Những lỗi sơ đẳng gây nguy hiểm cho binh sĩ Nga tại chiến trường Ukraine

Theo các nhà phân tích quân sự, các lực lượng Nga đang lặp lại những sai lầm cơ bản gây nguy hiểm an ninh và an toàn cho binh lính chiến đấu ở Ukraine, bao gồm cả việc sử dụng điện thoại di động ở những khu vực tập trung quân trong tầm bắn của pháo binh Ukraine.

Dẫn chứng mới nhất cho điều này là vụ việc các lực lượng Ukraine đã tập kích một trường dạy nghề ở thành phố Makiivka, thuộc khu vực Donbass được sử dụng làm căn cứ cho các binh sĩ Nga ngay trong thời khắc giao thừa đón năm mới 2023.

Theo Bộ Quốc phòng Nga, vụ tập kích kể trên diễn ra lúc 0h01 phút (giờ Moscow) đêm 1/1/2023.

Quân đội Ukraine đã phóng 6 tên lửa từ tổ hợp HIMARS vào điểm đóng quân này, trong đó 2 quả bị đánh chặn, 4 quả trúng mục tiêu, gây ra tổn thất về người nặng nề nhất của Nga kể từ khi phát động chiến dịch quân sự ở Ukraine hồi cuối tháng 2/2021.

Vụ tập kích này của Kiev khiến 89 binh sĩ Nga đã thiệt mạng, trung tướng Sergei Sevryukov, người phát ngôn Bộ Quốc phòng Nga xác nhận hôm 4/1.

Cục Thông tin Chiến lược thuộc Bộ Quốc phòng Ukraine trước đó cho biết, khoảng 400 lính Nga đã thiệt mạng và 300 người bị thương trong vụ nổ nhưng một số chuyên gia quân sự tỏ ra hoài nghi, cho rằng con số này bị phía Ukraine phóng đại.

Vụ việc làm bùng lên những tranh cãi ngay tại quê nhà. Nhiều người Nga bày tỏ nỗi đau, thề trả thù cho 89 binh sĩ chết trong vụ pháo kích ở Makiivka, trong khi một số giận dữ chỉ trích chỉ huy đơn vị.

Giải thích nguyên nhân căn cứ bị lộ vị trí từ đó dẫn đến đợt tập kích gây thiệt hại nặng nề này, phía Nga đã xác nhận do các binh sĩ lén dùng điện thoại, từ đó dẫn đến đợt tập kích gây thiệt hại nặng nề này.

Trên chiến trường, nơi hoạt động tác chiến điện tử được tiến hành dày đặc, bất kỳ động tác bật nguồn điện thoại nào cũng tiềm ẩn nguy cơ để lộ vị trí, khiến đối phương dễ dàng xác định mục tiêu. Và thực tế rõ ràng rằng, việc hàng chục hay hàng trăm điện thoại cùng hoạt động tại một vị trí sẽ giúp Ukraine dễ dàng nhận định đây là một điểm tập kết quân của Nga và phát động tập kích.

"Yếu tố này giúp đối phương xác định tọa độ vị trí của quân nhân để thực hiện đòn tấn công tên lửa", tướng Sevryukov nói.

Đây không phải lần đầu tiên Nga bị mắc sai lầm như vậy. Mới đây, Ukraine tập kích một ngôi nhà được lực lượng đặc nhiệm Nga dùng làm nơi đóng quân gần thành phố Sahy, vùng Kherson, cách thành phố Kherson hơn 30 km, cùng vì lỗi binh sĩ sử dụng điện thoại di động.

Vị tướng này cũng khẳng định, một ủy ban điều tra đã được thành lập để điều tra những người phải chịu trách nhiệm và các lực lượng đang nỗ lực thực hiện các biện pháp cần thiết để tránh thảm kịch tương tự trong tương lai.

Những lỗi cơ bản

Trong khi đó, thông tin từ nhiều chuyên gia quân sự và các nguồn tin thân cận Nga khác cũng chỉ ra một số sai lầm nghiêm trọng của các chỉ huy quân sự, đặc biệt là việc họ cho phép lượng lớn binh lính tập trung ở một khu vực nằm trong tầm bắn chính xác của pháo binh Ukraine.

Ngôi trường dạy nghề nơi họ đóng quân nằm cách chiến tuyến chưa đầy 16 km, trong khi pháo HIMARS có tầm bắn 80 km.

Bên cạnh đó, chỗ ngủ nghỉ của các binh sĩ còn ở ngay bên cạnh kho đạn dược. Và khi kho đạn trúng tên lửa HIMARS, một vụ nổ lớn xảy ra, san phẳng cả cơ sở cùng các khí tài quân sự ở gần đó.

Pavel Gubarev, một cựu quan chức Nga bổ nhiệm ở khu vực Donetsk, cho rằng quyết định triển khai lượng lớn binh sĩ ngay cạnh kho đạn của chỉ huy đơn vị là "đáng bị truy tố". Ông cho rằng, các sĩ quan Nga từng phạm sai lầm này ở giai đoạn đầu chiến sự và đáng lẽ họ phải nắm được bài học nhãn tiền này.

Ngoài ra, theo các chuyên gia, lực lượng Nga đang mắc lại những sai lầm trong việc điều phối, chỉ huy các tân binh Nga như thời kỳ đầu của chiến dịch quân sự đặc biệt. Thời điểm đó, lực lượng Nga đã chịu nhiều tổn thất trong kế hoạch vượt sông mà không có chuẩn bị kỹ càng cũng như với kỷ luật tác chiến kém.

Đến mùa hè, quân đội Ukraine đã sử dụng HIMARS để phá hủy các kho đạn và sở chỉ huy Nga.

Vì việc vận chuyển khí tài và hậu cần phụ thuộc vào hệ thống đường sắt, hầu hết các trung tâm hậu cần Nga đều được đặt gần những điểm giao thông đường sắt quan trọng hoặc các nhà ga và tất nhiên là rất khó ngụy trang. Chính điểm yếu này đã khiến Ukraine dễ dàng nhắm mục tiêu hơn.

Theo các nhà phân tích Ukraine và phương Tây, khi hiệu quả của tên lửa HIMARS càng rõ ràng, Nga đã nỗ lực phân tán kho đạn và di chuyển ra xa khỏi tầm bắn của loại vũ khí này. Tuy nhiên, phía Nga dường như đã "quên" điều chỉnh nhiều hoạt động tác chiến khác trên chiến trường.

Theo chuyên gia Joris Van Bladel thuộc Viện Quan hệ Quốc tế Hoàng gia Egmont có trụ sở ở Brussels (Bỉ), phía Nga cũng không tận dụng triệt để được thế mạnh là "cấu trúc chỉ huy truyền đạt mệnh lệnh từ trên xuống". Đây từng là lợi thế giúp quân đội Nga có thể hành động nhất quán và duy trì kỷ luật ngay cả khi hứng chịu tổn thất.

Nhưng tại chiến trường Ukraine, mô hình này cũng bộc lộ sự cứng nhắc, thiếu linh hoạt.