Người Ukraine lên kế hoạch ứng phó mối đe dọa chiến tranh hạt nhân

Anh Dmytro Bondarenko ngồi lặng yên, nói rằng đã sẵn sàng cho điều tồi tệ nhất trong mùa đông sắp tới.

Dưới chiếc giường gấp của mình và gần như mọi ngóc ngách khác trong căn hộ ở phía đông Kiev, anh đã dự trữ đầy nước và thực phẩm ăn sẵn. Anh cũng để sẵn những cuộn băng dính để niêm phong các cửa sổ khỏi bụi phóng xạ. Anh ấy còn có một bếp chạy bằng gas và bộ đàm chuyên dùng để cắm trại.

Thậm chí Bondarenko còn có một khẩu súng trường AR-15 và súng ngắn cùng với các hộp đạn để tự  vệ. Các thùng nhiên liệu và lốp xe dự phòng được Bondarenko cất giữ trong máy giặt để phòng trường hợp cần rời khỏi thành phố khẩn cấp.

"Bất kỳ sự chuẩn bị nào cũng nhằm mục đích giúp tôi có cơ hội sống sót nhiều hơn", anh nói khi trên người đang đeo một con dao và một bộ sơ cứu.

Khi cuộc xung đột Ukraine đã bước sang tháng thứ 9, nhiều người dân ở Ukraine không còn hỏi liệu đất nước của họ có bị tấn công vũ khí hạt nhân hay không. Điều họ phải làm là chuẩn bị ứng phó với kịch bản không tưởng đó.

Trên bàn ăn tối và trong quán bar, mọi người thường nói chuyện về việc thành phố nào sẽ là mục tiêu tiềm tàng nhất, hoặc loại vũ khí nào có thể được sử dụng. Nhiều người, như Bondarenko, đang tích trữ vật tư và lên kế hoạch đảm bảo sinh tồn.

Không ai muốn tin rằng điều đó có thể xảy ra, nhưng có vẻ như điều đó đã nằm trong tâm trí của nhiều người ở Ukraine, nơi từng chứng kiến thảm họa tai nạn hạt nhân tồi tệ nhất thế giới tại Chernobyl vào năm 1986.

"Tất nhiên Ukraine rất lo ngại về mối đe dọa này, bởi vì chúng tôi hiểu rõ việc đang đối phó với ai", cố vấn Tổng thống Ukraine, Mykhailo Podolyak, nói trong một cuộc phỏng vấn với hãng tin AP.

Điện Kremlin mới đây cáo buộc Ukraine đang chuẩn bị một sử dụng "bom bẩn", một chất nổ để phân tán chất phóng xạ và gieo rắc nỗi sợ hãi, tại các khu vực do Nga kiểm soát. Kiev kiên quyết phủ nhận và cho rằng những tuyên bố như vậy nhiều khả năng là dấu hiệu cho thấy Moscow đang chuẩn bị cho một động thái tương tự như vậy và đổ lỗi cho Ukraine.

Ký ức Chernobyl kinh hoàng

Nỗi lo hạt nhân khơi dậy ký ức đau buồn của những người đã sống sót qua thảm họa Chernobyl, khi một trong bốn lò phản ứng phát nổ cách Kiev chỉ khoảng 100 km về phía bắc, làm rò rỉ một lượng lớn phóng xạ.

Svitlana Bozhko, một nhà báo 26 tuổi ở Kiev, đang mang thai 7 tháng vào thời điểm sự cố Chernobyl xảy ra. Những nỗi sợ hãi về phóng xạ hạt nhân khiến Bozhko lo lắng trong suốt thời gian còn lại của thai kỳ, và khi con gái chào đời, câu hỏi đầu tiên của cô là: "Con tôi có mấy ngón tay?".

Cô con gái đó hiện đã là bà mẹ một con, và cũng đã rời Kiev một tháng sau khi Nga mở chiến dịch quân sự đặc biệt ở Ukraine.

Vẫn sống ở Kiev ở tuổi 62, bà Bozhko hy vọng mình sẽ không bao giờ phải trải qua những điều tương tự như vậy nữa. Nhưng tất cả những mối lo đó đã quay trở lại khi xung đột Ukraine bùng nổ.

"Một lần nữa, cảm giác bi thương và bất lực tràn ngập trong tôi", bà Bozhko nói.

Thủ đô Kiev một lần nữa đang chuẩn bị cho kịch bản bị tấn công hạt nhân với hơn 1.000 nhân viên được đào tạo để ứng phó, Roman Tkachuk, người đứng đầu Sở An ninh thủ đô cho biết. Ông nói thêm rằng, họ đã mua một số lượng lớn thuốc kali iodua và thiết bị bảo vệ để phân phối cho người dân khi cần.

Khi chiến sự ngày càng khốc liệt và diễn biến khó lường với thực tế là các cuộc thảo luận cấp cao từ Moscow, Washington cho đến Kiev đều nói về các mối đe dọa hạt nhân, người dân Ukraine cũng nói về mối lo này.

Những cụm từ như "vũ khí hạt nhân chiến lược và chiến thuật", "thuốc kali iodua", "mặt nạ chống phóng xạ", "áo mưa nhựa", và "thực phẩm được niêm phong kín" thường xuyên được nhắc đến.

Lên kế hoạch sinh tồn

Anh Bondarenko cho biết đã bắt đầu lên kế hoạch ứng phó với thảm họa hạt nhân khi Nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia của Ukraine, vốn là nhà máy lớn nhất ở châu Âu, rơi vào tầm kiểm soát của Nga.

Nhà thiết kế ứng dụng 33 tuổi này cho biết, anh có đủ nguồn cung cấp để tồn tại trong vài tuần và đủ nhiên liệu để rời khỏi đất nước hoặc di chuyển sâu vào vùng núi nếu thảm họa hạt nhân xảy ra.

Anh đã rời khỏi vùng Donetsk vài năm trước sau khi khu vực này rơi vào xung đột và hy vọng vào một cuộc sống bình lặng ở Kiev. Nhưng đại dịch Covid-19 đã khiến anh phải sống biệt lập hơn trong căn hộ và đến khi xung đột bùng nổ, Bondarenko càng đẩy nhanh kế hoạch sẵn sàng sinh tồn của mình.

Nguồn cung cấp của anh gồm 200 lít nước, thuốc kali iodua để bảo vệ tuyến giáp khỏi bức xạ, mặt nạ phòng độc và giày cao su dùng một lần để bảo vệ đôi chân khỏi nguồn đất bị ô nhiễm phóng xạ.

Bondarenko cho biết anh không thể chắc chắn mình sẽ an toàn trước một cuộc tấn công hạt nhân của Nga nhưng tin rằng, tốt hơn hết là nên chuẩn bị tinh thần.

Các trang mạng đăng thông tin về các mẹo để sống sót sau thảm họa hạt nhân ngày càng được chú ý, trong khi trên TikTok có nhiều thông tin về những người đóng gói "hành lý hạt nhân" để nhanh chóng di tản và đưa ra lời khuyên về những việc cần làm trong trường hợp bị tấn công hạt nhân.

Những người sống gần chiến tuyến khốc liệt như ở Mykolaiv, nói rằng họ thường cảm thấy quá mệt mỏi khi suy nghĩ về các mối đe dọa mới, vì đã phải chịu đựng các cuộc pháo kích gần như liên tục.

Thành phố cách thủ đô 500 km phía nam là nơi gần Kherson nhất và là nơi các trận chiến đang diễn ra ác liệt nhất.

Người đứng đầu cơ quan quản lý khu vực, Vitalii Kim, cảnh báo rằng: "Dù có tin hay không thì chúng ta cũng phải chuẩn bị cho mối đe dọa hạt nhân". Ông cho biết các quan chức khu vực đang nghiên cứu các kịch bản khác nhau và lập bản đồ các tuyến đường sơ tán.

Hơn một nửa dân số đã di tản khỏi Mykolaiv. Nhiều người ở lại, như bà Valentyna 73 tuổi, nói rằng họ quá mệt mỏi nên không muốn nói đến chuyện rời đi ngay bây giờ.

Bà ngủ trong một tầng hầm không cửa sổ chung với khoảng 10 người hàng xóm khác. Khi được hỏi về mối đe dọa tấn công hạt nhân, bà nói rằng: "Bây giờ tôi tin rằng mọi thứ đều có thể xảy ra".

Một người phụ nữ khác trong hầm trú ẩn cho biết, dường như không thể chợp mắt vào ban đêm trên chiếc giường làm từ các thanh gỗ xếp chồng lên nhau vì luôn nghĩ đến tương lai như thế nào.

Ở Kiev, Bozhko cũng cảm thấy mệt mỏi như vậy. Cô đã học được những việc cần làm trong trường hợp bị tấn công tên lửa, dự trữ nguồn cung cấp các biện pháp khắc phục hậu quả cho các cuộc tấn công hóa học khác nhau và có thứ mà cô gọi là "hành lý lo lắng" - gồm những thứ cần thiết được đóng gói trong trường hợp sơ tán khẩn cấp.

"Tôi rất mệt mỏi vì sợ hãi. Tôi chỉ tiếp tục sống để mà sống. Nhưng nếu có chuyện gì xảy ra, chúng tôi sẽ cố gắng chiến đấu và tồn tại".