Philippines "hâm nóng" quan hệ với Mỹ khi Trung Quốc gia tăng bành trướng

Theo Asia Times, Trung Quốc được cho đã dùng "chủ nghĩa cơ hội" ở Biển Đông trong thời gian qua khi lợi dụng các nước trong khu vực và cả thế giới đang tập trung chống dịch Covid-19 để thực hiện các hành động phi pháp trên Biển Đông.

Các hành động của Bắc Kinh được cho là đã thúc đẩy Philippines và Mỹ tái khởi động lại mối quan hệ liên minh, mà bằng chứng rõ ràng nhất chính là việc Tổng thống Rodrigo Duterte bất ngờ đảo ngược quyết định hủy Hiệp ước các lực lượng thăm viếng với Mỹ (VFA) mà nước này đưa ra 4 tháng trước.

VFA, thỏa thuận ký từ hàng chục năm trước, cho phép hàng nghìn quân Mỹ tới Philippines thực hiện các cuộc tập trận quân sự và hoạt động hỗ trợ nhân đạo.

Ngay sau động thái trên, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Mark Esper ngày 12/6 đã điện đàm với người đồng cấp Philippines Delfin Lorenzana và cảm ơn về quyết định nói trên, cũng như cam kết Mỹ sẽ hỗ trợ đồng minh Philippines trong cuộc chiến chống Covid-19.

Cuộc trao đổi giữa 2 quan chức quốc phòng cấp cao đánh dấu một bước tiến trong quan hệ 2 nước sau nhiều tháng 2 bên căng thẳng vì một số mâu thuẫn.

Vào tháng 2, sau khi nhận được thông báo hủy VFA từ Manila, Bộ trưởng Esper cho rằng Philippines đã đi “lệch hướng”, trong bối cảnh Mỹ và các nước trong khu vực đang truyền đi thông điệp rằng “Trung Quốc phải tuân thủ quy tắc trật tự quốc tế”.

Vào tháng 3, một báo cáo của Vụ Khảo cứu Quốc hội Mỹ (CRS) cảnh báo việc hủy VFA sẽ “làm gia tăng sự không chắc chắn về tương lai của hợp tác quân sự Mỹ - Philippines, một phần thiết yếu trong thế trận an ninh của Mỹ ở châu Á”.

Vào thời điểm đó, Trung Quốc thực hiện hàng loạt các động thái phi pháp trên khu vực Biển Đông, làm dấy lên cáo buộc Bắc Kinh lợi dụng cuộc khủng hoảng Covid-19 để củng cố vị thế của mình trong vùng biển tranh chấp chủ quyền.

Sau quyết định tiếp tục thực hiện VFA của Tổng thống Duterte, Ngoại trưởng Philippines Teodoro Locsin Jr lý giải rằng việc Manila đảo ngược quyết định nhằm ứng phó với “sự thay đổi tình hình nhanh chóng và rộng khắp trên thế giới trong bối cảnh dịch bệnh và căng thẳng giữa các nước lớn gia tăng”.

“Chúng tôi mong đợi tiếp tục duy trì quan hệ quân sự mạnh mẽ với Mỹ trong khi chúng tôi cùng với đồng minh trong khu vực xây dựng một nền phòng thủ chung để hướng tới ổn định và hòa bình bền vững”, ông  Locsin Jr nói.

Đại sứ Philippines tại Mỹ Jose Manuel Romualdez cáo buộc rằng Trung Quốc đang có hành vi gây hấn phi pháp ngày càng gia tăng với các nước trong khu vực Biển Đông và điều này đóng vai trò quan trọng trong việc Philippines đảo ngược quyết định hủy VFA.

Trong thời gian qua, Mỹ lên tiếng cảnh báo về việc Trung Quốc dường như đang lợi dụng đại dịch Covid-19 làm vỏ bọc để thúc đẩy các yêu sách chủ quyền phi lý ở Biển Đông. 

Hồi đầu tháng, Mỹ gửi công hàm lên Liên Hợp Quốc bác yêu sách chủ quyền của Trung Quốc ở Biển Đông. Washington cho rằng, Bắc Kinh đã đưa ra các yêu sách quá mức và không phù hợp với luật pháp quốc tế.

Đức Hoàng

Theo Asia Times