Nga, Ukraine giăng lưới phòng không trước trận chiến mùa đông

Với Ukaine, hệ thống phòng thủ hiệu quả có thể quyết định liệu họ có bị đóng băng trong một chiến dịch tấn công bằng tên lửa và máy bay không người lái khác của Nga vào các thành phố và cơ sở hạ tầng quan trọng hay không.

Đối với Nga, khả năng hạ gục máy bay không người lái của Ukraine và tên lửa do phương Tây cung cấp sẽ rất quan trọng đối với việc họ có thể điều động và được tiếp tế trong các hoạt động trên bộ sắp tới hay không.

Với cả hai bên, hệ thống phòng không hiệu quả có ý nghĩa vô cùng quan trọng để chống lại sự hiện diện liên tục của máy bay không người lái giám sát, tập kích và làm tê liệt các hoạt động quân sự.

Nguồn cung cho Ukraine hạn chế

Bất chấp những nỗ lực ngăn chặn của Nga khi xung đột bắt đầu nổ ra, lực lượng phòng không Ukraine đã chứng tỏ hiệu quả rõ rệt khi sử dụng kết hợp các hệ thống từ thời Liên Xô, như tên lửa phòng không S-300 và Buk, cũng như vũ khí của phương Tây như hệ thống Patriot của Mỹ hay pháo Gepard của Đức.

Tuy nhiên, sau hai năm liên tục bị tên lửa và máy bay không người lái của Nga tấn công, Ukraine đang cạn kiệt tên lửa phòng không và đạn dược.

Mỹ và các nước châu Âu đang nỗ lực tăng cường sản xuất quốc phòng để tiếp tế cho Ukraine, nhưng khi sản lượng của họ tăng chậm, họ lại phải đầu tư vào kho dự trữ trong nước. Để hỗ trợ Kiev, họ cũng phải lùng sục khắp thế giới để tìm tên lửa và đạn dược tương thích với các thiết bị thời Liên Xô của Ukraine.

Để đáp ứng nhu cầu với những gì hiện có, Mỹ và Ukraine đã chuyển sang giải pháp nhanh chóng "FrankenSAM", nghĩa là kết hợp các tên lửa do phương Tây chế tạo với các bệ phóng và radar do Liên Xô thiết kế.

Mỹ có rất nhiều tên lửa AIM-7 và AIM-9M, cũng như biến thể hải quân RIM-7 mà nước này đã cung cấp cho Ukraine để phòng không.

Chỉ có Nga là vẫn chế tạo tên lửa cho các hệ thống phòng không do Liên Xô thiết kế mà Ukraine đang sử dụng.

Trong khi đó, Kiev và các đồng minh, đối tác phương Tây phải đối mặt với "vấn đề cơ bản về cơ cấu" sau hai năm "mua hết tên lửa hiện có trên khắp thế giới" cho những vũ khí đó, Michael Kofman, một chuyên gia người Mỹ tại Quỹ Hòa bình Quốc tế Carnegie, cho biết.

Theo ông Kofman, FrankenSAM có thể là giải pháp cho tình trạng thiếu đạn dược đó.

"FrankenSAM dường như đã mang lại những hệ thống mà phương Tây có thể cung cấp. Phương pháp này tuy không giúp họ sản xuất được số lượng lớn mỗi tháng, nhưng cho phép cung cấp phiên bản sửa đổi của tên lửa Buk hoặc một số hệ thống khác của Ukraine sẽ sử dụng tên lửa, đạn dược phương Tây", ông Kofman nói.

Nga cũng căng thẳng về hệ thống phòng không?

Với Nga, tên lửa và máy bay không người lái của họ luôn là mối đe dọa với quân đội Ukraine, nhưng Nga cũng gặp phải những vấn đề phòng không.

Kể từ đầu cuộc chiến, Ukraine đã sử dụng máy bay không người lái quân sự và thương mại do nước ngoài viện trợ và được trang bị tên lửa, đạn dược để tấn công xe tăng và binh sĩ Nga.

Máy bay không người lái của Ukraine cũng đã tấn công sâu vào lãnh thổ Nga, tấn công các căn cứ và thành phố lớn, bao gồm cả Moscow. Những cuộc tấn công đó tuy không gây thiệt hại lớn nhưng đủ để gây bối rối cho Moscow.

Có lẽ mối đe dọa lớn nhất là các loại vũ khí tầm xa của Ukraine, như tên lửa ATACMS và HIMARS do Mỹ sản xuất và tên lửa hành trình Storm Shadow do Anh sản xuất. Những vũ khí này đã tấn công dữ dội nhằm vào các căn cứ, kho tiếp tế và cơ sở hạ tầng của Nga.

Nga có kho vũ khí phòng không rộng khắp, nhờ đó họ có thể duy trì tầm bao phủ trên các thành phố, biên giới và lãnh thổ có giá trị chiến lược như Kaliningrad, vùng biển Baltic. Những vũ khí này, bao gồm cả hệ thống đất đối không tiên tiến nhất, S-400, đã được triển khai tới Ukraine.

Trong những tháng gần đây, một số tổ hợp S-400 của Nga đã bị phá hủy trong các cuộc tấn công của Ukraine. Theo Bộ Quốc phòng Anh, Moscow rất có thể sẽ phải chuyển các vũ khí phòng không khác tới Ukraine. Điều này cho thấy cuộc chiến "tiếp tục khiến quân đội Nga căng thẳng và làm suy yếu khả năng duy trì lực lượng phòng thủ cơ bản trên toàn khu vực rộng lớn của Nga".

Trang Bellingcat dẫn thông tin tình báo nguồn mở nói rằng, Moscow dường như đã có động thái này từ cuối tháng 10. Các máy bay vận tải quân sự của Nga được cho là đã vận chuyển những tổ hợp S-400 khỏi Kaliningrad.

Hiện chưa rõ Nga đưa những tổ hợp đó đến đâu, nhưng theo Bộ Quốc phòng Anh đó là động thái đáng chú ý bởi "Nga xem Kaliningrad như một trong các vùng nhạy cảm nhất về chiến lược". Nếu Moscow thực sự rút S-400, đó là dấu hiệu cho thấy Nga đang căng thẳng về nguồn lực phòng không.