Nga chớp thời cơ công phá dồn dập, phòng tuyến Ukraine lung lay

Việc chờ đợi 5 tháng trước khi Quốc hội Mỹ thông qua khoản viện trợ quân sự trị giá 61 tỷ USD có thể đã gây ra thiệt hại lâu dài cho Kiev. Lực lượng Ukraine ở tuyến đầu sẽ cảm nhận được hệ quả của việc này trong nhiều tháng tới.

Lực lượng Nga đã tranh thủ thời điểm "cơn khát đạn pháo" cản trở hệ thống phòng thủ của Ukraine kể từ tháng 12 năm ngoái để tiến công ở mặt trận phía đông gần Avdiivka, giành được bước tiến lớn nhất kể từ những tháng đầu cuộc chiến.

Sự tiến triển của Moscow đã khiến các quan chức quân sự cấp cao của Ukraine cảnh báo về mối đe dọa có thể xảy ra đối với các tuyến đường tiếp tế và trung tâm của Kiev ở phía đông, nơi đang đối mặt với nguy hiểm trong tầm bắn của hỏa lực vượt trội của Nga.

Những tin tức ảm đạm về sự tiến triển của Ukraine xuất hiện trước một cuộc tấn công được dự đoán của Nga vào cuối tháng 5, có thể đe dọa sự hiện diện của Ukraine ở khu vực Donetsk.

Nga đã tung nguồn lực khổng lồ tấn công hệ thống phòng thủ suy yếu của Ukraine trên khắp chiến tuyến phía đông, hướng tới ba điểm then chốt: trung tâm quân sự quan trọng Pokrovsk, phía tây Avdiivka; cao điểm chiến lược Chasiv Yar, gần Bakhmut; và Kurakhove ở phía đông nam.

Vào ngày 17/2, Ukraine tuyên bố đã rút khỏi Avdiivka, nơi mà Nga dường như đã chịu tổn thất hàng trăm binh sĩ để giành quyền kiểm soát. Tuy nhiên, bước tiến của Moscow không dừng lại ở đó.

Trong 10 tuần tiếp theo, bản đồ của CNN và phân tích của nhóm giám sát Ukraine DeepStateMap cho thấy, các lực lượng Nga sẽ từ từ kiểm soát các ngôi làng ở phía tây Avdiivka, tranh thủ việc Kiev không xây dựng mạng lưới công sự.

Chỉ đến ngày 28/4, tư lệnh quân sự cấp cao của Ukraine, Oleksandr Syrskyi, mới thừa nhận sự thất thủ của hàng loạt ngôi làng mà cấp dưới của ông khẳng định vẫn còn tranh chấp trong nhiều ngày.

Theo phân tích của CNN, kết quả cho thấy các lực lượng Nga, chỉ trong hơn hai tháng, đã đạt được bước tiến nhanh chóng và đáng kể nhất kể từ sau những bước tiến gần Severodonetsk vào tháng 7/2022.

Việc Ukraine không sẵn sàng thừa nhận những tổn thất này đã dẫn đến sự chỉ trích công khai từ một số nhà phân tích và blogger quân sự thân Ukraine. DeepStateMap, trang cập nhật tình hình tiền tuyến hàng ngày, cho thấy những tổn thất đáng kể gần Avdiivka.

Một trong những người sáng lập nhóm, Ruslan Mykula, nói rằng họ lên tiếng vì cảm thấy "người phát ngôn của quân đội có cơ hội kiểm tra tình hình thực tế, nhưng ông vẫn cung cấp thông tin sai sự thật và điều này làm giảm uy tín của chúng tôi".

Ông Mykula cho biết những bước tiến của Nga gần Ocheretyne, một ngôi làng rơi vào tầm kiểm soát của Nga ở phía tây Avdiivka trong những tuần qua, là "một thành công về mặt chiến thuật cho đến nay", nhưng đây có thể xem là "một thành công về mặt chiến lược".

"Trong tình hình hiện tại, sẽ rất khó để ngăn chặn đối phương vì đà tiến công được đẩy đến nơi mà hàng phòng ngự chưa được chú ý đầy đủ", ông Mykula nhận định.

Bộ Tổng tham mưu Ukraine ngày 30/4 cho biết lực lượng Kiev đang bảo vệ một loạt ngôi làng gần Pokrovsk. Tổng thống Volodymyr Zelensky yêu cầu "tăng tốc đáng kể nguồn cung (của phương Tây) để tăng cường hơn nữa khả năng của binh lính Ukraine".

Ông cho biết lực lượng phòng thủ của Kiev cần "sức mạnh để chứng tỏ năng lực ở hướng Pokrovsk", cùng với các tiền tuyến nguy hiểm khác ở phía nam gần Kurakhove và cả ở phía đông bắc gần Kupiansk.

Tổng thống Zelensky nhấn mạnh, gói viện trợ vũ khí của Mỹ được thông qua sau 6 tháng bị đình trệ đóng vai trò rất quan trọng trong việc ổn định tình hình tại các vị trí quan trọng trên chiến tuyến dài 1.000km.

Đề cập đến các khu vực ở phía đông và đông bắc Ukraine, nơi giao tranh vẫn diễn ra căng thẳng, Tổng thống Zelensky cho biết đây là những khu vực Nga đang gây sức ép và lực lượng Kiev phải đẩy lùi đối phương. Ông thừa nhận đây cũng là những khu vực mà "các mối đe dọa tấn công mới có thể xuất hiện".

Đà tiến công xa hơn của Nga tới Kurakhove ở phần đông nam của tiền tuyến này có thể gây nguy hiểm cho những bước tiến mà Ukraine đạt được trong cuộc phản công mùa hè.

Ở phía bắc, Nga thường xuyên tập kích thành phố lớn thứ hai của Ukraine, Kharkov, nhưng cũng đẩy mạnh dọc theo tiền tuyến gần Kupiansk, để tái chiếm vùng lãnh thổ đã được Ukraine giành lại trong một cuộc tấn công chớp nhoáng vào cuối mùa hè năm 2022.

Các quan chức Ukraine cũng đã cảnh báo công khai về mối đe dọa đối với Chasiv Yar, một thành phố nhỏ gần thành phố Bakhmut, nơi Nga tuyên bố kiểm soát vào tháng 5 năm ngoái.

Chasiv Yar nằm trên một ngọn đồi, và Trung tá Nazar Voloshyn, người phát ngôn của Nhóm Khortytsia thuộc Lực lượng lục quân Ukraine, cho biết, các lực lượng Nga đang nhắm tới việc tiến dọc theo con kênh gần đó và chiếm giữ nó để đạt được lợi thế chiến lược trước các thị trấn quân sự quan trọng của Ukraine ở khu vực lân cận.

Giới chức quân đội Ukraine nhận định các chỉ huy quân sự Nga đặt mục tiêu kiểm soát thành trì Chasiv Yar vào ngày 9/5. 

"Điều rất quan trọng đối với họ là chiếm được Chasiv Yar trước khi chúng tôi nhận được viện trợ nước ngoài… khi chúng tôi không còn tình trạng thiếu đạn dược. Nếu đối phương chiếm được những cao điểm và giành được chỗ đứng ở đó, đó sẽ là một vấn đề lớn đối với chúng tôi, bởi vì Kostiantynivka, Kramatorsk, Sloviansk và Druzhkivka sẽ ngay lập tức bị tấn công", ông Voloshyn nói với đài truyền hình Ukraine.

Nếu bốn khu vực nằm dọc theo cùng một đường cao tốc trên bị đe dọa, Nga sẽ tiến gần hơn nhiều đến mục tiêu kiểm soát toàn bộ vùng Donetsk ở miền Đông Ukraine.

Yurii Fedorenko, chỉ huy đại đội máy bay không người lái tấn công Achilles thuộc lữ đoàn xung kích độc lập số 92, cho rằng hai tháng tới đánh dấu "cánh cửa cơ hội" cho lực lượng Nga.

Ông cho biết các lực lượng Nga đã nhận ra rằng Ukraine sẽ sớm "được trang bị các hệ thống phòng không và số lượng đạn dược cần thiết tập trung ở tiền tuyến, điều này sẽ khiến đối phương không thể thực hiện các nhiệm vụ với cường độ như hiện nay".