Tối hậu thư cho Thủ tướng Koizumi

Trung Quốc (TQ) tuyên bố sẽ không đón Ngoại trưởng Nhật Nobutaka Machimura tới Bắc Kinh vào chủ nhật này vì "không phải lúc", trong khi các quan chức Hàn Quốc nói Tổng thống Roh Moo Hyun "cân nhắc" lại chuyến công du Nhật dự kiến cuối năm nay.

Chuyến thăm đền của ông Koizumi diễn ra chỉ ba tuần sau khi Tòa án tối cao Osaka phán quyết những cuộc viếng thăm này vi phạm sự phân lập giữa nhà nước và tôn giáo mà hiến pháp Nhật qui định.

Tuy nhiên, ông Koizumi đã biện bạch rằng ông viếng đền với tư cách cá nhân. Ông đã cố thể hiện tính riêng tư đó: mặc complê xám (thay vì lễ phục haori hay hakama từng mặc trong những lần viếng đền chính thức), cầu nguyện trước đền thay vì vào trong chính điện, không tuân thủ những thể thức chính thống, không ký vào sổ viếng là "Thủ tướng Junichiro Koizumi".

Nhưng cũng cần biết ngày 17/10 là ngày đầu của lễ hội mùa thu và đền Yasukuni đã yêu cầu ông Koizumi tới viếng vào mùa lễ hội này.

Không có chuyện viếng đền, quan hệ giữa Nhật và các láng giềng cũng đã gặp nhiều vấn đề. Từ chuyện khai thác khí tự nhiên trên vùng biển tranh chấp mà Nhật gọi là "đường trung gian" nhưng TQ không thừa nhận, cho đến nỗ lực của Nhật muốn có một ghế thường trực trong Hội đồng Bảo an không được TQ ủng hộ.

Rồi chuyện sách giáo khoa lịch sử do các học giả cực hữu Nhật soạn thảo... Trong những mâu thuẫn này, gay cấn nhất vẫn là chuyện lãnh hải mà nhiều người đang lo sợ sẽ dẫn tới một cuộc đối đầu quân sự.

Tuy nhiên, chuyến thăm đền của thủ tướng Nhật lại được 47,6% người dân ủng hộ trong khi chỉ 45,5% chống (theo thăm dò của truyền hình Nippon). Không chỉ thế, những người ủng hộ ông Koizumi còn chỉ trích "nền giáo dục chống Nhật" ở TQ và cho rằng "TQ đang can thiệp vào chuyện nội bộ Nhật khi đòi ông Koizumi từ bỏ thăm đền Yasukuni".

Chuyến viếng thăm lần này, theo Asia Times bình luận, nhằm mục đích chỉ cho những người chống lẫn ủng hộ rằng "Koizumi vẫn chơi theo cách của mình".

Dù gì thì công việc trước mắt vẫn phải là... dàn xếp quan hệ với láng giềng, bởi nhiều cuộc gặp khu vực và quốc tế quan trọng sắp diễn ra: Diễn đàn Kinh tế châu Á - Thái Bình Dương (APEC) dự kiến diễn ra tháng tới, nơi 21 thành viên sẽ thảo luận vấn đề cúm gia cầm và chống khủng bố; cuộc gặp thượng đỉnh Đông Á dự kiến tháng 12 ở Malaysia, nơi các nguyên thủ Nhật, TQ, Hàn Quốc và 13 nước khác cùng tham gia. Đầu tháng 11, vòng đàm phán sáu bên giải quyết vấn đề Bắc Triều Tiên cũng sẽ mở ở Bắc Kinh. Nhật không thể đứng ngoài vòng đàm phán này.

Cần phải giải tỏa nhanh sự lạnh nhạt hiện nay giữa Nhật với TQ và Hàn Quốc. Đó là một tối hậu thư về thời gian đang đặt lên bàn làm việc của Thủ tướng Koizumi.   

Theo Duy Văn

Tuổi trẻ