Nga “xoay trục” lên phương Bắc, sẽ làm chủ Bắc Cực?

Trong lịch sử, Liên Xô cũ từng có sự hiện diện mạnh mẽ tại Bắc Cực, với một loạt các căn cứ không quân để tiếp nhận các máy bay ném bom chiến lược tầm xa, cũng như lắp đặt các trạm radar và hệ thống tên lửa phòng không, sẵn sàng ứng phó với máy bay ném bom Mỹ.

Và với việc ngày càng nhiều nước đang chạy đua để khẳng định chủ quyền với khu vực được đánh giá phong phú tài nguyên dưới đáy biển này, Mátxcơva thời gian qua đã thúc đẩy trở lại sự hiện diện quân sự trong khu vực và mở cửa trở lại các căn cứ từ thời Liên Xô, cũng như xây dựng những căn cứ mới.

“Những nỗ lực này không thể được lý giải bởi bất kỳ đòi hỏi nào hiện hữu, hoặc sẽ phát sinh trong tương lai”, Anton Lavrov, nhà phân tích tại Trung tâm phân tích chiến lược và công nghệ viết trên tờ Moscow Defense Brief, ấn bản ra hàng tháng của trung tâm này.

“Nga hiện không đối mặt với bất kỳ mối đe dọa quân sự trực tiếp nào từ phía Bắc. Sự tăng cường hiện diện quân sự của họ tại Bắc Cực nhằm theo đuổi các mục tiêu dài hạn chứ không phải nhằm các mục tiêu trước mắt”, Lavrov khẳng định.

Bộ chỉ huy chiến lược hỗn hợp phương Bắc

Chiến lược “xoay trục” lên Bắc Cực của Nga được Tổng thống Vladimir Putin công bố tháng 4/2014, theo đó công trình Bộ chỉ huy Bắc Cực mới sẽ được xây dựng để điều phối mọi đơn vị quân đội hoạt động trong khu vực. Và đến ngày 1/12 vừa qua, Bộ chỉ huy chiến lược hỗn hợp phương Bắc đã chính thức đi vào hoạt động.

Được xây dựng trên nền tảng Hạm đội Phương Bắc, bộ chỉ huy mới sẽ hoạt động bên ngoài thành phố cảng Murmansk, và hiện đã sở hữu một lực lượng hải quân lớn.

Hạm đội phương Bắc, với truyền thống hoạt động trong các vùng biển đầy tranh chấp tại Bắc Cực, có một lực lượng hùng hậu các tàu mặt nước và tàu ngầm, ước tính khoảng 40 chiếc mỗi loại.

Dù không ít tàu được cho là đã đến tuổi “nghỉ hưu”, hạm đội vẫn có thể thực hiện khoảng 5 đợt điều động mỗi năm tới Bắc Cực, với nhiều tàu lớn như tàu sân bay Đô đốc Kuznetsov, tàu hộ vệ chiến đấu Pyotr Veliky, hai tàu khu trục lớp Udaloy, 5 tàu tuần tiễu lớp Grisha và lớp Nanuchka, hai tàu đổ bộ lớp Ropucha và 5 tàu nhỏ hơn, chuyên gia hải quân Nga Dmitry Gorenburg, đến từ CNA Corp, có trụ sở tại Virgina, Mỹ cho biết.

Các lực lượng này được hỗ trợ bởi một lực lượng không quân của hải quân, với những chiến đấu cơ Su-33 được thiết kế cho tàu sân bay, cùng các chiến đấu cơ trinh sát, chống ngầm và truyền tin, cũng như nhiều trực thăng.

10 trạm tìm kiếm và cứu nạn hiện đang được xây dựng để hỗ trợ cho 16 hải cảng dọc theo tuyến bờ biển Bắc Cực dài 22.000 km của Nga.

Và để tăng cường cho lực lượng tuần tra bờ biển của Cơ quan biên phòng Nga, nhiều tàu tuần tra đang được nước này đặt hàng.

“Để phục vụ hoạt động tại phương Bắc của lực lượng tuần tra bờ biển, những tàu tuần tra biên giới lớn thuộc Dự án 22100 với lượng giãn nước chuẩn 2700 tấn đang được đóng”, Mikhail Barabanov, một chuyên gia hải quân và quân sự Nga tại CAST cho biết. “”Chiếc đầu tiên, tàu PolyarnayaZvezda, đã được hạ thủy tại nhà máy Zelenodolsk tháng 5/2014”.

Ngoài ra, Nga cũng đang có kế hoạch đóng 3 tàu phá băng hoạt động bằng năng lượng hạt nhân cùng 4 tàu phá băng động cơ diesel để hỗ trợ các tàu tuần tra.

Không chỉ các lực lượng trên biển được đầu tư, lực lượng trên bộ tại Bắc Cực của Nga cũng đang được cải tổ. Nhằm đáp ứng yêu cầu của Bộ chỉ huy phương Bắc đối với lực lượng trên bộ, Lữ đoàn súng trường mô tô độc lập số 200 tại Murmansk cùng hai Lữ đoàn súng trường mô tô Bắc Cực đặc biệt mới thành lập đã được sáp nhập về Bộ chỉ huy này, Moscow Defense Brief cho biết.

“Các lữ đoàn Bắc Cực đang phát triển một loạt các khí tài quân sự mới, bao gồm các xe bọc thép vận tải và chiến đấu mọi địa hình thuộc dòng xe Arktika”, Barabanov cho biết.

Lực lượng Bắc cực mới của Nga sẽ đồn trú tại 3 căn cứ mới, với khả năng đón 5000 binh sỹ, được tạo thành từ các modul tiền chế, tương tự như những trạm nghiên cứu Bắc Cực hiện có.

Quân đội Nga cũng đang xây dựng nhiều căn cứ không quân để chứa các máy bay tiêm kích, máy bay ném bom chiến lược và các máy bay khác. Hiện chỉ còn 6 trong tổng số 12 căn cứ không quân như vậy còn hoạt động. Dù vậy, 6 căn cứ còn lại đang được khôi phục và nâng cấp, đồng thời một căn cứ không quân hoàn toàn mới đang được xây tại New Siberian Islands. Bên cạnh đó, 10 trạm radar phòng không đang được xây dựng nhằm phòng thủ trước máy bay ném bom của kẻ thù.

Thanh Tùng
Theo Defense