Ông Trump dừng đàm phán thương mại với Canada, dọa áp thuế mới

Viết trên nền tảng Truth Social ngày 27/6, Tổng thống Trump tuyên bố sẽ chấm dứt toàn bộ các cuộc đàm phán thương mại với Canada nhằm phản ứng với loại thuế kỹ thuật số mà Ottawa dự kiến sẽ áp dụng, đồng thời cảnh báo Canada sẽ sớm phải đối mặt với mức thuế mới từ phía Mỹ trong vòng một tuần tới.

“Do loại thuế quá mức này, chúng tôi chính thức chấm dứt toàn bộ các cuộc thảo luận thương mại với Canada, có hiệu lực ngay lập tức”, ông Trump viết. Ông đồng thời cho rằng Canada là đối tác thương mại “rất khó tính”.

Động thái mới nhất của ông Trump nhằm vào loại thuế dịch vụ kỹ thuật số mà Canada đã ban hành từ năm ngoái, với dự kiến sẽ mang lại khoảng 5,9 tỷ đô la Canada (tương đương 4,2 tỷ USD) trong vòng 5 năm tới. Dù không phải một biện pháp mới, nhưng theo Hiệp hội Công nghiệp máy tính và truyền thông Mỹ, các tập đoàn công nghệ lớn của Mỹ sẽ phải nộp khoản thuế đáng kể cho Ottawa từ ngày 30/6 tới đây.

Loại thuế này, ở mức 3%, áp dụng cho các công ty quy mô lớn hoặc hoạt động đa quốc gia như Alphabet, Amazon và Meta khi cung cấp dịch vụ kỹ thuật số cho người dân Canada. Washington từng yêu cầu mở các cuộc đàm phán giải quyết tranh chấp liên quan đến vấn đề này.

Dù có thể đã tránh được một số biện pháp áp thuế diện rộng của ông Trump trong quá khứ - như mức thuế 10% áp lên hầu hết các đối tác thương mại của Mỹ - Canada vẫn đang phải đối mặt với một hệ thống thuế riêng biệt. Chính quyền Trump trước đó từng áp thuế cao đối với thép, nhôm và xe hơi nhập khẩu từ Canada.

Tuần trước, Thủ tướng Canada Mark Carney tuyên bố Ottawa sẽ điều chỉnh thuế trả đũa 25% đối với thép và nhôm của Mỹ nếu hai nước không đạt được thỏa thuận trong vòng 30 ngày, sau khi Washington tuyên bố tăng gấp đôi mức thuế lên 50%.

“Chúng tôi sẽ tiếp tục các cuộc đàm phán đầy thách thức này với tinh thần đặt lợi ích của người dân Canada lên hàng đầu”, ông Carney phát biểu ngày 27/6, đồng thời cho biết ông chưa có cuộc trao đổi nào với ông Trump sau tuyên bố chấm dứt đàm phán từ phía Mỹ.

Căng thẳng với Canada xảy ra không lâu sau khi Mỹ và Trung Quốc xác nhận đã hoàn tất khuôn khổ để thúc đẩy các bước đi tiếp theo trong đàm phán thương mại song phương.

Theo thông tin từ phía Trung Quốc, Mỹ sẽ dỡ bỏ một số biện pháp hạn chế trong khi Bắc Kinh sẽ tiến hành xem xét và phê duyệt các mặt hàng nằm trong danh mục kiểm soát xuất khẩu.

Một trong những ưu tiên của Washington trong tiến trình này là đảm bảo nguồn cung đất hiếm - thành phần quan trọng trong sản xuất xe điện, thiết bị lưu trữ và cả vũ khí công nghệ cao. Trung Quốc hiện nắm phần lớn sản lượng đất hiếm toàn cầu, và từ tháng 4 vừa qua, nước này bắt đầu yêu cầu giấy phép xuất khẩu, động thái được cho là nhằm đáp trả chính sách thuế quan cứng rắn của Mỹ.

Sau cuộc gặp tại Geneva hồi tháng 5, hai bên đã nhất trí tạm thời hạ mức thuế trả đũa lẫn nhau, đồng thời Trung Quốc cam kết nới lỏng một số biện pháp phi thuế quan. Tuy nhiên, phía Mỹ sau đó cáo buộc Bắc Kinh vi phạm thỏa thuận, đặc biệt là việc chậm phê duyệt giấy phép xuất khẩu.

Tiến triển đã được ghi nhận sau cuộc gặp mới đây tại London (Anh), khi hai bên thống nhất được khuôn khổ để triển khai thỏa thuận Geneva. Một quan chức Nhà Trắng cho biết Mỹ và Trung Quốc đã “đạt được một nhận thức chung bổ sung” nhằm thực hiện thỏa thuận này.

Bộ Thương mại Trung Quốc sau đó xác nhận rằng nước này sẽ “xem xét và phê duyệt các đơn đăng ký xuất khẩu đối với mặt hàng thuộc diện kiểm soát nếu đáp ứng đủ điều kiện theo quy định pháp luật”, trong khi phía Mỹ sẽ “gỡ bỏ một loạt biện pháp hạn chế đối với Trung Quốc.”

Nhiều thỏa thuận thương mại đang chờ phía trước

Trong khi đó, các nền kinh tế khác đang đứng trước hạn chót ngày 9/7, khi mức thuế mới của Mỹ dự kiến sẽ tăng từ 10% lên cao hơn nếu các nước không đạt được thỏa thuận thương mại với Washington.

Vẫn chưa rõ liệu các quốc gia có thể đạt được thỏa thuận trước thời hạn để tránh bị áp thuế mới hay không. Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent ngày 27/6 cho biết Washington có thể hoàn tất lộ trình ký kết các thỏa thuận thương mại trước tháng 9, đồng nghĩa nhiều hiệp định vẫn đang được xúc tiến, dù có thể kéo dài sang sau tháng 7.

Ông Bessent cho biết Mỹ đang tập trung đàm phán với 18 đối tác chính. “Nếu có thể ký kết với 10 đến 12 trong số các đối tác quan trọng đó, cùng với khoảng 20 đối tác khác cũng rất đáng chú ý, thì tôi cho rằng toàn bộ lộ trình thương mại có thể hoàn tất trước Ngày Lao động”, ông nói, nhắc đến kỳ nghỉ lễ ở Mỹ vào ngày 1/9.

Nhà Trắng cũng để ngỏ khả năng gia hạn thời hạn chót tháng 7, hoặc Tổng thống Trump có thể đơn phương quyết định mức thuế áp dụng nếu không có thỏa thuận nào đạt được.