Tổng thống Hàn Quốc bị thẩm vấn 200 trang câu hỏi

Văn phòng Điều tra Tham nhũng Quan chức cấp cao Hàn Quốc (CIO) bắt đầu thẩm vấn ông Yoon vào lúc 11 giờ sáng ngày 15/1 (giờ địa phương), ngay sau khi thực thi lệnh bắt giữ thành công.

Theo lệnh tạm giam của tòa án, CIO sẽ có tối đa 48 giờ để thẩm vấn Tổng thống Yoon trước khi quyết định có xin lệnh bắt ông hay không, một bước mà họ dự kiến thực hiện sau khi kết thúc thẩm vấn.

Cuộc thẩm vấn, với hơn 200 trang câu hỏi được chuẩn bị, dự kiến tập trung vào việc chứng minh các cáo buộc xung quanh việc áp đặt thiết quân luật, từ giai đoạn lập kế hoạch đến khi thực hiện. Ông Yoon có thể bị kết tội nổi loạn, lạm dụng quyền lực cùng các cáo buộc khác.

Tổng thống Yoon bị nghi ngờ đã ra lệnh cho quân đội và cảnh sát kéo một số nhà lập pháp ra khỏi tòa nhà quốc hội và bắt giữ họ vào đêm 3/12 khi ông ban bố thiết quân luật. Các công tố viên cho rằng ông đã ra lệnh đóng cửa trụ sở quốc hội để ngăn các nhà lập pháp thuộc đảng đối lập vào trong bỏ phiếu chấm dứt thiết quân luật.

Bản cáo trạng chống lại cựu Bộ trưởng Quốc phòng Kim Yong-hyun, người đã bị bắt, cho thấy bên công tố cáo buộc ông Yoon ra lệnh cho Bộ Tư lệnh Phòng vệ Thủ đô "bắn nếu cần thiết, đập vỡ cửa sổ và lôi họ ra ngoài".

Ông Yoon cũng bị nghi ngờ đã nêu rõ tên các chính trị gia ông muốn bắt giữ. Chủ tịch Quốc hội Woo Won-shik, lãnh đạo đảng Dân chủ Lee Jae-myung và ông Han Dong-hoon, khi đó là lãnh đạo của đảng Quyền lực Nhân dân cầm quyền, được cho là có tên trong danh sách này.

Các công tố viên thu được lời khai từ ông Hong Jang-won, một trong những phó giám đốc tình báo vào thời điểm đó. Vị này tuyên bố Tổng thống Yoon đã ra chỉ thị qua điện thoại, yêu cầu tập hợp tất cả mọi người. Các sĩ quan quân đội từng bị thẩm vấn cũng tiết lộ họ được lệnh bắt giữ 14 nhân vật chủ chốt và giam giữ những người đó tại một boongke ngầm gần Bộ Tư lệnh Phòng vệ Thủ đô ở phía Tây Nam Seoul.

CIO có thể thẩm vấn ông Yoon để xác định liệu ông có triển khai quân đội để chiếm giữ các máy chủ chính tại Ủy ban Bầu cử Quốc gia hay không, vì ông Yoon từng đề cập đến "gian lận bầu cử", một trong những lý do ông đưa ra để áp đặt thiết quân luật.

Theo CIO, Tổng thống Yoon đã tìm cách thành lập một cơ quan lập pháp đặc biệt để thay thế quốc hội do phe đối lập kiểm soát, nơi ngăn cản ông theo đuổi chương trình nghị sự của mình. Họ nghi ngờ ông Yoon vào thời điểm đó cũng cân nhắc áp đặt một thiết quân luật khác nếu quốc hội bỏ phiếu bãi bỏ lệnh đầu tiên.

Các đảng đối lập cáo buộc ông Yoon từng thảo luận về kế hoạch thiết quân luật với cựu Bộ trưởng quốc phòng Kim Yong-hyun và ông Yeo In-hyung, chỉ huy phản gián, ngay từ tháng 8 năm ngoái.

CIO cũng dự kiến thẩm vấn ông Yoon về cách soạn thảo sắc lệnh thiết quân luật. Sắc lệnh này cấm hoạt động chính trị của quốc hội và các đảng phái, một điều khoản bị phe đối lập và giới phê bình chỉ trích là vi hiến.

Những nghi ngờ về việc ông Yoon có tiến hành thiết quân luật một cách hợp pháp hay không cũng có thể là trọng tâm chính của cuộc thẩm vấn.

Theo Hiến pháp, tổng thống có quyền tuyên bố tình trạng khẩn cấp trong thời chiến, tình trạng khẩn cấp quốc gia hoặc khủng hoảng tương tự với các tình huống như vậy. Giới phê bình cho rằng lệnh thiết quân luật của ông Yoon không đáp ứng được các tiêu chuẩn trên.

Trong khi đó, ông Yoon biện minh cho lệnh thiết quân luật của mình là biện pháp bảo vệ đất nước khỏi "các thế lực chống phá nhà nước" đang cướp đi quyền tự do của đất nước và bảo vệ trật tự hiến pháp.

CIO cho rằng quyết định của ông Yoon nhằm làm tê liệt các chức năng của quốc hội để giảm bớt áp lực chính trị mà ông đang phải đối mặt từ các đảng đối lập.

Để ban bố thiết quân luật, ông Yoon cần phải đưa ra nội các xem xét và nhận được sự chấp thuận của 2/3 thành viên nội các. Tuy nhiên, thông qua việc thẩm vấn các bộ trưởng tham dự cuộc họp nội các ngày 3/12, CIO xác định ông Yoon đã không thông báo trước cho họ về mục đích cuộc họp, chỉ thông báo ngay tại chỗ rằng ông sẽ sớm ban bố thiết quân luật.

Theo Yonhap, đợt thẩm vấn đầu tiên kéo dài khoảng 2 tiếng rưỡi. Tổng thống Yoon sau đó được nghỉ trưa cùng với một hộp cơm. Đợt thẩm vấn thứ hai bắt đầu từ lúc 14h40, sau một tiếng nghỉ trưa.

Tổng thống Yoon: "Thiết quân luật không phải tội"

Trong văn bản viết tay sau khi bị bắt giữ, Tổng thống Yoon tiếp tục nêu lý lẽ cho các hành động của mình. Ông khẳng định: "Thiết quân luật không phải là một tội ác. Thiết quân luật là sự thực thi quyền lực của tổng thống để vượt qua khủng hoảng quốc gia".

Trong văn bản chụp ảnh và đăng tải trên mạng xã hội, ông Yoon cho rằng việc luận tội ông dựa trên đánh đồng tuyên bố thiết quân luật với cuộc nổi dậy là "thực sự vô lý".

Ông cũng chỉ trích việc phe đối lập rút lại cáo buộc nổi dậy gần đây trong quá trình luận tội, gọi đó là "một cuộc luận tội gian lận".

Ông chia sẻ ảnh chụp các trang giấy viết tay trên mạng, song từ chối hợp tác trong cuộc thẩm vấn của Văn phòng Điều tra Tham nhũng Quan chức Cấp cao (CIO).