xung quanh bãi cạn Scarborough như họ yêu cầu".

Cũng theo ông Wu, Tổng thống Duterte có thể sẽ thúc đẩy quá trình thảo luận về tăng cường các hoạt động du lịch giữa hai nước, với hy vọng thu hút thêm nhiều du khách Trung Quốc tới Philippines trong thời gian tới, cũng như việc đề nghị Bắc Kinh cân nhắc tháo gỡ những rào cản với các sản phẩm nông sản xuất khẩu của Manila.

Căng thẳng trong quan hệ giữa Trung Quốc và Philippines đã gia tăng sau khi người tiền nhiệm của ông Duterte - Tổng thống Benigno Aquino, đệ đơn kiện đối với yêu sách của Bắc Kinh về "đường 9 đoạn" ở Biển Đông lên Toà Trọng tài thường trực tại La Hay (Hà Lan) cách đây 3 năm. Tháng 7 vừa qua, tòa đã ra phán quyết bác bỏ đòi hỏi phi pháp này của Trung Quốc, nhưng Bắc Kinh tuyên bố không công nhận phán quyết này.

Tuy nhiên, có những dấu hiệu cho thấy quan hệ song phương đang dần được cải thiện. Kể từ khi lên nắm quyền, Tổng thống Duterte đã có những tuyên bố "hướng" tới Trung Quốc, đồng thời ám chỉ rằng ông muốn Philippines "giữ khoảng cách" với Mỹ.

Với bối cảnh hiện nay, ông Richard Heydarian, Phó Giáo sư về quan hệ quốc tế tại Đại học De La Salle ở thủ đô Manila, cho biết Trung Quốc và Philippines đang có động lực mạnh mẽ để đàm phán về một thoả thuận "hợp tác chung" để tránh làm gia tăng căng thẳng ở Biển Đông.

Ông Richard Heydarian nói: "Một thoả thuận đánh bắt chung ở vùng biển xung quanh bãi cạn Scarborough và một hiệp định không gây hấn ở các khu vực có tranh chấp chủ quyền có thể được đưa ra thảo luận nếu hai bên đặt vấn đề chủ quyền và phán quyết của PCA sang một bên".

Tuy nhiên, ông Dai Fan, chuyên gia về các vấn đề Đông Nam Á tại Đại học Jinan, cho biết Bắc Kinh sẽ thận trọng trong quá trình xây dựng các thoả thuận với Philippines vì những lo ngại về sự thiếu nhất quán trong các tuyên bố của Tổng thống Duterte thời gian qua.

Ngọc Anh

Theo SCMP