Tình và tiền trong chọn bạn đời ở Trung Quốc

Dưới đây là “Thư từ Bắc Kinh”, của một người phương Tây từng đến Trung Quốc và nay quay trở lại, cảm nhận những thay đổi trong quan niệm về tiêu chuẩn chọn vợ/chồng của người nước này.  

Chuyện này diễn ra 35 năm trước, khi tôi có dịp nói chuyện với một người Trung Quốc về tình yêu và lý tưởng của thanh niên đất nước anh. Huang là hướng dẫn viên du lịch cho tôi và một nhóm sinh viên chuyên ngành lịch sử, đến Trung Quốc khi Cách mạng Văn hóa đã gần kết thúc.

Thời mới mở cửa, vào khoảng năm 1981, trên báo đã bắt đầu xuất hiện những mục giới thiệu về bản thân để tìm bạn đời. Hồi đó người ta không nói đến khát khao làm giàu. Còn bây giờ, việc sở hữu một chiếc ôtô riêng hay thậm chí những thứ còn xa xỉ hơn đã là những chuyện bình thường trong cuộc sống của người Trung Quốc.

Một quảng cáo cá nhân đặc trưng của thời kỳ ấy thường là: “Tôi là đảng viên Đảng Cộng sản dự bị. Cha mẹ mất sớm, nhà tôi có 4 anh chị em. Tôi yêu văn chương, không hút thuốc và uống rượu.

Tôi là công nhân mỏ than, mức thu nhập bình quân là 80 tệ. Tôi mong muốn được kết bạn với một người phụ nữ hiền hậu, có khả năng đảm đương việc nhà và có công việc ổn định."

Khi đó, nguồn gốc xuất thân cũng là một yếu tố then chốt. Sau Cách mạng Văn hóa, những người xuất thân từ gia đình nông dân, công nhân hay quân đội thường được ưu ái hơn những người có nguồn gốc từ những gia đình thượng lưu.

Sau khi nền kinh tế Trung Quốc thay da đổi thịt vào cuối những năm 80, mọi thứ cũng đã thay đổi rất nhanh chóng. Cùng với nó, quan niệm làm giàu và chủ nghĩa vật chất cũng bắt đầu được nhem nhóm cho dù cuộc sống khi đó còn rất giản dị.

Năm 1987, trong mẩu giới thiệu về mình, một phụ nữ 32 tuổi đã viết: "Tôi là người có giáo dục, ưa nhìn, hiền lành và kín đáo, mong được kết bạn với những người thật thà, có cùng hoàn cảnh ở cả trong nước và ngoài nước."

Rõ ràng đã có những thay đổi trong suy nghĩ của giới trẻ, họ dám bộc lộ cả mối quan tâm của mình đến các Hoa kiều. Một thực tế không thể phủ nhận được là khi đó những anh chàng này chắc chắn sẽ khá giả hơn những chàng trai ở Đại lục.

Sau này, vào khoảng năm 1995, với luật lệ thông thoáng hơn, các mục giới thiệu cá nhân thậm chí đã cho đăng cả mức lương và những thứ đồ xa xỉ mà người ta muốn ở bạn đời của mình như "một chiếc xe hơi Đức đen bóng với những cửa sổ có trang trí họa tiết". Những dòng chữ tuy đơn giản ấy cho thấy hư danh và lòng tham đã dần len lỏi vào cuộc sống của thanh niên.

Những mẫu giới thiệu bản thân gần đây nhất thì lại cho thấy giờ đây dù những yêu cầu về vật chất vẫn tồn tại, dường như người ta đã mong muốn tìm được một cái gì đó xa hơn những vật chất tầm thường hay vẻ bề ngoài hấp dẫn.

"Tôi lớn lên ở nước ngoài, nhưng lịch sử 5.000 năm của đất nước luôn in đậm trong trái tim tôi. Tôi là một người chân thành và ghét thứ tình cảm giả dối, đặc biệt là những tình yêu thực dụng. Tôi thuộc tuýp người mảnh khảnh nhưng khỏe mạnh. Tương lai sẽ được thừa hưởng tài sản trị giá hơn 5 triệu nhân dân tệ, mong được làm quen với một người thanh lịch và có tài khoản cá nhân khoảng 2 triệu tệ".

Cho dù những mẫu quảng cáo trên vẫn cho thấy tính thực dụng, nhưng dường như những người trẻ đã nhận ra rằng vật chất không phải là tất cả.

Đã 35 năm kể từ chuyến đi năm 1972 ấy, tôi vẫn tin rằng Huang nói dối khi bảo rằng diện mạo bên ngoài không có ý nghĩa gì và lý tưởng mới là tất cả. Nhưng tôi biết chính Huang cũng hiểu là chúng tôi không tin anh ấy.

Theo Quỳnh Mai

Vnexpress/IHT