Rạn nứt xuất hiện trong nội bộ giới lãnh đạo Ukraine

Ba ngày sau bài viết của Tổng Tham mưu trưởng Valery Zaluzhny, Văn phòng Tổng thống Volodymyr Zelensky hôm 4/11 đã phê bình ông.

Phát biểu trên đài truyền hình quốc gia, Phó Chánh Văn phòng Tổng thống, ông Ihor Zhovkva, cho biết tuyên bố của tướng Zaluzhny giúp "giảm nhẹ việc" của Nga, đồng thời làm dấy lên sự "hoảng loạn" trong đồng minh phương Tây của Ukraine.

Bản thân ông Zelensky cũng lên tiếng phản đối quan điểm về cuộc giao tranh của vị tướng.

"Thời gian trôi qua, mọi người đều mệt mỏi, bất kể địa vị của họ ra sao, và điều này là dễ hiểu", Tổng thống Ukraine nói trong cuộc họp báo hôm 4/11. "Nhưng đây không phải là sự bế tắc, tôi nhấn mạnh điều này một lần nữa".

Trước những diễn biến trên, New York Times cho rằng lời phê bình công khai "báo hiệu sự rạn nứt đang nổi lên giữa giới lãnh đạo quân sự và dân sự vào thời điểm vốn đã đầy thử thách đối với Ukraine".

Theo tờ báo, tin đồn về căng thẳng trong quan hệ giữa ông Zelensky và tướng Zaluzhny đã lan truyền ở Ukraine hơn một năm nay. Nhưng lời trách cứ hôm 4/11 từ ông Zhovkva có thể là lần đầu tiên vết nứt này lộ diện.

Trong phát biểu hôm 4/11, ông Zhovkva nói rằng nhận xét của tướng Zaluzhny có thể phản ánh "kế hoạch chiến lược rất sâu sắc", nhưng có nguy cơ gây tổn hại cho Ukraine trong chiến sự với Nga.

Ông cho biết bài viết của tướng Zaluzhny đã khiến một số quan chức nước ngoài gọi điện cho ông và hỏi "Tôi nên báo cáo điều gì với lãnh đạo của mình? Các bạn có thực sự đang đi vào ngõ cụt không?".

Tín hiệu xích mích đã xuất hiện vào hôm 3/11, khi ông Zelensky bất ngờ cách chức Tư lệnh Lực lượng Đặc nhiệm Ukraine, tướng Viktor Khorenko, một trong những cấp phó hàng đầu của ông Zaluzhny, mà không lập tức đưa ra lời giải thích.

Một ngày sau, Bộ trưởng Quốc phòng Ukraine, Rustem Umerov, mới cho biết mình là người đã đề xuất vụ cách chức nhưng cũng không giải thích lý do vì lo ngại điều đó có thể "tạo lý do cho đối phương làm suy yếu Ukraine".

Quyết định này khiến một số người khó hiểu vì tướng Khorenko đã đạt được một loạt thành công với các cuộc tấn công vào phía sau phòng tuyến Nga, bao gồm việc tập kích tàu và cơ sở hạ tầng Hạm đội Biển Đen tại Crimea, cũng như các mục tiêu bên trong nước Nga, làm tăng nhuệ khí cho Ukraine.

Tuy nhiên, các chỉ huy chiến trường và các nhà phân tích quân sự cũng đã bắt gặp tâm lý ca thán trong hàng ngũ quân đội về cái được coi là các quyết định chiến lược mang tính chính trị, bao gồm việc cố gắng vượt sông Dnipro ở miền nam Ukraine nhưng chưa thể tạo thành bàn đạp ở bờ phía đông do Nga kiểm soát.

Một việc gây căng thẳng khác là quyết định sa thải các chỉ huy tiểu đoàn từng lãnh đạo các đơn vị tiến hành phản công ở miền nam Ukraine vào mùa hè.

Các sĩ quan quân đội Mỹ từng làm việc với tướng Khorenko cũng rất ngạc nhiên trước tin ông bị cách chức. Họ nói mình có mối quan hệ làm việc chặt chẽ và hiệu quả với ông Khorenko.

Theo hiến pháp Ukraine, tổng thống có quyền bổ nhiệm và bãi nhiệm người đứng đầu lực lượng đặc nhiệm, dù vị trí này trực thuộc tổng tham mưu trưởng quân đội. Vì thế, quyết định cách chức từ Tổng thống Zelensky dường như làm suy giảm vị thế của tướng Zaluzhny.