Quả đấm chủ lực quyết định chiến trường Syria

Quân đoàn 5: Vừa thành lập đã tham chiến, lập công

Quân đoàn 5 đã thu hút sự chú ý của các phương tiện truyền thông vào đầu năm 2017, sau khi Palmyra rơi vào tay tổ chức khủng bố Nhà nước Hồi giáo IS, điều này cho thấy sự cần thiết phải có lực lượng bộ binh được trang bị tốt hơn để đối phó với tình huống khủng hoảng trên các chiến trường.

Quân đội Syria (SAA) đã thông báo việc thành lập Quân đoàn 5 vào tháng 11/2016 với tư cách là một cụm quân chủ lực lớn đầu tiên của quân đội nước này, chỉ gồm toàn bộ các tình nguyện viên, được Nga và Iran hỗ trợ, cung cấp vũ khí-trang bị và huấn luyện chiến đấu.

Hiện nay, Quân đoàn 5 có hơn 10.000 tay súng thiện chiến. Trụ sở Bộ chỉ huy của nó được đặt tại Latakia với các căn cứ quân sự rải rác ở Hama và Palmyra. Các chỉ huy cao cấp của lực lượng vẫn chưa lộ diện, người ta chỉ biết là nó được dẫn dắt bởi một nhóm các chỉ huy Syria, với sự trợ giúp của các cố vấn Nga.

Kể từ khi thành lập Quân đoàn 5, lực lượng đã tham gia vào một số hoạt động tấn công mà trước hết và quan trọng nhất là hoạt động của Palmyra.

Các lực lượng của Quân đoàn 5 đã hợp sức cùng lực lượng Nga đẩy lùi các cuộc tấn công của khủng bố IS ở Căn cứ không quân chiến thuật T4 (Tiyas) mặc dù lực lượng quân đội của họ vào thời điểm đó được coi là còn chưa có nhiều kinh nghiệm chiến đấu.

Sau khi thành công trong việc bảo vệ căn cứ không quân T4 chống lại các cuộc tấn công liên tục trong vài tuần của IS, lực lượng của Quân đoàn 5 bắt đầu tiến nhanh về hướng Palmyra, sử dụng các chiến thuật tác chiến mới, với sự hỗ trợ của không quân Nga.

Ngày 4/3, Quân đoàn 5 và lực lượng đồng minh chiếm lại thành phố cổ với rất ít số thương vong, trái ngược với số người chết của IS (trên 300 tay súng).

Quân đoàn 5 không dừng lại ở Palmyra, vì lực lượng này sẽ đảm nhiệm một số hoạt động để mở rộng vùng đệm xung quanh thành phố cổ này, bao gồm cả việc chiếm Palmyra Silos; một số đồi và mỏ dầu ở phía bắc và nam thành phố; sau đó có thể sẽ tiến đến Deir Ezzor.

Quân đoàn 5 cũng là lực lượng đầu tiên hỗ trợ Quân đội Syria và Lực lượng Phòng vệ Quốc gia (National Defence Forces - NDF) trong cuộc tấn công mới nhất của Liên minh khủng bố-đối lập Hayat Tahrir al-Sham (do Jabhat Fateh al-Sham, trước đây là Jabhat al-Nusra, chi nhánh al-Qaeda ở Syria) lãnh đạo, vào khu vực tỉnh Hama.

Vào ngày 21/3, các tay súng của quân đoàn đã giúp Lực lượng đặc nhiệm Tiger và NDF có thể đứng vững trước cuộc tấn công của khủng bố và triển khai một cuộc phản công thành công, chiếm lại các lãnh thổ mà quân đối lập đã chiếm được trong giai đoạn đầu cuộc tấn công.

Nhiều báo cáo cho thấy Quân đoàn 5 sẽ là xương sống của cuộc tấn công được dự đoán ở phía Đông tỉnh Homs nhằm mục đích phá bỏ vòng vây của tổ chức khủng bố IS đã siết chặt quanh thành phố Deir Ezzor suốt 4 năm qua.

Trên thực tế, nhiều chiến binh và người dân địa phương của Deir Ezzor đã bắt đầu tình nguyện tham gia vào lực lượng của quân đoàn, ngay khi Nga tiếp tục nâng cao năng lực tài chính và quân sự cho Quân đoàn này. Đây sẽ là lợi thế lớn cho quân chính phủ trong chiến dịch này.

Chiến dịch giải vây cho thành phố Deir Ezzor có thể được triển khai vào cuối năm 2017. Nhiệm vụ của các nhóm chiến đấu Quân đoàn 5 là sẽ tìm cách chiếm lại con đường dài 150 km giữa Palmyra và Deir Ezzor, một trong những hoạt động lớn nhất kể từ khi chiến tranh Syria bắt đầu.

Tổ chức lực lượng và trang bị của Quân đoàn 5

Quân đoàn 5 của Syria được thành lập và thúc đẩy xây dựng bởi giới lãnh đạo quân sự Nga-Iran, mà trực tiếp là tướng Qassem Soleimani (được mệnh danh là “Vị tướng trong bóng tối”), người chỉ huy các hoạt động quân sự của lực lượng quân sự Iran ở Trung Đông.

Quân đoàn 5 về bản chất là một cụm quân chủ lực, bao gồm những lực lượng còn lại của Quân đoàn 1 và Quân đoàn 2 Syria (đã bị tổn thất nặng nề trong 5 năm nội chiến), một số nhóm quân sự tình nguyện sáp nhập và được Nga tái đào tạo và huấn luyện.

Hiện trong thành phần của Quân đoàn 5 có các nhóm dân quân người Shiite mà Tehran tuyển mộ từ Iraq, Afghanistan và Pakistan sang chiến đấu cho Tổng thống Syria Bashar al-Assad và các nhóm Assad Shield, Mahardeh Forces, Martyrdom hoặc Victory Groups…

Tuy nhiên, hiện lực lượng chủ công của Quân đoàn 5 bao gồm các nhóm sau đây:

1. Nhóm “Những thợ săn IS” (IS Hunters): Một nhóm hoạt động đặc biệt được thành lập bởi các tình nguyện viên đã mất thân nhân và bạn bè do hoạt động khủng bố của IS.

Hầu hết các tay súng của nó đều có nguồn gốc từ nông thôn Homs và Palmyra. Nhóm này đã được trang bị đầy đủ và được Nga đào tạo. Nhóm đã thực hiện một số lượng lớn các cuộc tấn công và hoạt động trên các vị trí IS quanh Palmyra.

Những hoạt động hiệu quả xuất phát từ sự thiện chiến và tinh thần chiến đấu không khoan nhượng của nhóm này được cho là nguyên nhân chính giúp các lực lượng trung thành với Tổng thống Assad chiếm lại được thành phố cổ này trong một thời gian rất ngắn.

2. Lực lượng của các Bộ lạc địa phương: Đây là các nhóm tình nguyện viên rất lớn từ các bộ lạc ở vùng sa mạc của Deir Ezzor, Raqqa và Hasakah. Đây là lực lượng đã tham gia tấn công Palmyra trong giai đoạn cuối của cuộc tấn công. Người ta tin rằng nhóm này sẽ là lực lượng mũi nhọn của cuộc tấn công giải vây cho Deir Ezzor.

3. Lực lượng của Lữ đoàn Ba'ath (Ba'ath Brigades): Một nhóm quân sự được xây dựng từ các thành viên của đảng Ba'ath cầm quyền. Nhóm này có ít nhất 2.000 tay súng và chủ yếu tập trung vào các hoạt động phòng thủ ở sa mạc phía đông Palmyra, để đảm bảo rằng thành phố sẽ không một lần nữa rơi vào tay nhóm khủng bố IS.

Ngoài ra, trong thời gian đầu thành lập, Quân đoàn 5 còn được sự hỗ trợ của lực lượng Hezbollah Lebanon tại Syria cùng với Lữ đoàn Diều hâu Sa mạc (Desert Hawks Brigade, hay còn gọi là Liwa Suqur al-Sahara).

Hiện có một số thông tin cho rằng, Lữ đoàn Diều hâu Sa mạc đang dịch chuyển cơ cấu theo hướng sáp nhập vào lực lượng của Quân đoàn 5. Nếu điều này là đúng, Quân đoàn 5 sẽ có thêm một cánh quân rất mạnh, có khả năng tác chiến đa dạng từ sa mạc cho đến đồi núi hay đô thị…

Vũ khí do Quân đoàn 5 sử dụng phần lớn do quân đội Nga cung cấp, bao gồm xe tăng T-72B3 với hệ thống giáp phản ứng nổ Contact 5 và hệ thống quan sát hồng ngoại ban đêm có lẽ là những hệ thống vũ khí tiên tiến nhất được sử dụng bởi các đơn vị của Quân đoàn 5.

Quân đoàn cũng được trang bị đầy đủ các xe tăng T-62M với khả năng bảo vệ của lớp giáp tốt hơn, cho phép nó tồn tại trước ít nhất 5 vụ tấn công của các tên lửa chống tăng có điều khiển (ATGM) như TOW của Mỹ, ở khu vực Palmyra và phía bắc Hama, mà không có thành viên tổ lái nào bị thương vong.

Ngoài các xe tăng T-62, lực lượng của Quân đoàn 5 cũng được trang bị tốt với các loại xe chiến đấu bộ binh như BMP-1s, BMP-2s; xe bọc thép chở quân GAZ Vodnik, trang bị pháo 14,5mm; cùng với nhiều xe địa hình nhẹ UAZ Patriot trang bị súng máy 12,7mm và súng phóng lựu tự động 30mm.

Nga vẫn tiếp tục cung cấp thường xuyên nhiều thiết bị và đạn dược hơn bởi vì lực lượng của Quân đoàn 5 Syria liên tục tăng quy mô và nhiệm vụ phải đảm trách.

Đồng thời, Nga cũng sẽ trang bị những thông tin hiện đại, cho phép họ có thể phối hợp hoạt động phản ứng nhanh trước các tình huống bất ngờ.

Đây là một trong những điểm mạnh của lực lượng đối lập bởi kể từ khi cuộc xung đột ở Syria nổ ra, Mỹ đã cung cấp cho những nhóm vũ trang này những thiết bị thông tin hiện đại, mà hiện nay trong quân đội Syria chỉ lực lượng đặc nhiệm Tiger mới có.

Nga giúp Syria hình thành những nắm đấm chủ lực mạnh

Từ trước đến nay, điểm yếu nhất của các lực lượng trung thành với Tổng thống Syria Bashar al-Assad là lực lượng quân chủ lực quá mỏng nên phải nhờ cậy vào nhiều nhóm vũ trang tư nhân, dẫn đến tình trạng lực lượng bị xé lẻ, chỉ huy không thống nhất.

Tình trạng này đã gây nhiều khó khăn cho hoạt động tác chiến, dẫn đến việc Quân đội Syria liên tiếp bại trận trước các lực lượng khủng bố và phiến quân đối lập, khu vực kiểm soát của chính phủ bị co hẹp lại.

Hiện hình thái của cuộc chiến tranh Syria đã có sự thay đổi rất lớn từ nửa cuối năm 2016.

Sau khi can thiệp quân sự vào Syria, Nga tuy đã giúp Quân đội Syria chặn đứng đà xuống dốc, giữ vững các khu vực đang kiểm soát, đồng thời chiếm lại được một số vùng lãnh thổ đã mất. Tuy nhiên, diện tích kiểm soát hiện tại của chính phủ Syria vẫn chưa tới 30% lãnh thổ.

Với sự giúp đỡ của Nga, Quân đội Syria đã chuyển từ giai đoạn phòng thủ bị động sang cầm cự và bắt đầu bước sang giai đoạn phản công, giải phóng lãnh thổ từ tay các ổ nhóm khủng bố và đối lập.

Tuy nhiên, họ vẫn không đủ lực lượng để giữ vững các địa bàn then chốt (ví dụ như vụ mất Palmyra, hay thất cơ ở Hama) và mở các chiến dịch tấn công lớn (ví dụ như giải vây cho Deir Ezzor hay tấn công vào Idlib).

Hiện các lực lượng đối lập và khủng bố vẫn còn rất mạnh và đang tập trung thành những cụm quân lớn ở Idlib, Hama, Daara hay Raqqa, Deir Ezzor… Để tạo thành bước ngoặt xoay chuyển cục diện chiến trường, quân đội Syria phải tung các nhóm quân chủ lực cỡ sư đoàn, quân đoàn để mở các chiến dịch quy mô lớn.

Nắm được sự biến chuyển của cục diện cuộc chiến tranh và yêu cầu tất yếu về lực lượng của giai đoạn phản công, Nga đã giúp đỡ quân đội Syria thành lập Quân đoàn 5 như một cụm quân chủ lực lớn đầu tiên đảm trách nhiệm vụ trên chiến trường phía nam và phía đông đất nước.

Để giải phóng thêm nhiều vùng lãnh thổ và xoay chuyển cục diện chiến tranh, Syria cần nhiều nắm đấm chủ lực mạnh như Quân đoàn 5

Hiện Bộ Chỉ huy tối cao của Quân đội Syria đang thúc đẩy kế hoạch tuyển mộ quân để hoàn thiện biên chế của quân đoàn này. Sau đó, tất cả số tân binh mới của Quân đoàn 5 sẽ được bàn giao để các chuyên gia quân sự và lực lượng đặc nhiệm Nga trực tiếp huấn luyện.

Mặc dù quân số hiện chưa đông, nhưng Quân đoàn 5 trong tương lai được xây dựng cơ cấu tổ chức và biên chế với khung quân số khoảng từ 50.000 đến 70.000 binh sĩ và các trang bị-vũ khí hiện đại nhất.

Sự hỗ trợ trực tiếp của Nga sẽ khiến binh lính của Quân đoàn tình nguyện số 5 được huấn luyện bài bản và thiện chiến hơn, đồng thời cũng được cung cấp trang bị và vũ khí hiện đại hơn. Do đó, họ đã trở thành một lực lượng tinh nhuệ không kém gì lực lượng đặc nhiệm Tiger nhưng quân số đông gấp bội.

Nga đang cố gắng làm hết sức để khôi phục tinh thần chiến đấu, rèn luyện kỹ năng chiến đấu cá nhân cho binh lính Syria; nâng cao khả năng tác chiến của từng đơn vị và khả năng phối hợp tác chiến quy mô lớn của các đơn vị quân đội Syria, giúp SAA đi nhanh đến thắng lợi.

Các chuyên gia cho rằng, việc thành lập Quân đoàn 5 mới chỉ là bước đầu tiên trong nỗ lực cải cách hệ thống quân đội Syria, tạo ra một lực lượng quân sự quy mô lớn, có cơ cấu chỉ huy thống nhất nhằm dễ dàng quản lý, kiểm soát và thu hút nhiều lực lượng dân quân ủng hộ chính phủ.

Giới chuyên gia nhận định rằng, Quân đoàn 5 cho đến nay là một thử nghiệm thành công vì nó đã hoàn thành tất cả các nhiệm vụ được giao và là tiền thân để sáp nhập tất cả các lực lượng dân quân ủng hộ chính phủ vào trong biên chế của Lực lượng Vũ trang Syria trong tương lai.

Ngược lại, các nhóm ủng hộ chính phủ cũng nên quan tâm đến việc chính thức hóa mối quan hệ và hội nhập vào các cơ cấu quân sự và an ninh của chính phủ Syria. Do đó, các thành viên của họ sẽ có thể chiếm một vị trí chính thức trong tiến trình hòa giải dân tộc của Syria sau chiến tranh.

Theo Thiên Nam

Đất Việt