Nhật Bản ký kết mức vốn ODA kỷ lục cho Việt Nam trong 6 năm

Tại cuộc họp báo giữa kỳ tài khóa 2024 của Cơ quan Hợp tác Quốc tế Nhật Bản (JICA) vào ngày 17/10, Trưởng đại diện Văn phòng JICA Việt Nam Sugano Yuichi nhấn mạnh, năm 2023 đánh dấu kỷ niệm 50 năm thiết lập quan hệ ngoại giao giữa Nhật Bản và Việt Nam, hai nước đã thống nhất nâng cấp quan hệ lên "Quan hệ đối tác chiến lược toàn diện vì hòa bình và thịnh vượng ở châu Á và thế giới".

Trên cơ sở mối quan hệ hữu nghị cấp ngoại giao, JICA đã nỗ lực triển khai các dự án hỗ trợ công cuộc phát triển kinh tế của Việt Nam.

Trong năm tài khóa của Nhật Bản, từ tháng 4/2023 đến tháng 3/2024, JICA đã ký kết các khoản vốn vay tổng giá trị lên tới 102,2 tỷ yên (tương đương 678 triệu USD, chưa bao gồm "Tài trợ đầu tư cho khu vực tư nhân"), mức cao nhất trong 6 năm qua kể từ năm 2017.

Hợp tác kỹ thuật đạt 5,2 tỷ yên (tương đương 35 triệu USD), quy mô lớn nhất thế giới trong cùng năm tài khóa. Viện trợ không hoàn lại đạt 1,1 tỷ yên (tương đương 7,5 triệu USD) vốn cam kết.

"Những chương trình và dự án của JICA đã kịp thời hỗ trợ Việt Nam phục hồi kinh tế sau đại dịch Covid-19, đóng góp cả về hạ tầng kinh tế và phát triển nguồn nhân lực, tạo nền tảng cho tăng trưởng kinh tế trong trung và dài hạn", Trưởng đại diện Văn phòng JICA Việt Nam Sugano Yuichi nhấn mạnh.

Theo Trưởng đại diện JICA, người dân và doanh nghiệp Nhật Bản tiếp tục thể hiện sự quan tâm lớn đến Việt Nam, một quốc gia liên tục duy trì tăng trưởng ổn định và bền vững.

Việt Nam là nước đứng đầu trong số các nước mà JICA đang triển khai hợp tác với việc cử 45 tình nguyện viên hợp tác hải ngoại Nhật Bản, 36 dự án đầu tư kinh doanh của doanh nghiệp vừa và nhỏ của Nhật Bản trong lĩnh vực phát triển bền vững (SDG), 24 dự án hợp tác kỹ thuật cấp cơ sở (Chương trình đối tác phát triển).

Ngoài ra, Việt Nam là nước đứng thứ 2 thế giới với 9 dự án thuộc chương trình "Tài trợ đầu tư cho khu vực tư nhân" của JICA.

3 trụ cột hợp tác trọng điểm

Đối với từng dự án cụ thể tại Việt Nam, JICA tập trung vào 3 trụ cột trọng điểm.

Trong trụ cột về "tăng trưởng chất lượng cao", nhà máy xử lý nước thải Bình Hưng ở thành phố Hồ Chí Minh là dự án sử dụng nguồn vốn vay đã tổ chức lễ khánh thành nhà máy vào tháng 8. Tại thời điểm khánh thành, đây là nhà máy xử lý nước thải có công suất lớn nhất Việt Nam và được kỳ vọng sẽ cải thiện tình trạng ô nhiễm nguồn nước, một vấn đề liên quan trực tiếp đến cuộc sống của người dân.

Ngoài ra, JICA cũng đang triển khai xây dựng nhà máy xử lý nước thải Yên Xá có quy mô lớn nhất tại Hà Nội, dự kiến sẽ hoàn thành trong thời gian tới.

Bên cạnh đó, dự án tuyến Metro số 1 tại thành phố Hồ Chí Minh được nhiều người quan tâm cũng đã bắt đầu chạy thử và thành phố đang gấp rút chuẩn bị để sớm đưa tuyến đường sắt đô thị này vào khai thác.

JICA hy vọng rằng tuyến METRO số 1 sẽ trở thành phương tiện đi lại quan trọng của người dân, góp phần giảm phát thải carbon thông qua việc giảm ùn tắc giao thông.

Tiếp theo, trong trụ cột về "hỗ trợ đối tượng dễ bị tổn thương", JICA đã phối hợp với chuyên gia cao cấp - cố vấn về quản lý rủi ro thiên tai được cử sang Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn để hỗ trợ ứng phó với cơn bão số 3 vừa đổ bộ vào khu vực phía Bắc, gây thiệt hại nặng nề về người và tài sản.

8 ngày sau khi bão đổ bộ, theo đề nghị của chính phủ Việt Nam, JICA đã kịp thời cung cấp hàng hóa viện trợ khẩn cấp bao gồm máy lọc nước và tấm trải nhựa cho quy mô 2.000 hộ ở tỉnh Yên Bái, một trong những tỉnh bị thiệt hại nặng nề.

Ngoài ra, trong khuôn khổ dự án hợp tác kỹ thuật nâng cao năng lực giảm thiểu rủi ro lũ quét, sạt lở đất ở khu vực phía Bắc, đập Sabo giúp giảm thiểu rủi ro sạt lở đất đang được xây dựng từ tháng 9 tại tỉnh Sơn La.

Bên cạnh đó, cũng tại tỉnh Sơn La, JICA đang xây dựng kế hoạch nhằm giảm thiểu rủi ro lũ quét, sạt lở đất và cân nhắc việc triển khai xây dựng kế hoạch tương tự ở các khu vực phía Bắc chịu ảnh hưởng nặng nề của cơn bão vừa qua, hướng tới mục tiêu "Xây dựng lại tốt hơn" để tăng trưởng kinh tế.

Trong lĩnh vực nông nghiệp, lễ khánh thành Dự án Khôi phục, Nâng cấp hệ thống thủy lợi Bắc Nghệ An, dự án sử dụng vốn vay, đã được tổ chức vào tháng 3. Việc tăng diện tích tưới tiêu sẽ giúp cải thiện sinh kế của người dân nông thôn.

Ngoài ra, trong hợp tác kỹ thuật nhằm tăng cường chuỗi giá trị của cây trồng an toàn đang được triển khai ở khu vực phía Bắc bị ảnh hưởng bởi cơn bão vừa qua, trước mắt JICA sẽ cố gắng đáp ứng một cách linh hoạt nhu cầu thực tế như hỗ trợ khẩn cấp nhằm sớm phục hồi đối với các hộ nông dân bị thiệt hại do cơn bão và tiếp tục sản xuất nông nghiệp trong thời gian tới.

Trong lĩnh vực y tế và chăm sóc sức khỏe, JICA đang chuẩn bị triển khai dự án hợp tác kỹ thuật mới nhằm tăng cường phòng chống viêm gan virus, một căn bệnh truyền nhiễm thường gặp ở Việt Nam. Ngoài ra, trong khuôn khổ dự án viện trợ không hoàn lại, vào tháng 5, JICA đã ký thỏa thuận viện trợ và đang triển khai thực hiện dự án "Nâng cấp trang thiết bị y tế tại Bệnh viện K" nhằm góp phần đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng về chẩn đoán và điều trị ung thư.

Trụ cột cuối cùng là "Phát triển nguồn nhân lực". Năm 2024 đánh dấu 10 năm thành lập Đại học Việt Nhật. Ngày 12/10, tại Hòa Lạc đã tổ chức sự kiện kỷ niệm, các hoạt động giao lưu và hội thảo chuyên đề kỷ niệm 10 năm thành lập trường Đại học Việt Nhật.

Vào tháng 7, khóa sinh viên hệ đại học đầu tiên đã ra trường, hiện có 1.110 sinh viên đang theo học (tính đến ngày 6/9), bao gồm sinh viên hệ cao học.

Ngoài ra, trong Chương trình JICA Chair nhằm thúc đẩy nghiên cứu Nhật Bản, JICA đang phối hợp với Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam (VASS) để biên soạn sách chuyên khảo cho sinh viên nhằm cung cấp một cách tổng quan về lịch sử quan hệ Nhật Bản - Việt Nam, và dự kiến sách sẽ được xuất bản trong thời gian sắp tới.