Newsweek từng đưa “tin nhảm” về Hoàng gia Campuchia

Sự việc xảy ra vào đầu thu 1963. Lúc đó, Newsweek đang làm một chuyên đề về đất nước Campuchia. Khi kể về gia đình đầy quyền lực của Hoàng tử Sihanouk, một đặc phái viên của Newsweek tại Campuchia viết: "Thái hậu (Sisowath Kossamak) điều hành một chuỗi nhà thổ ở góc thủ đô Phnom Penh".

Vào thời đó, người Mỹ luôn nghĩ rằng Campuchia là một xứ sở tràn ngập ma túy, gái điếm và tội phạm. Vì thế, chuyện một nhân vật trong hoàng gia có kinh doanh nhà chứa cũng không phải điều gì ghê gớm.

Sau khi mẩu tin nằm chình ình trên mặt báo, biên tập viên A.Borchgrave của Newsweek đã gọi điện cho một cộng tác viên ở Phnom Penh và té ngửa ra khi biết rằng cái dãy nhà chứa đó không phải do thái hậu đất nước chùa tháp làm chủ. Bà Kossamak sở hữu mảnh đất trên nhưng đã cho người khác thuê nên chuyện "thái hậu là tú bà" chỉ là một sự liên tưởng vô căn cứ mà thôi. Sau này, khi vụ việc bung xung lên đến tầm quốc gia, Borchgrave thừa nhận mình đã sai lầm khi không tiến hành xác minh nguồn tin.

Vào thời mà xa lộ thông tin chưa phát triển cao, mẩu tin của Newsweek hầu như chỉ có người Mỹ đọc và bàn tán với nhau, nên chưa tạo ra một hiệu ứng tức thời như mẩu tin về kinh Koran gần đây.

Mãi 2 tuần sau, một người biết tiếng Anh tại Phnom Penh (hàng hiếm thời bấy giờ!) mới bắt được mẩu tin trên qua bản Newsweek phát hành ở nước ngoài. Người này sau đó vác cuốn tạp chí vào trình với Hoàng tử Sihanouk. Vị hoàng tử hết sức giận dữ, ông tố cáo tờ tạp chí đã phạm tội khi quân và sau đó tổ chức biểu tình chống Mỹ khắp nơi.

Ngài Sihanouk còn yêu cầu Nhà Trắng xin lỗi nhưng Tổng thống Mỹ lúc đó là J.F.Kennedy dường như bỏ ngoài tai cho đến khi bị ám sát sau đó 2 tháng. Cho rằng Chính phủ Mỹ đứng sau bản tin "nhơ nhớp" của Newsweek, ông Sihanouk sau đó tuyên bố chấm dứt việc nhận sự giúp đỡ về kinh tế và an ninh từ Washington. Mỹ mất dần vai trò tại Campuchia kể từ đó.

Có thể bản tin của Newsweek chỉ là cái cớ để người ta thực hiện mưu đồ chính trị, nhưng đây vẫn là một bài học lớn. Tiếc rằng, bài học đó đã không được học thuộc. 42 năm sau scandal liên quan đến Campuchia, Newsweek lặp lại sai lầm bằng việc đưa nhầm tin lính Mỹ báng bổ kinh Koran. Mẩu tin này khiến thế giới Hồi giáo phẫn nộ và tạp chí nổi tiếng nước Mỹ đã phải công khai xin lỗi.

Sau scandal tin nhầm mới đây, Newsweek dường như đã rút được bài học kinh nghiệm. Hôm 22/5, ông Richard M.Smith - Chủ tịch Hội đồng quản trị kiêm Tổng biên tập Newsweek - đã viết bức thư ngỏ trong số báo ra mới nhất: "Kể từ nay, chỉ có tổng biên tập, thư ký điều hành hoặc các biên tập viên cao cấp được ủy nhiệm mới có quyền ký vào văn bản sử dụng các nguồn tin nặc danh, nguồn tin không chính thức".

Theo Châu Minh Linh

Thanh niên/BA, Reuters