Putin đưa ra học thuyết mới nhằm thoát bao vây, cô lập?

Ngày 26/7 vừa qua, trong một cuộc họp do Tổng thống Nga V. Putin chủ tọa, Phó Thủ tướng Dmitry Rogozin báo cáo về sửa đổi “Học thuyết biển” đã được ông Putin phê duyệt. Trong “Học thuyết biển” mới này, đáng chú ý nhất là việc nước Nga xác định quan điểm rõ ràng “Các yếu tố quyết định trong quan hệ với NATO vẫn là Liên bang Nga không thể chấp nhận kế hoạch NATO triển khai cơ sở hạ tầng quân sự của mình đến gần  biên giới Nga”.

Còn nhớ, Tổng thống Putin từng tuyên bố kế hoạch của Nga cho đến cuối thập niên này, sẽ chi khoảng 20 nghìn tỷ Rub, (tương đương 300 tỷ USD) để tái hiện đại hóa lực lượng vũ trang, trong đó lực lượng hải quân sẽ được dành một vị trí xứng đáng.

Có thể nói với “Học thuyết biển” mới này, Liên Bang Nga đã ban hành một chính sách rõ ràng về việc hướng ra đại dương và lấy lại vị thế cường quốc biển – nhưng trên cơ sở tôn trọng luật pháp quốc tế và đặt các nhiệm vụ phát triển kinh tế, bảo vệ môi trường sinh thái biển và bảo vệ hòa bình song song với nhau.

Đáp trả NATO

Có thể quan sát thấy, trong nửa đầu năm 2015, lực lượng của NATO đã ngày càng tiến sát biên giới nước Nga. Dường như nước Nga đã “co lại” hơn bao giờ hết và phải chăng nó lại trở nên yếu ớt, dễ bị bắt nạt như thời kỳ “nước Nga ốm yếu của Yeltsin” những năm 1990?

Hãy cùng điểm lại một số sự kiện từ đầu năm:

Tháng Giêng, NATO triển khai sáu “Trung tâm chỉ huy” trên lãnh thổ các nước thành viên phía Đông của liên minh quân sự này – với lý lẽ cần “đề phòng mối đe dọa từ nước Nga”.

Tháng 2, không quân Mỹ điều 12 máy bay tấn công A-10 Thunderbolt “tankbuster” tới một căn cứ không quân ở Đức và quân đội Mỹ bố trí hàng trăm xe tăng và xe quân sự ở Latvia.

Hồi tháng 3, AFP đưa tin, Lầu Năm góc tuyên bố điều động 100 binh sĩ Mỹ sử dụng một khẩu đội tên lửa Patriot cùng một lữ đoàn phòng không Ba Lan diễn tập trên lãnh thổ nước này. Đây được coi như một động thái hướng về nước Nga trong bối cảnh căng thẳng xung quanh Ukraine. Mỹ cũng cho biết sẽ sớm gửi xe bọc thép Stryker, đoàn xe sẽ theo lộ trình 1.100 dặm qua sáu quốc gia châu Âu.

Tuần thứ hai của tháng 3, các tàu quân sự Mỹ, Canada, Italy và Đức tham gia cuộc diễn tập chung trên Biển Đen với các tàu chiến của Bulgaria, Romania và Thổ Nhĩ Kỳ. Cuộc diễn tập được tiến hành ở thành phố cảng Varna của Bulgaria, khu vực tiếp giáp với bán đảo Crimea mà Nga sáp nhập cách đây một năm và chỉ cách căn cứ hải quân Sevastopol của Nga vài trăm km.

Trước các động thái của Phương Tây, việc “Học thuyết biển” mới vẫn dành một số nội dung nói về tiến trình “đông tiến” của NATO không có gì khó hiểu. Nước Nga đang ở trong tình thế vẫn đang bị áp đặt lệnh trừng phạt từ các nước Phương Tây đứng đầu là Hoa Kỳ và chịu ảnh hưởng không hề nhỏ.

Tăng cường đầu tư cho lực lượng vũ trang, còn là một việc làm cần thiết để yên lòng dân. Lâu nay nước Nga vẫn đang bị coi là tụt hậu trong công nghệ quân sự, trong đó bao gồm cả kỹ thuật quân sự hàng hải; không nhiều thì ít, lòng tự hào của người dân Nga bị tổn thương… “Học thuyết biển” mới, do đó cực kỳ cần thiết với nước Nga trong giai đoạn này.

Học thuyết biển mới sẽ giúp gì cho Nga? (Ảnh minh họa, nguồn: RT)

Bắc Băng Dương: Quan trọng không kém

Ngoài hướng Đại Tây Dương với lý luận “đáp trả NATO”, nước Nga đã xác định Bắc Băng Dương là hướng quan trọng không kém, không chỉ vì nó kết nối với Bắc Đại Tây Dương; mà đại dương này bước bao quanh bởi các nước rất mạnh về cả kinh tế lẫn quân sự. Bằng nguyên tắc phân chia truyền thống là nối Bắc Cực với hai điểm đầu mút của đất nước, nước Nga vốn chiếm tới 11 múi giờ vắt từ Tây sang Đông, sẽ là nước có được vùng biển lớn nhất trong đại dương này.

Đây là đại dương được dự báo có trữ lượng dầu khí chiếm tới 25% dầu khí toàn cầu; nguồn lợi của các nước liên quan không hề nhỏ. Tuy nhiên đây cũng là đại dương do những khó khăn về khí hậu, nên luôn luôn tồn tại những tranh chấp về biên giới. Hiện nay, vùng trời Bắc Cực cũng là vùng có nhiều đường bay thương mại được khai thác từ Tây bán cầu sang châu Âu, trong đó có cả bay sang Nga và một số nước Bắc Á…

Hạm đội Biển Bắc của Nga hiện nay có trụ sở Bộ tư lệnh ở Severomorsk (vùng Murmansk.) Hạm đội này còn được biên chế lực lượng tàu ngầm chiến lược của Nga, đồn trú ở căn cứ Gadzhiyevo (vịnh Yagelnaya).

Ngược dòng lịch sử, Liên Xô cũ là cường quốc về hàng hải ở vùng biển Bắc Cực, với những con tàu phá băng nguyên tử tiên tiến của thế giới; ngoài ra Liên Xô cũng đã từng phát triển và duy trì được lực lượng Không quân Hải quân mạnh, có khả năng tác chiến rất tốt ở khu vực có khí hậu khắc nghiệt này.

Việc Liên Xô tan rã, không làm mất đi của nước Nga lợi thế địa chính trị đối với các vùng biển như Baltic, Biển Bắc và Thái Bình Dương, các căn cứ như Kalinigrad, Murmansk hay Vladivostok còn nguyên không suy suyển. Do đó việc Nga lại dành nhiều quan tâm cho Biển Bắc, đơn giản chỉ là lấy lại thế mạnh sẵn có.

“Học thuyết biển” mới dành cho hai hướng Thái Bình Dương và Ấn Độ Dương những chính sách hòa dịu hơn. Với Thái Bình Dương, chính là vùng biển tiếp giáp với những vùng biển đang có tranh chấp khu vực, như biển Hoa Đông, biển Đông… Quan hệ của Nga đang khá tốt đẹp với các nước trong khu vực, đặc biệt là Trung Quốc. Đồng thời quan hệ Nga - Nhật cũng đang dần ấm lại, bất chấp lệnh trừng phạt của Phương Tây… Nếu như xác định một chính sách đối đầu, thì những vấn đề xung quanh quần đảo Kuril tất sẽ lại nổi lên.

Trong tình hình đó, Nga tốt hơn là đóng một vai trò trung gian trong khu vực; nên “Học thuyết biển” mới xác định nhiệm vụ bảo vệ hòa bình, ổn định ở hướng này có thể coi là thỏa đáng. “Mục tiêu lâu dài trong khu vực này: “làm giảm nguy cơ của mối đe dọa đối với an ninh quốc gia Nga, duy trì sự ổn định chiến lược trong khu vực, phát triển các lực lượng (quân đội) và các căn cứ của Hạm đội Thái Bình Dương…”

Với hướng Ấn Độ Dương cũng như Địa Trung Hải, để duy trì lực lượng Hải quân, Nga cần xây dựng được quan hệ tốt đẹp với các nước xung quanh, mà quan trọng nhất chắc chắn là Ấn Độ… Trong thời gian tới, nhiều khả năng sẽ tiếp tục có những hoạt động chung của Hải quân hai nước và Hải quân Nga sẽ phải tiếp tục duy trì những căn cứ cũ hoặc đi tìm thêm những căn cứ mới ở Châu Á – Thái Bình Dương.

Như vậy với “Học thuyết biển” mới này, nước Nga muốn thoát ra khỏi tình thế bị bao vây, cô lập, hướng tới lấy lại một sức mạnh có tính toàn cầu và một định hướng chiến lược lâu dài. Nếu như trước đây người ta nói rằng, sự sụp đổ của Liên Xô là một thảm họa cho an ninh toàn cầu, thì nếu như nước Nga làm được những gì cho hòa bình và ổn định toàn cầu như trong “Học thuyết biển” mới này xác định, cũng sẽ là những đóng góp lớn cho thế giới.

Theo Phúc Lai

Vietnamnet