Nga - Ukraine "căng như dây đàn", xung đột toàn diện liệu có xảy ra?

Nga và đồng minh Belarus mới đây đã thông báo sẽ tiến hành tập trận chung vào tháng 2 - một động thái mà phương Tây cho rằng chuẩn bị cho một cuộc tấn công Ukraine.

Trong khi đó, Ukraine đã nhận được vũ khí từ Anh và Mỹ cũng đã "bật đèn xanh" để các đồng minh cung cấp trang thiết bị quân sự cho Kiev. Cùng thời gian này, các nước thành viên Liên minh châu Âu (EU) đang thảo luận áp đặt lệnh trừng phạt Nga nếu Moscow tấn công Kiev.

Những diễn biến này làm dấy lên lo ngại một cuộc xung đột toàn diện có thể xảy ra ở biên giới giữa Nga và Ukraine, đặc biệt sau khi các vòng đàm phán ngoại giao giữa Nga, Mỹ và NATO tuần trước tiếp tục rơi vào bế tắc.

Động thái của Nga và Ukraine

Phương Tây cáo buộc Nga đã đưa hơn 100.000 binh sĩ và khí tài đến sát biên giới Ukraine và có thể đang chuẩn bị cho hành động quân sự đối với nước láng giềng. Thậm chí, giới tình báo Mỹ nói rằng, Nga đang chuẩn bị chiến dịch bí mật tại miền Đông Ukraine để tạo tiền đề cho xung đột. "Chúng tôi có thông tin Nga đã cài cắm một nhóm đặc nhiệm từ trước để thực hiện chiến dịch tại miền Đông Ukraine. Những đặc vụ này được đào tạo dùng kỹ thuật tác chiến đô thị và thuốc nổ để phá hoại chính các lực lượng thân Nga", Financial Times dẫn lời một quan chức Mỹ ngày 14/1.

Tổng thống Mỹ Joe Biden hôm 18/1 nói, ông tin Nga có thể "động binh" với Ukraine bất cứ lúc nào. Mỹ và Ukraine cũng cáo buộc Nga đứng sau các vụ tấn công mạng nhằm vào một số trang web của Ukraine tuần trước. Tuần này, truyền thông đưa tin, Nga đã rút gần 50 nhân viên ngoại giao và gia đình khỏi Đại sứ quán ở Ukraine. Tuy nhiên, Nga đã bác bỏ tất cả những cáo buộc trên.

Về phía Ukraine, nước này đã tăng cường các cuộc tập trận quân sự nhằm nâng cao năng lực. Ukraine cũng bắt đầu đào tạo dân thường cho "Lực lượng Phòng vệ Lãnh thổ" theo luật có hiệu lực từ ngày 1/1. Ukraine được cho là đang chuẩn bị quân đội cho kịch bản leo thang quân sự có thể xảy ra.

Cùng với sự chuẩn bị đó, Kiev cũng đặt nhiều kỳ vọng vào sự giúp đỡ của phương Tây trong trường hợp xảy ra xung đột với Nga. Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken đang ở thăm Kiev để gặp gỡ, trao đổi với giới chức Ukraine cũng như các nhà ngoại giao Mỹ tại đây trước khi tới Đức và Thụy Sĩ.

NATO có đang giúp Ukraine?

Mặc dù NATO tuyên bố rõ họ sẽ không dùng biện pháp quân sự trực tiếp để chống lại Nga, nhưng các quốc gia thành viên đã lên kế hoạch trừng phạt kinh tế Nga. Tuy nhiên, kế hoạch này dường như không được sự đồng thuận 100%. Đó có thể là lý do khiến kế hoạch gạt Nga khỏi hệ thống thanh toán quốc tế Swift đã bị hủy vào phút chót do lo ngại nó cũng tác động tiêu cực đến các nước phương Tây.

Trong khi đó, một số thành viên của NATO đã rục rịch vận chuyển vũ khí cho Ukraine. Trong tuần này, hai máy bay vận tải quân sự của Anh đã chuyển một số vũ khí cho Ukraine, trong đó có tên lửa chống tăng, và cũng cử quân nhân hỗ trợ đào tạo cho quân đội Ukraine.

Quốc hội Mỹ cũng đã phê chuẩn giấy phép xuất khẩu vũ khí cho Estonia, Latvia và Lithuania, động thái sẽ mở đường cho phép các quốc gia này chuyển giao vũ khí có xuất xứ từ Mỹ cho Ukraine. Tháng trước, Mỹ được cho là đã viện trợ quân sự thêm 200 triệu USD cho Kiev.

Nguy cơ một cuộc chiến tranh toàn diện?

Trong khi có những đồn đoán về nguy cơ xảy ra xung đột toàn diện ở biên giới Nga - Ukraine, Moscow nhiều lần khẳng định không có kế hoạch tấn công Kiev như cáo buộc của phương Tây và rằng việc luân chuyển lực lượng trong lãnh thổ là hoàn toàn bình thường.

Một số chuyên gia cũng tỏ ra hoài nghi quy mô trang thiết bị quân sự của Nga ở phía tây đất nước đủ cho một cuộc chiến thực sự với Ukraine nếu xét về quy mô lực lượng hiện nay của Ukraine.

Ukraine có một lực lượng quân đội thường trực lớn và đã có sự cải tổ đáng kể nhằm mục tiêu gia nhập NATO. Quân đội Ukraine thường xuyên tiến hành các cuộc tập trận chung với phương Tây. Vài năm trở lại đây, Ukraine cũng đầu tư mạnh để nâng cao khả năng tác chiến trên bộ. Ukraine đã sản xuất, mua hoặc nhận viện trợ một lượng đáng kể vũ khí chống tăng, máy bay không người lái.

Tất nhiên, năng lực quân sự của Nga hoàn toàn có thể áp đảo Ukraine trong một cuộc xung đột toàn diện, song một câu hỏi đặt ra là liệu một cuộc xung đột như vậy liệu có lợi đối với an ninh quốc gia của Nga hay không.