Nga tung vũ khí đặc biệt "chọc mù" dàn UAV sát thủ Ukraine

Trong giai đoạn hiện tại của cuộc chiến Nga - Ukraine, UAV đang ngày càng chiếm ưu thế trên chiến trường. Trước đây, các đòn tấn công bằng UAV chủ yếu nhằm vào xe bọc thép và thiết bị quân sự, nhưng hiện nay, UAV ngày càng được sử dụng nhiều để nhắm vào từng binh sĩ.

Cả hai bên đang ráo riết phát triển các giải pháp chống UAV nhằm bảo vệ quân nhân, với Ukraine gần đây đã giới thiệu loại đạn súng trường có khả năng vô hiệu hóa UAV.

Nga cũng đang phát triển các giải pháp chống UAV ở cấp độ cá nhân. Một video gần đây của Nga đăng trên mạng xã hội cho thấy một hệ thống tác chiến điện tử đeo trên người binh sĩ, có khả năng gây nhiễu tín hiệu video từ các UAV cỡ nhỏ.

Video cho thấy một binh sĩ Nga trình diễn hệ thống phát hiện và gây nhiễu UAV nhỏ gọn. Hệ thống này gồm một mô-đun gắn trên đầu có hai ăng-ten, một dây kết nối, màn hình gắn ở tay và bộ pin.

Mô-đun trên đầu được gắn phía sau mũ bảo hiểm, với hai ăng-ten nhô lên trên. Hệ thống này phát hiện UAV thông qua tín hiệu vô tuyến và có thể chặn luồng video từ UAV, được hiển thị trên màn hình ở tay. Binh sĩ sau đó có thể chọn gây nhiễu tín hiệu này và anh ta đã làm điều đó trong phần trình diễn.

Thiết kế này độc đáo ở chỗ phần lớn các hệ thống chống UAV hiện nay không nhắm vào đường truyền video. Các thiết bị gây nhiễu thông thường tập trung vào kênh điều khiển và định vị, vì những kênh này dễ bị gián đoạn hơn.

Sóng vô tuyến sẽ yếu dần theo khoảng cách, nên chỉ cần phát tín hiệu mạnh hơn ở gần đầu nhận là có thể gây nhiễu. Ngược lại, tín hiệu video thường được UAV truyền đi với công suất lớn để đảm bảo đến được người điều khiển, khiến việc gây nhiễu theo cách truyền thống khó khăn hơn nhiều.

Phương pháp của Nga cho thấy họ chú trọng đến độ chính xác và hiệu quả thay vì dùng sức mạnh để áp đảo. Thay vì phát tín hiệu nhiễu dải rộng trên nhiều tần số (đòi hỏi nhiều năng lượng và dễ ảnh hưởng đến thông tin liên lạc của phe mình), hệ thống này sử dụng phương pháp có chọn lọc hơn.

Dựa trên kinh nghiệm lâu năm về tác chiến điện tử, Nga phát hiện UAV một cách thụ động bằng cách bắt tín hiệu vô tuyến, xác định tần số truyền hình ảnh, sau đó phát tín hiệu nhiễu tập trung. Cách này giúp giảm tiêu thụ điện và thu gọn kích thước thiết bị, đồng thời hạn chế phát xạ điện từ, khiến đối phương khó phát hiện và tiêu diệt hệ thống.

Thiết kế này có thể còn nhằm tránh kích hoạt các cơ chế tự động phản ứng trên UAV Ukraine. Một số mẫu UAV mới của Ukraine sẽ tự quay về hoặc dừng tấn công nếu mất tín hiệu điều khiển hoặc định vị. Bằng cách chỉ gây nhiễu hình ảnh mà không chặn tín hiệu điều khiển, hệ thống của Nga khiến người điều khiển bị "mù" nhưng UAV không phản ứng khẩn cấp, từ đó tạo ra sự hỗn loạn.

Tuy nhiên, cách tiếp cận này cũng có những hạn chế đáng kể: Hệ thống không có tác dụng với các UAV truyền hình ảnh qua dây cáp quang.

Phần mềm cũng cần được cập nhật liên tục vì Ukraine có thể chuyển sang các kênh truyền hình ảnh được mã hóa và có thêm cơ chế phản ứng nếu bị mất tín hiệu video.

Nga và Ukraine đều đang chạy đua để đối phó với mối đe dọa từ UAV, khi UAV ngày càng gây ra phần lớn thương vong và tổn thất trên chiến trường. 

Sự phụ thuộc vào UAV đang khiến mặt trận rơi vào thế giằng co: Bất kỳ lực lượng tấn công nào cũng sẽ nhanh chóng bị UAV đối phương phát hiện và tấn công, khiến các chiến dịch quy mô lớn trở nên rất khó thực hiện.

Vì thế, bên nào có thể bảo vệ binh sĩ tốt hơn trước các cuộc tấn công bằng UAV sẽ giành được lợi thế rõ rệt, đặc biệt tại các điểm nóng như Chasov Yar, Kupyansk, Kharkov và Sumy.

Nếu công nghệ mới của Nga chứng tỏ hiệu quả và có thể vô hiệu hóa UAV Ukraine dù chỉ trong thời gian ngắn, họ có thể giành được những bước tiến đáng kể ở các khu vực đó, kéo theo hệ quả lớn trên toàn mặt trận.

Nhìn rộng hơn, khi công nghệ UAV đã chuyển từ các nền tảng chiến lược lớn sang các UAV FPV nhỏ gọn, linh hoạt, thì các hệ thống chống UAV cũng buộc phải thay đổi theo.

Những hệ thống cồng kềnh gắn trên xe từng được dùng để bảo vệ khu vực rộng trước các đòn tấn công tầm xa. Giờ đây, cả Nga và Ukraine đều đang phát triển các thiết bị nhỏ gọn bảo vệ từng binh sĩ. Nếu Nga triển khai được thiết bị gây nhiễu UAV đeo trên người này, họ có thể đạt được lợi thế chiến trường mang tính quyết định.