Người Việt làm thay đổi bộ mặt của một thành phố Mỹ

Giờ đây là một bác sĩ 41 tuổi, Tran là thành viên của cộng đồng người Mỹ gốc Việt làm ăn phát đạt tại thành phố San Jose.

Kể từ khi chiến tranh ở Việt Nam kết thúc cách đây 30 năm, 700 nghìn người Việt đã đến Mỹ và San Jose là nơi có đông người Việt nhất ở bên ngoài Việt Nam. Một cuộc khảo sát gần đây cho thấy số người Mỹ gốc Việt tại San Jose hiện khoảng 80 nghìn, gần 1/10 số dân thành phố này.

"Số người gốc Việt đang tăng nhanh, nhanh hơn nhiều so với tôi tưởng", Tam Nguyen, chủ bút tờ Saigon USA News, một trong số 5 tờ báo tiếng Việt tại thành phố ở phía nam San Francisco này cho hay.

Tran nhớ lại khi còn là một cậu bé ở Việt Nam, khi Sài Gòn sụp đổ, Tran cùng gia đình lên một chiếc thuyền chật ních người để sang Mỹ.

Bố của Tran, một cựu trung tá chính quyền miền Nam Việt Nam, đã làm việc cật lực tại một nhà máy để con ông có thể học đại học.

"Thung lũng Silicon được xây dựng trên lưng của người nhập cư", Tran nói.

Nguyen nhớ lại quãng thời gian cách đây 20 năm khi những người Việt nhập cư giúp làm hồi sinh lại trung tâm thành phố bị lãng quên của San Jose. "Vì giá thuê nhà thấp, chúng tôi có thể có thể mở các cửa hàng nhỏ bán rau quả, nhà hàng, làm tóc. Đó là cách chúng tôi tồn tại".

Song giờ đây, giá nhà đất tại khu trung tâm của San Jose quá cao, và người gốc Việt đang bị đẩy ra khu ngoại ô, nơi giá đỡ đắt đỏ, Nguyen cho hay.

Vi Uong, 29 tuổi và tốt nghiệp đại học ngành sinh hóa, đang làm việc tại nhà hàng Pho Bang của gia đình anh, một trong 5.000 doanh nghiệp gia đình của người Việt ở San Jose.

Được trang hoàng bằng hoa và những giỏ qua để mừng Tết nguyên đán, nhà hàng của Vi Uong chật cứng khách Việt và họ đang say sưa thưởng thức món mì bò.

Tại nhà hàng Lion Plaza bên kia đường, những người đàn ông Việt Nam có tuổi đang chơi cờ dưới những chiếc đèn lồng đỏ và vàng, màu đặc trưng của dịp Tết.

Các tấm biển hiệu và những hình trang trí tại khu vực ở phía đông San Jose đều được viết bằng tiếng Việt. Cộng đồng người Việt ở đây có trình độ tiếng Anh thấp nhất so với 4 nhóm người châu Á lớn khác, Cục điều tra dân số Mỹ cho hay.

"Tôi tiếp xúc với khách hàng cả ngày và có lẽ chỉ 10% trong số đó không phải là người Việt", Uong cho biết. "Ở đây bạn không cần giỏi tiếng Anh lắm đâu".

Uong cho hay những người Mỹ gốc Việt trẻ bắt đầu mở công ty dịch thuật để giúp mọi người điền vào đơn từ và giấy tờ xin nhập cư. Các doanh nghiệp của người Việt cũng thành công trong lĩnh vực bất động sản và các công ty này chính là những người mua quảng cáo lớn nhất trên báo của Nguyen.

Tuy nhiên, không phải người nào cũng tìm thấy sự thịnh vượng.

Quả bom "dot-com" đã đánh mạnh vào thung lũng Silicon và sự suy sụp kinh tế đã ảnh hưởng đến rất nhiều người Việt. Với thu nhập tính trên đầu người thấp nhất, 13% trong số các hộ gia đình người Việt đang hưởng trợ cấp của chính phủ so với tỷ lệ 4% tính trên toàn nước Mỹ.

Tình trạng bạo lực trong cộng đồng người Việt cũng như số trẻ em gia nhập các băng nhóm đang tăng lên, Damian Bortolli, văn phòng cảnh sát San Jose cho hay.

Năm 2003, cảnh sát đã bắn chết một phụ nữ Việt Nam tại nhà khi tưởng rằng con dao làm bếp của cô là vũ khí.

Madison Nguyen, khi đó là thành viên hội đồng giáo dục của một trường học, đã nổi lên khi tổ chức các cuộc biểu tình phản đối vụ việc đó và yêu cầu cảnh sát hiểu rõ hơn về văn hóa Việt Nam. Giành được ghế hội đồng thành phố năm 2005, cô trở thành phụ nữ gốc Việt đầu tiên được bầu ở San Jose.

"Tôi chứng kiến nhiều người Mỹ gốc Việt thành công về kinh tế. Giờ đây chúng tôi tích cực hơn trên vũ đài chính trị", Nguyen cho hay.

Nguyen cho biết cô cùng các cộng sự đang tiếp xúc với cộng đồng người Việt nhiều hơn. Cô sắp tham dự lễ khởi công một khu vườn văn hóa Việt Nam và xây một trung tâm dành cho cộng đồng người Việt.

"Tôi nghĩ cộng đồng người Việt tự hào vì họ có người đại diện, điều họ thiếu suốt 30 năm qua", Nguyen nói. "Chúng tôi bắt đầu để thành phố San Jose biết rằng chúng tôi ở đây, chúng tôi có mặt ở đây để đóng góp và bày tỏ ý kiến".

Theo Ngọc Sơn 
Vnexpress/AFP