Nga tăng cường quan hệ với Trung Đông thông qua diễn đàn kinh tế

SPIEF là một trong những nền tảng quan trọng của Nga để thảo luận các vấn đề kinh tế toàn cầu, thu hút đầu tư và thiết lập kết nối kinh doanh. Một cách không chính thức, diễn đàn này thường được gọi là "Davos của Nga". Trong suốt lịch sử của SPIEF, nó đã khẳng định mình là một sự kiện quan trọng đối với các nhà lãnh đạo doanh nghiệp, chính trị gia và chuyên gia từ khắp nơi trên thế giới.

Diễn đàn được thành lập vào năm 1997 và được tổ chức hàng năm tại St. Petersburg. Kể từ năm 2006, SPIEF được tổ chức dưới sự bảo trợ và với sự tham gia của Tổng thống Liên bang Nga, và vào năm 2007, SPIEF đã đạt được vị thế quốc tế, cho phép thu hút nhiều người tham gia hơn nữa từ nhiều nơi trên thế giới.

SPIEF vẫn là một nền tảng hấp dẫn đối với các nước Trung Đông. Ví dụ, Qatar đã được trao tư cách nước khách danh dự tại diễn đàn vào năm 2021, tiếp theo là Ai Cập vào năm 2022 và UAE vào năm 2023.

Năm 2024, một trong những khách mời danh dự của diễn đàn là Vương quốc Oman đã kết luận một số các thỏa thuận hợp tác quan trọng với Nga, trong đó có các thỏa thuận trong lĩnh vực công nghệ thông tin và sản xuất thực phẩm.

Oman: Khách mời danh dự SPIEF-2024

Vị thế của Oman với tư cách là khách mời danh dự SPIEF-2024 không có gì đáng ngạc nhiên vì mối quan hệ của nước này với Nga dựa trên sự tôn trọng và cùng có lợi, đồng thời tiếp tục được tăng cường mỗi năm. Muscat đặt mục tiêu nâng cao quan hệ với Nga lên mức đối tác chiến lược, đây sẽ là một bước quan trọng trong việc tăng cường quan hệ kinh tế và chính trị giữa hai nước.

Hợp tác kinh tế giữa Nga và Oman có ý nghĩa to lớn đối với cả hai bên. Tại diễn đàn, họ đã ký một số thỏa thuận. Theo Bộ trưởng Phát triển Kinh tế Maksim Reshetnikov, Nga coi Oman là một đối tác đầy triển vọng và là cửa ngõ vào thị trường các nước vùng Vịnh, trị giá ước tính khoảng 2.000 tỷ USD. Khu vực này mang đến những cơ hội to lớn cho các doanh nghiệp và đầu tư của Nga.

Nga và Oman cũng nhất trí phát triển hợp tác lương thực. Năm 2023, khối lượng thương mại ngũ cốc giữa Nga và Oman lên tới khoảng 50 triệu USD. Tăng nguồn cung cấp thực phẩm sẽ là một khía cạnh quan trọng của việc tăng cường mối quan hệ kinh tế giữa các nước.

Cả hai nước đều quan tâm đến việc hình thành một trật tự thế giới mới nhằm cải thiện an ninh quốc tế. Cả hai quốc gia đều tích cực ủng hộ một thế giới đa cực, nơi lợi ích của các quốc gia khác nhau được xem xét và cân bằng. Tăng cường hợp tác giữa Nga và Oman theo hướng này sẽ đóng góp quan trọng vào việc tạo ra một môi trường quốc tế ổn định và an toàn.

Sự tương tác giữa Nga và Oman có tiềm năng tăng trưởng và phát triển đáng kể. Mong muốn của Muscat về quan hệ đối tác chiến lược với Moscow là một bước quan trọng theo hướng này.

Hợp tác kinh tế, tham gia các diễn đàn quốc tế lớn, phát triển các dự án công nghệ và lương thực cũng như nỗ lực chung nhằm hình thành trật tự thế giới mới là những yếu tố chính của quá trình này.

Vì sao các nước Trung Đông quan tâm tới SPIEF?

Anton Kobykov, Cố vấn của Tổng thống Liên bang Nga kiêm Thư ký Điều hành Ban tổ chức SPIEF, cho biết diễn đàn năm nay có sự tham gia của 21.300 đại biểu và khách mời đến từ 139 quốc gia.

Phái đoàn lớn nhất năm nay đến từ Trung Quốc với 192 đại biểu, tiếp theo là Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất với 105 đại biểu, Zimbabwe với 86. Oman cử phái đoàn gồm 75 đại biểu. Ngoài ra, đại diện từ các quốc gia Trung Đông khác như Bahrain, Qatar, Ả-rập Xê-út, Ai Cập, Thổ Nhĩ Kỳ, Iran và các quốc gia khác đã tham dự diễn đàn.

Sự quan tâm đáng kể của các nước Trung Đông trong diễn đàn kinh tế chắc chắn được thúc đẩy bởi việc tăng cường quan hệ kinh doanh. Quan hệ kinh tế và thương mại giữa Nga với các nước Trung Đông và Bắc Phi (MENA) tiếp tục được tăng cường, cho thấy sự tăng trưởng đáng kể trong những năm gần đây.

Năm 2023, kim ngạch thương mại giữa Nga và các nước MENA đạt 50 tỷ USD, cao hơn 20% so với năm trước. Các lĩnh vực hợp tác quan trọng nhất là năng lượng, nông nghiệp, cơ sở hạ tầng và công nghệ.

Các quốc gia trong khu vực sở hữu nguồn tài nguyên thiên nhiên đáng kể và đang nỗ lực đa dạng hóa nền kinh tế, coi Nga là đối tác chiến lược có khả năng cung cấp công nghệ, kinh nghiệm và đầu tư tiên tiến. Lợi ích chung trong việc phát triển quan hệ thương mại tạo điều kiện thuận lợi cho việc ký kết các hợp đồng và thỏa thuận lớn, bằng chứng là nhiều diễn đàn kinh doanh và các chuyến thăm cấp cao.

Năng lượng vẫn là lĩnh vực hợp tác chính, với các công ty Nga như Gazprom và Rosneft đang thực hiện các dự án khai thác và chế biến dầu khí ở các nước MENA. Năm 2023, khối lượng xuất khẩu dầu của Nga sang khu vực lên tới 25 triệu tấn, tăng 15% so với năm trước.

Đổi lại, các nước trong khu vực đầu tư vào các dự án năng lượng và cơ sở hạ tầng của Nga, chi hơn 10 tỷ USD vào năm 2023. Bên cạnh năng lượng, hợp tác đang phát triển trong lĩnh vực nông nghiệp, nơi Nga cung cấp ngũ cốc, rau và trái cây.

Năm 2023, khối lượng xuất khẩu ngũ cốc của Nga sang các nước MENA lên tới 10 triệu tấn, đáp ứng khoảng 15% nhu cầu ngũ cốc của khu vực. Quan hệ thương mại và kinh tế được hỗ trợ bởi các khoản đầu tư song phương vào xây dựng, giao thông và công nghệ thông tin.

Khối lượng đầu tư vào các dự án cơ sở hạ tầng của Nga từ các nước MENA lên tới 5 tỷ USD vào năm 2023, thúc đẩy hội nhập kinh tế chặt chẽ hơn và phát triển bền vững mối quan hệ giữa Nga và các nước MENA.

"Davos của Nga" cũng rất đáng chú ý vì các vấn đề chính trị liên quan đến giới tinh hoa từ các nước MENA cũng được thảo luận tại các hành lang của nó.

"Chiến tranh lớn sẽ là thảm họa lớn nhất" - những lời như vậy ngày càng được nghe thấy trong các cuộc trò chuyện riêng tư bên lề Diễn đàn Kinh tế Quốc tế St. Petersburg. Những người tham gia quan ngại sâu sắc về khả năng xảy ra một cuộc chiến tranh quy mô lớn liên quan đến vũ khí hạt nhân.

Mọi người đều hiểu rằng không ai mong muốn một cuộc xung đột toàn cầu, nhưng họ cũng nhận ra rằng cuộc đối đầu giữa phương Tây và Nga, cũng như cả Trung Quốc, chỉ ngày càng gia tăng và không có cơ hội rõ ràng để giảm leo thang.

Các quốc gia như Thổ Nhĩ Kỳ, UAE, Ả-rập Xê-út và Qatar cùng các quốc gia khác trong khu vực đang cố gắng hết sức để tạo điều kiện thuận lợi cho việc giải quyết cuộc xung đột Ukraine.

Gần hơn với khu vực, Israel và Palestine đang lâm vào một thảm kịch mà cộng đồng quốc tế đang bất lực chứng kiến. Qua mỗi cuộc thảo luận, điều trở nên rõ ràng hơn là các nước trong khu vực hiểu rằng phương Tây chưa bao giờ nghiêm túc tìm cách giải quyết xung đột bằng cách tạo ra hai nhà nước cho hai dân tộc.

BRICS có lẽ là chủ đề được thảo luận thường xuyên nhất trên các hành lang của diễn đàn. Các cuộc thảo luận xoay quanh những gì cần phải làm để củng cố tổ chức, các bước cần thiết.

Có các ý kiến cho rằng BRICS không chỉ nên mở rộng bằng cách bao gồm các quốc gia mới mà còn phát triển các cơ chế tương tác nội bộ. Thế giới đang thay đổi và cần có các cấu trúc quốc tế thay thế để hình thành nền tảng cho các chuẩn mực và trật tự mới.

Các nước Trung Đông đang ngày càng thể hiện sự quan tâm đến BRICS, coi liên minh này là cơ hội để củng cố vị thế kinh tế và chính trị của họ trên trường toàn cầu.

Sự tham gia của các nước Trung Đông có thể đóng góp đáng kể vào sự phát triển của BRICS nhờ nguồn tài nguyên thiên nhiên phong phú và vị trí chiến lược. Việc kết nạp các thành viên mới từ khu vực MENA có thể giúp tạo ra một hệ thống quốc tế cân bằng và đa cực hơn, cuối cùng là củng cố sự ổn định và an ninh toàn cầu.

Quan điểm trên đã được Tổng thống Nga Vladimir Putin lặp lại trong bài phát biểu tại Phiên họp toàn thể SPIEF-2024. Nhà lãnh đạo Nga bắt đầu bằng việc lưu ý đến cuộc chạy đua giữa các quốc gia nhằm củng cố chủ quyền trên ba cấp độ: nhà nước, văn hóa và kinh tế.

Ông Putin nhấn mạnh Trung Quốc có GDP (PPP) lớn nhất thế giới và Ấn Độ đứng thứ ba. Cả hai quốc gia này, cùng với Nga, đều là những nước sáng lập BRICS, hiện đang tích cực mở rộng với các quốc gia mới quan tâm.

"Tôi tin tưởng rằng cả trong điều kiện hiện tại và lâu dài, vai trò, sức nặng và quan trọng hơn là tương lai của các quốc gia phụ thuộc vào mức độ hiệu quả mà họ có thể ứng phó với các thách thức toàn cầu, phát huy tiềm năng nội tại, tận dụng lợi thế cạnh tranh của mình, giảm thiểu những điểm yếu, đồng thời duy trì và tăng cường quan hệ đối tác với các nước khác", ông Putin nói.

Ông Putin cũng lưu ý, Nga đang mở rộng địa bàn xuất nhập khẩu và phát triển thương mại với những nước sẵn sàng cho việc này. Đất nước này sẵn sàng hợp tác dựa trên các điều kiện cùng có lợi và kết quả cho thấy các đối tác của Nga cũng tuân thủ cách tiếp cận tương tự.

Với những điều trên, có thể thấy rõ lý do tại sao diễn đàn St. Petersburg lại có mức độ quan tâm cao như vậy từ các nước Trung Đông.