Thứ trưởng Ngoại giao Mỹ: Các hành động của Trung Quốc đi ngược luật pháp quốc tế

Chuyến thăm của ông Blinken diễn ra trong bối cảnh tình hình trên Biển Đông đang nóng lên khi Trung Quốc đẩy mạnh các hoạt động bồi đắp, xây đảo nhân tạo và Mỹ đang cân nhắc điều tàu và máy bay quân sự tới gần các đảo nhân tạo của Trung Quốc. Nhiều câu hỏi đã được đặt ra cho ông Blinken vấn đề này.

Trả lời câu hỏi về các hoạt động bồi đắp của Trung Quốc ở Biển Đông, ông Blinken nói: "Điều mà chúng tôi đã nhìn thấy trong một số hành động mà Trung Quốc thực hiện trên biển, dù là ở Biển Đông hay Hoa Đông, là việc đưa ra các tuyên bố chủ quyền đơn phương và sau đó dùng sự ép buộc hay sự hăm dọa và đôi khi là vũ lực để khẳng định các tuyên bố chủ quyền này, hoặc cố gắng thay đổi hiện trạng một cách đơn phương, ví dụ như các dự án bồi đắp. Điều này trái ngược với sự tiến triển mà chúng tôi muốn nhìn thấy. Vì vậy, chúng tôi rất quan tâm tới vấn đề này".

Ông Blinken cho hay quy mô và phạm vị các hành động cải tạo của Trung Quốc vượt rất xa các quốc gia khác cũng có tuyên bố chủ quyền và thực sự không thể so sánh với nhau được. Quan điểm của Mỹ là phải dừng và đóng băng các hoạt động động bồi đắp.

Thứ trưởng Ngoại giao Mỹ cho biết Washington không đứng về bên nào trong các tranh chấp lãnh thổ nhưng Mỹ có quan điểm rõ ràng về cách thức mà các tuyên bố chủ quyền được thúc đẩy. Ông Blinken nói Mỹ có lợi ích lớn về tự do hàng hải và đảm bảo hòa bình, sự ổn định trong khu vực. Đồng thời, Washington cũng có lợi ích mạnh mẽ trong việc duy trì luật pháp và các quy tắc quốc tế.

“Các hành động của Trung Quốc đi ngược với các lợi ích và các nguyên tắc đó”, ông Blinken nhấn mạnh.

Theo nhà ngoại giao Mỹ, các dự án bồi đắp của Trung Quốc - về quy mô, cấp độ và khả năng quân sự hóa - có nguy cơ làm mất ổn định và gia tăng căng thẳng trong khu vực và điều này là không cần thiết.

“Có một tuyên bố chung ASEAN-Trung Quốc được ký kết một thập niên trước, vốn kêu gọi tất cả các bên trong khu vực kiềm chế và tránh làm phức tạp hoặc leo thang các tranh chấp bằng các hành động của họ. Mối lo ngại của chúng tôi là một số hành động của Trung Quốc đang diễn ra đúng như vậy”, ông nhấn mạnh.

“Điều chúng tôi đã nói với Trung Quốc và tất cả các bên có tuyên bố chủ quyền là nếu họ có một tuyên bố chủ quyền, họ cần chứng minh được theo luật pháp quốc tế, đặc biệt là Công ước quốc tế về luật biển (UNCLOS). Điều đó áp dụng với tất cả các nước. Nhưng theo tôi biết, Trung Quốc đã không làm như vậy. Không chỉ tôi, mà tất cả những người khác đều đặt câu hỏi rằng liệu Trung Quốc có tuân thủ luật pháp quốc tế. Chúng tôi tin rằng tất cả các bên cần phải chứng minh các tuyên bố chủ quyền trên cơ sở luật pháp quốc tế. Nếu xảy ra tranh chấp thì điều đó cần được giải quyết hòa bình thông qua một thể chế hoặc một tổ chức liên quan”, ông Blinken nhấn mạnh.

“Các đối tác của chúng tôi trong khu vực, trong đó có Việt Nam, đã bày tỏ lo ngại mạnh mẽ về các hành động của Trung Quốc và tất nhiên chúng tôi sẽ tham vấn về biện pháp đối phó thích hợp. Chúng tôi hi vọng rằng cùng với Trung Quốc, đặc biệt với ASEAN và việc phát triển Bộ quy tắc ứng xử (COC), chúng tôi có thể đi tới một cách thức nhằm giải quyết các bất đồng về theo cách hòa bình, phù hợp với các quy tắc và luật pháp quốc tế. Đó là những gì chúng tôi đang làm”.

Ông Blinken cũng cho hay Đối thoại Shangri-La, sẽ diễn ra vào cuối tháng này tại Singapore, là một dịp quan trọng để bàn thảo một số lo ngại về vấn đề Biển Đông. Bộ trưởng quốc phòng Mỹ Ash Carter dự kiến sẽ tham dự diễn đàn này.

Theo ông Blinken, một trong những lo ngại của Mỹ, và cũng là của các khả năng quân sự hóa các dự án cải tạo. Điều đó chỉ làm gia tăng nguy cơ về sự mất ổn định và gia tăng căng thẳng trong khu vực. “Điều chúng tôi đang làm và sẽ làm là thảo luận chặt chẽ với các bạn bè và đối tác, đặc biệt trong phạm vi ASEAN, để cùng nhau giải quyết các thách thức”, ông nói.

Nhà ngoại giao Mỹ cho biết thêm, Washington có mối quan hệ rất quan trọng nhưng cũng phức tạp với Trung Quốc. Mối quan hệ đó có các nhân tố hợp tác quan trọng và một số nhân tố cạnh tranh. Mỹ muốn tránh bất kỳ xung đột nào trong mối quan hệ này.

“Chúng tôi hi vọng sự lớn mạnh của Trung Quốc là hòa bình, và nước này sẽ hành động tuân thủ các quy tắc và luật pháp quốc tế”.

An Bình