Phát hiện bằng chứng đầu tiên về vật chất tối

Phát hiện trên vừa được một nhóm các nhà khoa học quốc tế công bố ngày hôm qua. Theo đó thiết bị phát hiện các hạt tia vũ trụ mạnh nhất từ trước đến nay đã đem lại những kết quả ban đầu trong nỗ lực săn tìm vật chất tối. Thiết bị này có tên Máy quang phổ từ Alpha (AMS) được đặt bên ngoài trạm vũ trụ ISS.

AMS tập trung nghiên cứu các tia vũ trụ, hay các hạt mang năng lượng cao, trước khi chúng đi vào bầu khí quyển Trái Đất. Dựa trên các đo đạc từ AMS, các nhà khoa học tin rằng một lượng lớn hạt pozitron, hay còn gọi là hạt phản vật chất, trong chùm các tia vũ trụ đang lao tới có thể “được tạo ra khi hai hạt vật chất tối va chạm và triệt tiêu nhau”, thông báo của Phòng thí nghiệm châu Âu về vật lý hạt (CERN) cho biết. 

Lý thuyết này, còn được biết đến với cái tên siêu đối xứng, được đưa ra cách đây khoảng 2 thập kỷ nhưng đến nay vẫn đang chờ để được chứng minh. 

Vật chất tối chiếm phần lớn khối lượng của vũ trụ nhưng không thể quan sát một cách trực tiếp. Các nhà thiên văn học biết chúng có tồn tại bởi sức hút của nó đối với các hạt mà con người có thể quan sát. Ví dụ, các thiên hà sẽ không thể quay và duy trì được hình dạng như hiện nay nếu không có sự hiện diện của vật chất tối.

“Các kết quả này phù hợp với những hạt pozitron phát sinh từ sự triệt tiêu của các hạt vật chất tối trong không gian, nhưng là chưa đủ để kết luận bác bỏ các cách giải thích khác”, CERN khẳng định. Hiện các hạt pozitron còn có thể bắt nguồn từ ẩn tinh, hay những phần còn lại khi một ngôi sao “chết”. 

AMS được đặt lên trạm ISS năm 2011. Thời gian hoạt động của thiết bị này càng lâu, số liệu mà nó thu thập được càng chính xác và các nhà khoa học càng có thể khẳng định nhiều hơn trong các tuyên bố của mình. Tuy vậy, người phát ngôn của nhóm nghiên cứu, giáo sư Sam Ting, cho biết nhóm công tác AMS sẽ tiến hành một cách bình tĩnh và cẩn trọng. 

Việc có thể miêu tả một cách chính xác vật chất tối đang là một nhiệm vụ cấp thiết của vật lý hiện đại. Những vật chất thông thường, những thứ con người có thể quan sát bằng kính viễn vọng, hiện chỉ chiếm 4,9% khối lượng/năng lượng của vũ trụ. Trong khi đó tỷ lệ này của vật chất tối được cho là lên tới 26,8%.