Nga - Thổ hòa giải, Mỹ phải lên gồng ở Syria?

Mỹ đang gồng mình chống đỡ ở Syria?

Ngày 15/6, phát biểu nhân chuyến thăm Na Uy và sau cuộc gặp người đồng cấp Iran Mohammad Javad Zarif, Ngoại trưởng Mỹ John Kerry đã yêu cầu Nga và Tổng thống Syria Assad tôn trọng lệnh ngừng bắn mong manh, đồng thời cảnh báo rằng Mỹ sắp hết kiên nhẫn về cuộc xung đột Syria và về số phận của ông al-Assad.

“Nga cần hiểu rằng sự kiên nhẫn của chúng tôi không phải là vô hạn, thực tế là rất hữu hạn dù ông Assad có được tính đến (trong lộ trình hòa bình) hay không. Chúng tôi cũng sẵn sàng bắt giữ các thành viên có trách nhiệm của phe đối lập”, ông Kerry nói.

Đây không phải là lần đầu tiên, Mỹ đưa ra các thông điệp với điện Kremlin xung quanh cuộc chiến chống IS và tương lai của nhà cầm quyền Damascus.

Còn nhớ, ngày 1/5, phát biểu tại cuộc gặp với Ngoại trưởng Jordani Nasser Judeh trước khi đến Geneva, Thụy Sĩ, ông Kerry đã mong muốn có sự hợp tác của Moskva để duy trì ổn định lệnh ngừng bắn tại khu vực này.

“Tôi muốn nhấn mạnh tình hình nghiêm trọng hiện nay với việc các bên phải tôn trọng lệnh ngừng bắn. Chúng tôi đang thảo luận trực tiếp với Nga. Rõ ràng lệnh ngừng bắn đang không được thực hiện.

Vì vậy, trong các cuộc đàm phán sắp tới, tôi hy vọng sẽ có thể khôi phục được lệnh ngừng bắn trên khắp Syria. Tôi cũng hy vọng sự hợp tác của Nga vì nước này có ảnh hướng lớn đến chính phủ Syria”, ông Kerry nói.

Trước đó, hồi đầu tháng 4 năm nay, Washington cũng đã lên tiếng đề nghị Moskva yêu cầu quân chính phủ Syria dừng tấn công tại Aleppo nhằm đảm bảo thỏa thuận ngừng bắn đạt được giữa các bên được tuân thủ.

Tuy nhiên, hôm 11/4, Bộ Quốc phòng Nga đã đưa ra câu trả lời, khẳng định những phần tử khủng bố đang có kế hoạch tiến hành một cuộc tấn công quy mô lớn nhằm cắt đứt con đường nối Aleppo với Damascus và do đó tất cả hành động của quân đội Syria và không quân Nga là nhằm mục đích phá vỡ kế hoạch này.

Tuyên bố của Ngoại trưởng Kerry được đưa ra trong bối cảnh tình hình nước Mỹ đang trở nên bất ổn sau vụ xả súng ở Orlando khiến 49 người chết và 53 người bị thương. Khi niềm đau thương vẫn còn bao trùm khu vực này thì hãng tin Amaq của Nhà nước Hồi giáo IS đã lên tiếng nhận trách nhiệm.

“Cuộc tấn công vũ trang nhằm vào một câu lạc bộ đêm đồng tính ở thành phố Orlando, bang Florida, Mỹ khiến hơn 100 người chết hoặc bị thương đã được thực hiện bởi một chiến binh Nhà nước Hồi giáo (IS)", nguồn tin cho hay.

Tuy nhiên, Nhà Trắng đã lên tiếng phủ nhận những cáo buộc do IS gây ra trong vụ xả súng đẫm máu nhất nước Mỹ đồng thời ráo riết truy tìm hung thủ thật sự của vụ việc này.

Trong bối cảnh như vậy, nỗi sợ khủng bố IS vẫn đang len lỏi trong nội bộ nước Mỹ thì việc Nhà Trắng đưa ra các tuyên bố phát ngôn nhằm trấn an dư luận trong nước là điều có thể dễ hiểu. Cần nhớ rằng, đây là lần đầu tiên Mỹ đề cập tới sự kiên nhẫn với Nga ở Syria.

Nga - Thổ làm hòa trong tương lai gần?

Trong một diễn biến khác, việc Nga và Thổ Nhĩ Kỳ đang đi tới đàm phán cũng là một mối lo ngại cho Washington. Thực tế là, ngày 14/6, Tổng thống Erdogan đã phát đi tín hiệu đầu tiên, thể hiện mong muốn làm hòa với Nga sau chuỗi căng thẳng leo thang, kéo dài.

Trong bức thư gửi Tổng thống Nga Vladimir Putin, người đồng cấp Thổ Nhĩ Kỳ Erdogan đã bày tỏ hy vọng mối quan hệ giữa hai nước sẽ được khôi phục nhân dịp “Ngày nước Nga” 12/6.

Đây là lá thư chính thức đầu tiên của vị lãnh đạo nước này kể từ năm ngoái, sau vụ Su-24 của Nga bị chiến đấu cơ F-16 Thổ Nhĩ Kỳ bắn rơi ở gần biên giới Syria.

"Thưa ngài Tổng thống vô cùng kính mến! Thay mặt cho tất cả người dân Thổ Nhĩ Kỳ, tôi xin chúc mừng tất cả các công dân Nga nhân Ngày của nước Nga, cũng như mong muốn trong thời gian tới, quan hệ giữa Nga và Thổ Nhĩ Kỳ đạt mức độ xứng đáng", bức thư có đoạn viết.

Trong một diễn biến có liên quan, Thủ tướng Thổ Nhĩ Kỳ Binali Yildirim cũng gửi một bức thư cho người đồng cấp Nga Dmitry Medvedev vào dịp “Ngày nước Nga”. Yildirim đã viết trong bức thư rằng, ông hy vọng mối quan hệ giữa Ankara và Moskva sẽ đạt đến độ cần thiết để có thể thực hiện được các lợi ích chung của họ.

Đáp lại những động thái của chính quyền Erdogan, điện Kremlin cũng chính thức đưa ra điều kiện để khôi phục lại mối quan hệ truyền thống với Thổ Nhĩ Kỳ.

Trong một tuyên bố được đưa ra hôm 15/6, người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov cho hay Nga muốn khôi phục mối quan hệ tốt đẹp với Thổ Nhĩ Kỳ, song Ankara trước tiên phải thực hiện việc bồi thường thiệt hại liên quan đến vụ bắn hạ máy bay chiến đấu của Nga hồi năm 2015.

“Chúng tôi muốn bình thường hóa các mối quan hệ, trở lại thời kỳ hợp tác tốt đẹp và đôi bên cùng có lợi”, ông Peskov nhấn mạnh.

Ngoài ra, ông Peskov cũng tái khẳng định, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã nêu rõ rằng sau những gì xảy ra, bất cứ sự bình thường hóa các mối quan hệ nào dường như không thể diễn ra trước khi Ankara có những bước đi cần thiết.

Giới phân tích cho rằng, đây là một trong những tín hiệu đáng mừng nhằm thúc đẩy việc bình thường hóa quan hệ, hợp tác giữa các bên trong các lĩnh vực, đặc biệt là triển vọng khôi phục kinh tế.

Vốn được coi là thị trường tiêu thụ năng lượng và cung cấp các sản phẩm nông nghiệp, rau cỏ, thịt cho Moskva, việc đóng băng các mối quan hệ đang khiến cả 2 bên tổn thất nặng nề.

Điều này được thể hiện rõ nhất trong thống kê kim ngạch thương mại giữa Nga và Thổ Nhĩ Kỳ trong 9 tháng đầu năm 2015 khi cán mốc 18 tỉ USD, trong đó hàng hóa của Nga xuất sang Thổ Nhĩ Kỳ lên tới 15 tỉ USD, hàng Thổ Nhĩ Kỳ sang Nga chỉ 3 tỉ USD.

Rõ ràng việc Moskva và Ankara đang có biểu hiện rã băng quan hệ đã tác động nhiều đến tính toán của Nhà Trắng trên chiến trường. Cùng với những vấn đề đang tồn tại trong nội bộ nước Mỹ, việc Washington gồng mình lên thời điểm này có thể hiểu được.

Theo Tuấn Hùng

Đất Việt